جدیدترین مطالب

ضرورت بازخوانی روایت نوروز

ضرورت بازخوانی روایت نوروز

عابد اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هنگامی که «نظامی گنجوی» با صفت «آذربایجانی» بازنمایی می‏ شود، دولت مدرن آذربایجان هر آنچه این شخصیت تاریخی به زبان فارسی نگاشته است را سانسور می ‏کند و تنها کنش ‏های نوشتاری «آذری» او را بازتولید می‏ کند. این تقلیل‏گرایی ‏ها، با سیاسی کردن موضوع، به ناشناخته‏ ماندن «افکار و اندیشه ‏های بزرگان و شخصیت ‏های الهام بخش» این قلمرو انجامیده است. در عمل نیز، به دلیل سیاسی شدن  شخصیت‏ های تاریخی، معدود تلاش ‏ها برای معرفی آنان تنها به جنبه ‏های فرهنگی بسنده می ‏کنند و به ندرت پیامدهای نظری اندیشه ‏های بنیادین آنان مورد بررسی قرار می ‏گیرد.

نمایشگاہ نسخ قرآنی در پاکستان

همزمان با نیمه دوم ماه مبارک رمضان، نمایشگاه نسخ خطی قرآن کریم با مشارکت رایزنی فرهنگی کشورمان در پاکستان و مرکز تحقیقات زبان فارسی ایران و پاکستان در اسلام آباد گشایش یافت.

Loading

أحدث المقالات

تاکید آلمان بر لزوم سیاست دفاعی مشترک اروپایی

وزیر اقتصاد آلمان ضمن حمایت از طرح کمیسیون اروپایی برای انتصاب کمیسر دفاعی برای این اتحادیه، بر لزوم در پیش گرفتن یک سیاست مشترک دفاعی در این اتحادیه در شرایط تهدید روزافزون فعلی تاکید کرد.

ضرورت بازخوانی روایت نوروز

ضرورت بازخوانی روایت نوروز

عابد اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هنگامی که «نظامی گنجوی» با صفت «آذربایجانی» بازنمایی می‏ شود، دولت مدرن آذربایجان هر آنچه این شخصیت تاریخی به زبان فارسی نگاشته است را سانسور می ‏کند و تنها کنش ‏های نوشتاری «آذری» او را بازتولید می‏ کند. این تقلیل‏گرایی ‏ها، با سیاسی کردن موضوع، به ناشناخته‏ ماندن «افکار و اندیشه ‏های بزرگان و شخصیت ‏های الهام بخش» این قلمرو انجامیده است. در عمل نیز، به دلیل سیاسی شدن  شخصیت‏ های تاریخی، معدود تلاش ‏ها برای معرفی آنان تنها به جنبه ‏های فرهنگی بسنده می ‏کنند و به ندرت پیامدهای نظری اندیشه ‏های بنیادین آنان مورد بررسی قرار می ‏گیرد.
Loading
با سوء استفاده از حمله به آرامکو

آمریکا مترصد فروش سلاح‌های بیشتر به عربستان

شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: حملات اخیر به پالایشگاه‌های آرامکو نه تنها زیانهای اقتصادی عظیمی برای عربستان به بارآورد، بلکه سنگینی تحقیر ناشی از شکست استراتژی «خرید امنیت در برابر نفت» و ابهام در امنیت آینده این کشور، سران سعودی را واداشته است برای پوشش خلاءهای دفاعی در فکر خریدهای نظامی تازه ای باشند. حميده صفامنش – پژوهشگر روابط بين الملل

در شرایطی که عربستان با خاطری آسوده تصمیم داشت اوایل نوامبر سهام شرکت آرامکو را به بازار بورس وارد کند وقوع حمله اخیر باعث شد حدود نیمی از تولیدات نفتی و گازی آن متوقف شده و سرمایه گذاری در آن با ریسک بالا به نظر برسد.

انتشار اخبار موفقیت چنین حمله ای ضربه سنگینی بر ادعای بازدارندگی عربستان وارد کرد. عربستان و آمریکا از دیرباز همکاری گسترده نظامی داشته‌اند و عربستان از خریداران عمده تسلیحاتی آمریکایی از جمله تجهیزات دفاع ضد موشکی است. این همکاری از زمان حمله نظامی عراق به کویت در سال ۱۹۹۰ گسترش یافت و حتی چند هزار نظامی آمریکایی در عربستان مستقر شدند. با این همه اعلام اینکه ارتش یمن با 10 فروند پهپاد تهاجمی توانسته همه سامانه های پدافندی عربستان را پشت سر بگذارد و چنین حمله ای را ترتیب دهد جای پرسشهای زیادی را نسبت به کارآمدی تسلیحات نظامی آمریکا مستقر در عربستان باقی گذاشته و آنها را به طور جدی به چالش کشیده است.

