شورای راهبردی آنلاین – رصد: درحالی‌که همه توجهات جهانی به بحران اوکراین جلب شده است، بن بست بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان به سرعت در حال تغییر است و روسیه و آمریکا در مورد چگونگی واکنش به آن، سردرگم هستند.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: انتخابات اخیر مجارستان همزمان با ادامه جنگ در اوکراین، حساسیت‌های زیادی را در این کشور و در سطح اتحادیه اروپا برانگیخت. در این انتخابات ویکتور اوربان، رهبر حزب حاکم فیتز به رقابت با پیتر مارکی زی رهبر اپوزیسیون ائتلافی متشکل از شش حزب پرداخت. به نظر می‌رسید که تمامی احزاب ائتلافی اپوزیسیون شکست اوربان و حزب فیتز در انتخابات پارلمانی را هدف مشترک خود قلمداد می‌کردند. اتحادیه اروپا نیز با دقت خاصی این انتخابات را دنبال می‌کرد؛ اما علیرغم قابل پیش‌بینی بودن نتیجه این انتخابات، اندک امید تحول خواهان مجارستانی و همچنین رهبران بروکسل، نقش بر آب شد و حزب فیتز با کسب بیش از نیمی از آراء پیروز این انتخابات اعلام شد.
حسین سیاحی – پژوهشگر مسائل بین‌الملل
شورای راهبردی آنلاین – رصد: از زمان حمله روسیه به اوکراین، جمهوری آذربایجان به‌شکل فزاینده‌ای، اراده و توانایی نیروهای حافظ صلح روسی مستقر در قره باغ را آزمایش می‌کند.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس حقوق بین‌الملل با بیان اینکه ایران معتقد است تمامی کریدورهای ترانزیتی باید به‌جای رقابت، عامل تعامل و همکاری در منطقه باشند، گفت: باکو نهایتا به این نتیجه رسیده که کریدور جعلی زنگزور قابل تحقق نیست.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس حقوق بین‌الملل تاکید کرد: باکو نسبت به احتمال شناسایی استقلال منطقه خودخوانده قره باغ توسط روسیه در سال‌های آتی نگران است و بر اساس سند تعامل متفقین تضمین‌هایی به روسیه می‌دهد تا مسکو فرمول حمایت از جدایی‌طلبی را درباره قره باغ و حتی مناطق لزگی‌نشین شمال جمهوری آذربایجان اجرا نکند.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: در دنیای امروز تغییرات زیاد و جدی در بازیگران و متغیرهای موثر، منابع و شیوه‌های کنترل در عرصه سیاست بین‌الملل در حال رخ دادن است؛ اما برای اروپایی‌ها، محدودیت دسترسی به منابع متنوع انرژی و همچنین مشکلات دستیابی مطمئن و ارزان به منابعی چون گاز، به ویژه پس از روشن شدن این واقعیت که این ابزار می‌تواند به عنوان اهرمی سیاسی به کار گرفته شود، باعث شده تا منابع انرژی و خطوط انتقال آنها به عامل بسیار مهم و حیاتی در عرصه سیاست بین‌الملل و امنیت بین‌الملل تبدیل گردد. در همین راستا تحولات اخیر در کشورهای صادرکننده نفت و گاز اهمیت این مسئله را افزایش داده است.
مهدی خورسند – کارشناس مسائل اوراسیا
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: با توجه به بازیگری فعال روسیه در مناقشه سال 2020 بین باکو و ایروان در خصوص قره‌باغ، میانجیگری اروپایی‌ها در این قضیه، نکته حائز اهمیتی است که باید به آن توجه دقیقی صورت گیرد.
مهدی خورسند- کارشناس مسائل چین و اوراسیا
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک تحلیلگر مسائل ترکیه بابیان اینکه آنکارا و ایروان انگیزه‌های قوی برای عادی‌سازی روابط دارند، گفت: با توجه به موانع موجود در مسیر عادی‌سازی روابط ارمنستان و ترکیه، دو طرف باید بدون پیش‌شرط مذاکرات را جلو ببرند؛ در غیر این صورت این گفتگوها به بن‌بست خواهد رسید.
