جدیدترین مطالب
آشفتگی اروپا در تامین امنیت تنگه باب المندب و دریای سرخ
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماههای اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایتگرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتیهای عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده دادهاند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
چشمانداز خروج احتمالی دفتر سیاسی حماس از قطر
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربیها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت میکنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
دکتر خرازی در مصاحبه با الجزیره مباشر:
اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هستهای خود را تغییر دهیم/ سیاست آمریکا در خصوص فلسطین همان سیاست رژیم اسرائیل است
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: دکتر سیدکمال خرازی تصریح کرد: در صورتی که رژیم صهیونیستی جسارت کند و به تاسیسات هسته ای ایران لطمه بزند، سطح بازدارندگی ما متفاوت خواهد شد. ما تصمیمی برای تولید بمب هستهای نداریم. اما اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هستهای خود را تغییر دهیم. اخیرا مقامات نظامی هم اعلام کردند که اگر اسراییل بخواهد به تاسیسات هسته ای حمله کند تجدید نظر در دکترین و سیاستهای هستهای ایران و عدول از ملاحظات اعلامی گذشته محتمل و قابل تصور میباشد.
پیامها و پیامدهای اعتراضات دانشجویی در آمریکا
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: اعتراضات دانشجویی در آمریکا هر روز ابعاد جدیدی به خود میگیرد. اعتراضات کنونی به این دلیل که دانشگاه در مقایسه با سایر نهادهای مدنی و اجتماعی از اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی بالاتر و در نتیجه اثرگذاری بیشتری برخوردار است، دولت آمریکا را عملاً در «وضعیت دشواری» قرار داده که در اظهارنظر مقامات کنونی و سابق آمریکایی بهوضوح مشخص است.
تغییرات ژئوپلیتیک در حال ظهور در شاخ آفریقا
شورای راهبردی آنلاین-رصد: منطقه شاخ آفریقا اخیرا در پی امضای دو توافقنامه، شاهد شکل گیری طوفانی دیپلماتیک بوده است که باعث شد دو مساله منطقهای اهمیت بیشتری پیدا کند: تمایل دیرینه اتیوپی برای دسترسی به دریا و وضعیت نامشخص سومالی لند. پرداختن همزمان به این مسائل به دلیل تنشهای منطقهای و ژئوپلیتیک نظیر درگیری اتیوپی-تیگری، جنگ داخلی سودان و ادامه تنشها بر سر ساخت سد بزرگ رنسانس توسط اتیوپی بر روی رود نیل کاری دشوار است.
أحدث المقالات
آشفتگی اروپا در تامین امنیت تنگه باب المندب و دریای سرخ
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماههای اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایتگرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتیهای عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده دادهاند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
چشمانداز خروج احتمالی دفتر سیاسی حماس از قطر
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربیها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت میکنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
دکتر خرازی در مصاحبه با الجزیره مباشر:
اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هستهای خود را تغییر دهیم/ سیاست آمریکا در خصوص فلسطین همان سیاست رژیم اسرائیل است
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: دکتر سیدکمال خرازی تصریح کرد: در صورتی که رژیم صهیونیستی جسارت کند و به تاسیسات هسته ای ایران لطمه بزند، سطح بازدارندگی ما متفاوت خواهد شد. ما تصمیمی برای تولید بمب هستهای نداریم. اما اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هستهای خود را تغییر دهیم. اخیرا مقامات نظامی هم اعلام کردند که اگر اسراییل بخواهد به تاسیسات هسته ای حمله کند تجدید نظر در دکترین و سیاستهای هستهای ایران و عدول از ملاحظات اعلامی گذشته محتمل و قابل تصور میباشد.
پیامها و پیامدهای اعتراضات دانشجویی در آمریکا
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: اعتراضات دانشجویی در آمریکا هر روز ابعاد جدیدی به خود میگیرد. اعتراضات کنونی به این دلیل که دانشگاه در مقایسه با سایر نهادهای مدنی و اجتماعی از اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی بالاتر و در نتیجه اثرگذاری بیشتری برخوردار است، دولت آمریکا را عملاً در «وضعیت دشواری» قرار داده که در اظهارنظر مقامات کنونی و سابق آمریکایی بهوضوح مشخص است.
تغییرات ژئوپلیتیک در حال ظهور در شاخ آفریقا
شورای راهبردی آنلاین-رصد: منطقه شاخ آفریقا اخیرا در پی امضای دو توافقنامه، شاهد شکل گیری طوفانی دیپلماتیک بوده است که باعث شد دو مساله منطقهای اهمیت بیشتری پیدا کند: تمایل دیرینه اتیوپی برای دسترسی به دریا و وضعیت نامشخص سومالی لند. پرداختن همزمان به این مسائل به دلیل تنشهای منطقهای و ژئوپلیتیک نظیر درگیری اتیوپی-تیگری، جنگ داخلی سودان و ادامه تنشها بر سر ساخت سد بزرگ رنسانس توسط اتیوپی بر روی رود نیل کاری دشوار است.