البته وزارت دفاع عربستان اعلام کرد که در این حملات از 18فروند هواپیمای بدون سرنشین دارای 7 موشک پیشرفته کروز با دقت بالا استفاده شده است.

رایان کراکر، سفیر سابق آمریکا در عراق در مصاحبه ای گفته بود: «عبور این تعداد پهپاد یا موشک کروز از میدان دید رادارهای پیشرفته عربستان عجیب است و من یک سوال دیگر هم دارم. ما در بحرین پایگاه نظامی مفصلی داریم. ناوهای ما دائما در خلیج فارس بالا و پایین می‌روند… اگر این موشک‌ها یا پهپادها از فراز خلیج‌فارس عبور کرده اند آیا نیروهای آمریکایی آنها را رصد کرده‌اند؟… اگر نه، حتما باید یک تحقیق و تفحص فوری و مفصل در این باره و علت این ناکارآمدی صورت گیرد… این می‌تواند از نظر امنیتی و فنی بسیار حیاتی باشد.»

با درنظر داشتن چنین دغدغه هایی پادشاه عربستان اعلام کرده است که « پس از تکمیل تحقیقات درباره حمله به آرامکو، اقدامات مناسب برای تامین امنیت خود را اتخاذ می کنیم.» در چنین فضایی، به نظر می رسد رئیس جمهور آمریکا که قبلا گفته بود عربستان بدون پشتیبانی آمریکا «دو هفته هم دوام نمی‌آورد.» حالا زمان را مناسب دیده و در پی ترتیب دادن معامله بزرگ تسلیحاتی دیگری است.

در دهه اخیر عربستان و آمریکا برای خرید و فروش سلاح کم بهانه تراشی نکرده اند. اگر در عرصه واقعیت ها هم بهانه ای نیافتند به تهدیدات ساختگی روی آورده اند.

پاییز سال گذشته بود که جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان، با ابراز نگرانی نسبت به حجم بالای تسلیحاتی که روانه خاورمیانه می شود گفت که آمریکا، خاورمیانه را به یک «انبار باروت» تبدیل کرده است. به گفته او، میزان تسلیحاتی که وارد منطقه می‌شود، «غیرقابل باور» است.

طبق آخرین گزارش انستیتو پژوهش‌های صلح (سیپری) که در استکهلم، پایتخت سوئد مستقر است بالا رفتن میزان صادرات جنگ‌افزار از ابتدای سال ۲۰۱۴ تا پایان سال ۲۰۱۸ به نسبت دوره پنج ساله قبل از آن، در وهله اول به دلیل افزایش تقاضای کشورهای خاورمیانه و در راس آنها عربستان بوده است. واردات جنگ‌افزار عربستان در این دوره ۱۹۲ درصد بیش از دوره پنج سال قبل گزارش شده و به تنهایی ۱۲ درصد از کل جنگ‌افزارهای فروخته شده در این دوره را خریده است.

در سال ۲۰۱۵ هزینه خریدهای نظامی این کشور به بالاترین حد خود که ۱۳ درصد تولید ناخالص داخلی بود رسیده بود. در سال ۲۰۱۸ عربستان با صرف حدود ۶۷٫۶ میلیارد دلار، ۸٫۸ درصد تولید ناخالص داخلی خود را به بالا بردن توان نظامی اش اختصاص داد. در مقایسه باید گفت دیگر کشورهایی که از نظر هزینه‌های نظامی در سطح جهان رتبه‌های اول تا پانزدهم را دارند، کمتر از ۴ درصد تولید ناخالص داخلی خود را در سال ۲۰۱۸ به این کار اختصاص داده بودند. با انتشار این گزارش، نشریات اروپایی عربستان را بزرگترین زرادخانه سلاح های پیشرفته در جنوب خلیج فارس توصیف کردند.

سال ۲۰۱۸ عربستان سعودی پس از آمریکا و چین سومین کشور به لحاظ هزینه های نظامی بوده است و آمارها نشان می دهد که عربستان حتی از روسیه و فرانسه و بریتانیا هم بالاتر ایستاده است.