شورای راهبردی آنلاین- رصد: روابط روسیه و ترکیه در راس مباحث رسانه‌ای اخیر قرار داشته و از آن با عناوین مختلفی از جمله «رقابت مبتنی بر همکاری»، «دشمنان دوست‌نما»، «رقابت مدیریت‌شده» و دیگر عبارات یاد شده است. این دو کشور در عین حال که منافعی همسو با یکدیگر دارند، منافعی متضاد از هم را نیز دنبال می‌کنند. مهم‌ترین مسئله برای روسیه، کشورهای استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی و به ویژه منطقه قفقاز است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: اهمیت، فرصت‌ها و مزایایی که قرارداد سوآپ گازی ایران با ترکمنستان و جمهوری آذربایجان دارد، باعث نگرانی رژیم صهیونیستی شده است، چرا که این قرارداد، در نقطه مقابل طرح‌های صهیونیستی در منطقه قرار دارد که به دنبال تخریب و تضعیف روابط خارجی ایران به‌ویژه با کشورهای حوزه آسیای میانه و قفقاز جنوبی است.
برسام محمدی – کارشناس مسائل منطقه
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: نگاه ایران به جمهوری آذربایجان به‌عنوان یکی از کشورهای مهم همسایه و مسلمان، فراتر از نگاه‌های معمول و در جهت حفظ، تعمیق و گسترش مناسبات دوجانبه تا سطح راهبردی است.
حمید خوش‌آیند – کارشناس مسائل منطقه
شورای راهبردی آنلاین- گفتگو: یک کارشناس مسائل ترکیه درباره نشست شورای وزرای امور خارجه کشورهای ترک‌زبان به میزبانی ترکیه که روز جمعه 21 آبان ماه در شهر «استانبول» برپا شد، گفت: «تمایل بیشتر ترکیه به قوت بخشیدن به مفاهیمی چون جهان ترک یا دولت‌های ترک و شورای دولت‌های ترک تلاشی برای تقویت هویت‌طلبی فراملی در سیاست خارجی آنکارا قلمداد می‌شود که این مسئله بخش دیگری از برنامه‌های بلندپروازانه در منطقه اوراسیا به شمار می‌رود.»
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل قفقاز با تأکید بر اینکه اشکالات سیاسی و حقوقی توافق آتش‌بس مسکو زمینه را برای نقض آن فراهم کرده است، گفت: آتش‌بس اخیری که بین باکو و ایروان صورت گرفته است نیز پایدار نخواهد بود.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک تحلیلگر مسائل قفقاز با تأکید بر ضرورت حفظ توازن قدرت در منطقه قفقاز جنوبی گفت: اگر با برهم خوردن توازن قوا در منطقه، مسائل به گونه‌ای رقابتی میان بازیگران پیش رود، ممکن است با هر خطای شناختی و محاسبه غلط، منطقه دچار تنش‌های بزرگی شود و حتی به رویارویی نظامی بینجامد.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر ارشد مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری با بیان اینکه روس‌ها برداشتی مشابه ایران در خصوص سطح تهدیدی که منجر به تغییرات ژئوپلیتیک بنیادین در قفقاز شود ندارند، گفت: اگر کریدوری که ترکیه و جمهوری آذربایجان در پی ایجاد آن هستند با اقدام نظامی یا تهدید ایجاد شود، موازنه قوا به‌طور کلی در منطقه تغییر خواهد کرد و قطعاً روسیه نیز از این شرایط بسیار متضرر خواهد شد.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک تحلیلگر مسائل قفقاز تلاش برای تغییر مرزهای بین‌المللی و تغییر ژئوپلیتیکی در منطقه را از خطوط قرمز ایران دانست و گفت: انتظار می‌رود تأکید جمهوری آذربایجان بر مدل همکاری 3+3، فراتر از سیاست‌های اعمالی این کشور باشد و در عمل هم شاهد اقداماتی باشیم که نشان دهد این کشور به‌جای اتکا به رژیم صهیونیستی یا قدرت‌های بیگانه، به همکاری‌های دسته‌جمعی و سیاسی منطقه‌ای علاقه‌مند است.