با سوء استفاده از حمله به آرامکو
آمریکا مترصد فروش سلاحهای بیشتر به عربستان
در شرایطی که عربستان با خاطری آسوده تصمیم داشت اوایل نوامبر سهام شرکت آرامکو را به بازار بورس وارد کند وقوع حمله اخیر باعث شد حدود نیمی از تولیدات نفتی و گازی آن متوقف شده و سرمایه گذاری در آن با ریسک بالا به نظر برسد.
انتشار اخبار موفقیت چنین حمله ای ضربه سنگینی بر ادعای بازدارندگی عربستان وارد کرد. عربستان و آمریکا از دیرباز همکاری گسترده نظامی داشتهاند و عربستان از خریداران عمده تسلیحاتی آمریکایی از جمله تجهیزات دفاع ضد موشکی است. این همکاری از زمان حمله نظامی عراق به کویت در سال ۱۹۹۰ گسترش یافت و حتی چند هزار نظامی آمریکایی در عربستان مستقر شدند. با این همه اعلام اینکه ارتش یمن با 10 فروند پهپاد تهاجمی توانسته همه سامانه های پدافندی عربستان را پشت سر بگذارد و چنین حمله ای را ترتیب دهد جای پرسشهای زیادی را نسبت به کارآمدی تسلیحات نظامی آمریکا مستقر در عربستان باقی گذاشته و آنها را به طور جدی به چالش کشیده است.
البته وزارت دفاع عربستان اعلام کرد که در این حملات از 18فروند هواپیمای بدون سرنشین دارای 7 موشک پیشرفته کروز با دقت بالا استفاده شده است.
رایان کراکر، سفیر سابق آمریکا در عراق در مصاحبه ای گفته بود: «عبور این تعداد پهپاد یا موشک کروز از میدان دید رادارهای پیشرفته عربستان عجیب است و من یک سوال دیگر هم دارم. ما در بحرین پایگاه نظامی مفصلی داریم. ناوهای ما دائما در خلیج فارس بالا و پایین میروند… اگر این موشکها یا پهپادها از فراز خلیجفارس عبور کرده اند آیا نیروهای آمریکایی آنها را رصد کردهاند؟… اگر نه، حتما باید یک تحقیق و تفحص فوری و مفصل در این باره و علت این ناکارآمدی صورت گیرد… این میتواند از نظر امنیتی و فنی بسیار حیاتی باشد.»
با درنظر داشتن چنین دغدغه هایی پادشاه عربستان اعلام کرده است که « پس از تکمیل تحقیقات درباره حمله به آرامکو، اقدامات مناسب برای تامین امنیت خود را اتخاذ می کنیم.» در چنین فضایی، به نظر می رسد رئیس جمهور آمریکا که قبلا گفته بود عربستان بدون پشتیبانی آمریکا «دو هفته هم دوام نمیآورد.» حالا زمان را مناسب دیده و در پی ترتیب دادن معامله بزرگ تسلیحاتی دیگری است.
در دهه اخیر عربستان و آمریکا برای خرید و فروش سلاح کم بهانه تراشی نکرده اند. اگر در عرصه واقعیت ها هم بهانه ای نیافتند به تهدیدات ساختگی روی آورده اند.
پاییز سال گذشته بود که جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان، با ابراز نگرانی نسبت به حجم بالای تسلیحاتی که روانه خاورمیانه می شود گفت که آمریکا، خاورمیانه را به یک «انبار باروت» تبدیل کرده است. به گفته او، میزان تسلیحاتی که وارد منطقه میشود، «غیرقابل باور» است.
طبق آخرین گزارش انستیتو پژوهشهای صلح (سیپری) که در استکهلم، پایتخت سوئد مستقر است بالا رفتن میزان صادرات جنگافزار از ابتدای سال ۲۰۱۴ تا پایان سال ۲۰۱۸ به نسبت دوره پنج ساله قبل از آن، در وهله اول به دلیل افزایش تقاضای کشورهای خاورمیانه و در راس آنها عربستان بوده است. واردات جنگافزار عربستان در این دوره ۱۹۲ درصد بیش از دوره پنج سال قبل گزارش شده و به تنهایی ۱۲ درصد از کل جنگافزارهای فروخته شده در این دوره را خریده است.
در سال ۲۰۱۵ هزینه خریدهای نظامی این کشور به بالاترین حد خود که ۱۳ درصد تولید ناخالص داخلی بود رسیده بود. در سال ۲۰۱۸ عربستان با صرف حدود ۶۷٫۶ میلیارد دلار، ۸٫۸ درصد تولید ناخالص داخلی خود را به بالا بردن توان نظامی اش اختصاص داد. در مقایسه باید گفت دیگر کشورهایی که از نظر هزینههای نظامی در سطح جهان رتبههای اول تا پانزدهم را دارند، کمتر از ۴ درصد تولید ناخالص داخلی خود را در سال ۲۰۱۸ به این کار اختصاص داده بودند. با انتشار این گزارش، نشریات اروپایی عربستان را بزرگترین زرادخانه سلاح های پیشرفته در جنوب خلیج فارس توصیف کردند.
سال ۲۰۱۸ عربستان سعودی پس از آمریکا و چین سومین کشور به لحاظ هزینه های نظامی بوده است و آمارها نشان می دهد که عربستان حتی از روسیه و فرانسه و بریتانیا هم بالاتر ایستاده است.
از سویی فروش اسلحه برای اقتصاد آمریکا یک حوزه حیاتی است که اثر قابل توجهی بر میزان تولید ناخالص داخلی و درآمد کلی این کشور دارد. بر اساس آمارهای مربوط به قراردادهای نظامی که کنگره آمریکا منتشر کرده است ترامپ در نخستین سال ریاست جمهوری خود گزارش فروش ۸۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار اسلحه را در قالب فروشهای عمده تسلیحاتی به کنگره ارائه کرده است. او جزو روسای جمهوری بوده که بیشترین میزان قراردادهای فروش سلاح را در دهههای اخیر به ثبت رسانده و مقصد نیمی از آنها هم عربستان بوده است.
با وقوع حملات آرامکو سی. ان. ان در گزارشی نوشت: «پهپادها میلیاردها دلار خرید نظامی عربستان را به چالش کشیدند.» این شبکه خبری با تشریح جزئیات فنی حملات آرامکو، به لحاظ نظامی آن را سرفصل جدیدی در محاسبات تسلیحاتی ارزیابی کرد.
در این گزارش آمده: موشکهای کروزی که ظاهرا در این حملات استفاده شده نسخه بازسازی شده موشکهای روسی دهه ۱۹۷۰ میلادی است و پهپادها هم با وجود پیشرفت فراوان هنوز یک سلاح جدی مخرب محسوب نمیشوند. با این همه ترکیبی از چند موشک کروز و پهپاد که روی هم یک میلیون دلار هم نمیارزیدند توانستند با عبور از بالای سر تجهیزات چند میلیارد دلاری که عربستان خریداری کرده به تاسیسات آرامکو ضربه بزنند و ۵ درصد تولید نفت جهان را مختل کنند.
در چند سال گذشته دولت آمریکا و عربستان با وجود انتقادهای مطرح شده، به هر شکل ممکن رابطه تسلیحاتی خود را ادامه داده اند و اتفاقا دولت ترامپ فروش اسلحه به عربستان سعودی را افزایش داده است. سازمان ملل با انتقاد از کشتار هدفمند غیرنظامیان، جنگی که عربستان در یمن به راه انداخته را «بدترین بحران انسانی جهان» توصیف کرد.
در عین حال پس از قتل خاشقجی، منتقد میانه رو عربستانی، حساسیتها در آمریکا نسبت به معاملات تسلیحاتی با این کشور بیشتر شد و مساله رابطه با عربستان به شکافها میان دولت ترامپ و کنگره دامن زد. در پی آن شماری از قانونگذاران آمریکایی خواهان توقف فروش سلاح به عربستان شدند. خرداد ماه امسال جلسه کنگره با مقامات دفاعی آمریکا برای بررسی فروش تسلیحات به عربستان سعودی به میدان انتقاد تند از سیاست های رئیس جمهور این کشور تبدیل شد و آنها استدلال های دولت برای اضطراری بودن تهدیدهای ایران و لزوم دور زدن کنگره برای فروش تسلیحات به عربستان را رد کرده و ادعاهای دولت در این زمینه را “ساختگی” خواندند. با این حال ترامپ مصوبه کنگره علیه فروش تسلیحات به عربستان و امارات را وتو کرد.