شورای راهبردی آنلاین: “آماده باش” در تایوان پس از ورود ۵۶ جنگنده چین به حریم هوایی این کشور، اعتراض سراسری به سیاست‌های اقتصادی فرانسه، موافقت پارلمان لیبی با قانون انتخابات پارلمانی، عدم پیش شرط ایران برای بازگشت به مذاکرات وین، سفر فرستاده ویژه سازمان ملل به عدن، تاکید دوباره جوزپ بورل بر «نیروی دفاعیِ اروپاییِ مستقل» از آمریکا، تلاش اسرائیل برای ساخت ۱۰ هزار واحد مسکونی در قدس شرقی، سفر امیرعبدالهیان به روسیه، عراق به دنبال خرید سامانه دفاع هوایی از ۳ کشور، پیشنهاد مجدد آمریکا برای مذاکره بدون پیش‌شرط با کره‌شمالی، مخالفت عشایر عراقی با عادی سازی روابط با صهیونیستها، تاکید وزرای دفاع ترکیه، آذربایجان و گرجستان بر تقویت همکاریها، اعلام آمادگی رهبران ارمنستان و آذربایجان برای گفتگو و کمک سازمان بهداشت جهانی به ایران در تامین واکسن کووید 19 از مهم‌ترین خبرهای روابط خارجی بود که در رسانه ها بازتاب یافت. در ادامه گزیده ای از آنها را مرور می کنیم.
شورای راهبردی آنلاین- گفتگو: یک کارشناس بین‌الملل و منطقه با اشاره به نقش مخرب رژیم صهیونیستی در قفقاز و با توجه به اعتراف رئیس‌جمهور آذربایجان به استفاده از پهپادهای اسرائیلی، گفت: «اقدامات تحریک‌آمیز اخیر دولت الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان در برگزاری مانور مشترک با ترکیه و رژیم صهیونیستی در کنار مرزهای شمال غربی ایران و اتهام‌زنی‌های علی‌اف علیه ایران در چارچوب جاه‌طلبی دیرینه و غیرقابل قبول خاندان وی برای تغییر ژئوپلیتیک قفقاز قابل‌تجزیه و تحلیل است.»
شورای راهبردی آنلاین- گفتگو: یک کارشناس مسائل قفقاز و ترکیه با اشاره به خبرهای منتشرشده مبنی بر اینکه ارمنستان پرونده شکایتی را به دیوان بین‌المللی دادگستری ارائه داده و در این پرونده، جمهوری آذربایجان را متهم کرده که ارمنی‌ها را «برای چندین دهه» تحت تبعیض نژادی قرار داده و این امر برخلاف کنوانسیون بین‌المللی رفع انواع تبعیض نژادی است که هر دو کشور آن را امضا کرده‌اند، گفت: «این اقدام ارمنستان در کوتاه‌مدت نفع چندانی برای این کشور نخواهد داشت. چراکه آیین دادرسی در دیوان بین‌المللی دادگستری (دیوان لاهه) به‌گونه‌ای است که بعد از طرح شکایت توسط ارمنستان، دیوان باید با اکثریت آراء صلاحیت خود برای رسیدن به این شکایت را تصویب کند و اگر چنین اکثریتی شکل نگیرد، دیوان از ادامه دادرسی امتناع خواهد کرد.»
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: در هفته‌های اخیر به‌طور مکرر اخباری در مورد مزاحمت سربازان جمهوری آذربایجان برای وسایل نقلیه عبوری ایرانی که از مناطق مورد مناقشه این کشور با جمهوری ارمنستان عبور می‌کنند، در رسانه‌ها منتشر می‌شود. سؤالی که در این میان مطرح می‌شود، آن است که آیا این رفتارها مقطعی است یا نشانه تغییر رویکرد است که باید از سوی جمهوری اسلامی ایران جدی‌تر گرفته و برای مقابله با آنها چاره‌اندیشی شود؟
دکتر احسان موحدیان – استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه روابط بین‌الملل