با اینکه ترامپ بارها نشان داده است که سیاستهای دولتش در خاورمیانه کاملا هم راستا و همسو با سیاستهای عربستان سعودی شده است اما اهداف پشت پرده این رئیس جمهور تاجر مسلک آمریکا را نباید نادیده گرفت. زمانی که جمال خاشقجی، در داخل ساختمان کنسولگری عربستان کشته شد ترامپ نگرانی سناتورهای آمریکایی از بابت ادامه کمک نظامی آمریکا به عربستان سعودی را بی دلیل دانست و گفت منع فروش سلاح به این کشور « یعنی تنبیه خود آمریکا » و نه تنبیه عربستان! «عربستان ۱۱۰ میلیارد دلار بابت تجهیزات نظامی و چیزهایی میپردازد که در آمریکا شغل ایجاد میکنند. من از ایده توقف سرمایهگذاری ۱۱۰ میلیارد دلاری در آمریکا خوشم نمیآید»!
مواضع ترامپ پس از حملات آرامکو یادآور سخنانی بود که او زمان رقابتهای انتخاباتی آمریکا به آن اذعان کرده بود: عربستان برای ما گاوی شیرده است که هر وقت بخواهبم از آن طلا و دلار می دوشیم و هر وقت شیرش تمام شود آن را سر می بریم.
وی در خصوص اقدامات آمریکا پس از حمله به تاسیسات نفتی آرامکو گفت: « من به سعودیها چنین قولی ندادهام (که از آنها محافظت کنم). ما باید با سعودی ها بنشینیم و راه حلی پیدا کنیم. این یک حمله به عربستان سعودی بود حمله به ما نبود! اما ما قطعا به آنها کمک خواهیم کرد.» و « اگر ما تصمیم بگیریم که دست به اقدامی بزنیم آنها هم باید خیلی درگیر شوند و این شامل هزینهها هم میشود و آنها کاملا این را میفهمند.»
وی در توییترش نوشت: «ما به نفت و گاز خاورمیانه نیاز نداریم. در واقع تعداد معدودی تانکر در آنجا داریم، اما به متحدینمان کمک خواهیم کرد.»
شواهد حاکی از آن است که در سیاست آمریکا نسبت به ساختار حاکمیت عربستان و سیاستهای تهاجمی این کشور بازنگریهایی رخ داده است و پس از بیش از شش دهه آمریکا تلاش دارد حمایت خود را از عربستان مشروط و محدود کند. پیش از این باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین آمریکا، نیز گفته بود « ممکن است بزرگترین تهدیدی که متوجه آنان است از ناحیه تهاجم نظامی ایران نباشد. بلکه از نارضایتیهای درون خود این کشورها باشد.»
با این حال پتانسیل نهفته در شرایط فعلی عربستان برای بستن قراردادهای جدید تسلیحاتی میلیاردی و بلعیدن سهم بالایی از درآمد ناشی از پول نفت این کشور چیزی نیست که ترامپ بتواند آن را نادیده بگیرد. او کاملا از عطش سیری ناپذیر سران سعودی و احساس ناامنی ناشی از ساختار کهنه دیکتاتوری و سیاست داخلی برآمده از آن و عواقب سیاست خارجی تنش زای این کشور آگاه است.
جوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش امریکا، گفته بوده هیچ یک از سیستم های دافع هوا قادر به دفع حملات هوایی که اخیرا بالای پالایشگاه های نفتی عربستان سعودی، با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین صورت گرفت، نیست و ایالات متحده هم نمی تواند «چهار چشمی» مراقب خاورمیانه باشد. اطلاعات، نظارت و شناسایی امریکا بر تهدیدات علیه ایالات متحده متمرکز است و همیشه همه آنچه در منطقه رخ میدهد را نمیتوانیم ببینیم!
یک منبع ارشد وزارت دفاع روسیه دراین باره با عبارات کنایه آمیز نسبت به تجهیزات دفاعی آمریکا گفت که به لطف ایالات متحده امریکا در عربستان سعودی نه تنها یک سیستم راکتی، بلکه قدرتمندترین سیستم دافع هوا مستقر شده است، اما به دلیل کارایی پایین سیستم های راکتی خود نتوانست حمله را دفع کند.
حملات اخیر نشان داد که عربستان با وجود هزینه های هنگفت نظامی، تا چه حد در برابر تجهیزات نه چندان پیشرفته نظامی آسیبپذیر است و چگونه ائتلاف تحت رهبری اش در مقابل حوثیهای یمن، گروه مسلحی که در فقیرترین کشور خاورمیانه مبارزه می کند، ناتوان شده و به جنگی فرسایشی افتاده است. تحولات عربستان که حالا حقیقتا به انبار باروتی بدل شده است در آینده نزدیک روشن می کند که چه نوع جنگ افزار کشتارجمعی و کنترل تسلیحات دیگری را وارد خاورمیانه خواهد کرد تا همچنان مجری راهبرد بازی وحشت غرب در منطقه باشد.
0 Comments