از سویی فروش اسلحه برای اقتصاد آمریکا یک حوزه حیاتی است که اثر قابل توجهی بر میزان تولید ناخالص داخلی و درآمد کلی این کشور دارد. بر اساس آمارهای مربوط به قراردادهای نظامی که کنگره آمریکا منتشر کرده است ترامپ در نخستین سال ریاست جمهوری خود گزارش فروش ۸۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار اسلحه را در قالب فروش‌های عمده تسلیحاتی به کنگره ارائه کرده است. او جزو روسای جمهوری بوده که بیشترین میزان قراردادهای فروش سلاح را در دهه‌های اخیر به ثبت رسانده و مقصد نیمی از آنها هم عربستان بوده است.

با وقوع حملات آرامکو سی. ان. ان در گزارشی نوشت: «پهپادها میلیاردها دلار خرید نظامی عربستان را به چالش کشیدند.» این شبکه خبری با تشریح جزئیات فنی حملات آرامکو، به لحاظ نظامی آن را سرفصل جدیدی در محاسبات تسلیحاتی ارزیابی کرد.

در این گزارش آمده: موشک‌های کروزی که ظاهرا در این حملات استفاده شده نسخه بازسازی شده موشک‌های روسی دهه ۱۹۷۰ میلادی است و پهپادها هم با وجود پیشرفت فراوان هنوز یک سلاح جدی مخرب محسوب نمی‌شوند. با این همه ترکیبی از چند موشک کروز و پهپاد که روی هم یک میلیون دلار هم نمی‌ارزیدند توانستند با عبور از بالای سر تجهیزات چند میلیارد دلاری که عربستان خریداری کرده به تاسیسات آرامکو ضربه بزنند و ۵ درصد تولید نفت جهان را مختل کنند.

در چند سال گذشته دولت آمریکا و عربستان با وجود انتقادهای مطرح شده، به هر شکل ممکن رابطه تسلیحاتی خود را ادامه داده اند و اتفاقا دولت ترامپ فروش اسلحه به عربستان سعودی را افزایش داده است. سازمان ملل با انتقاد از کشتار هدفمند غیرنظامیان، جنگی که عربستان در یمن به راه انداخته را «بدترین بحران انسانی جهان» توصیف کرد.

در عین حال پس از قتل خاشقجی، منتقد میانه رو عربستانی، حساسیت‌ها در آمریکا نسبت به معاملات تسلیحاتی با این کشور بیشتر شد و مساله رابطه با عربستان به شکاف‌ها میان دولت ترامپ و کنگره دامن زد. در پی آن شماری از قانون‌گذاران آمریکایی خواهان توقف فروش سلاح به عربستان شدند. خرداد ماه امسال جلسه کنگره با مقامات دفاعی آمریکا برای بررسی فروش تسلیحات به عربستان سعودی به میدان انتقاد تند از سیاست های رئیس جمهور این کشور تبدیل شد و آنها استدلال های دولت برای اضطراری بودن تهدیدهای ایران و لزوم دور زدن کنگره برای فروش تسلیحات به عربستان را رد کرده و ادعاهای دولت در این زمینه را “ساختگی” خواندند. با این حال ترامپ مصوبه‌ کنگره علیه فروش تسلیحات به عربستان و امارات را وتو کرد.

با اینکه ترامپ بارها نشان داده است که سیاستهای دولتش در خاورمیانه کاملا هم راستا و همسو با سیاست‌های عربستان سعودی شده است اما اهداف پشت پرده این رئیس جمهور تاجر مسلک آمریکا را نباید نادیده گرفت. زمانی که جمال خاشقجی، در داخل ساختمان کنسولگری عربستان کشته شد ترامپ نگرانی سناتورهای آمریکایی از بابت ادامه کمک‌ نظامی آمریکا به عربستان سعودی را بی دلیل دانست و گفت منع فروش سلاح به این کشور « یعنی تنبیه خود آمریکا » و نه تنبیه عربستان! «عربستان ۱۱۰ میلیارد دلار بابت تجهیزات نظامی و چیزهایی می‌پردازد که در آمریکا شغل ایجاد می‌کنند. من از ایده توقف سرمایه‌گذاری ۱۱۰ میلیارد دلاری در آمریکا خوشم نمی‌آید»!

مواضع ترامپ پس از حملات آرامکو یادآور سخنانی بود که او زمان رقابتهای انتخاباتی آمریکا به آن اذعان کرده بود: عربستان برای ما گاوی شیرده است که هر وقت بخواهبم از آن طلا و دلار می دوشیم و هر وقت شیرش تمام شود آن را سر می بریم.

وی در خصوص اقدامات آمریکا پس از حمله به تاسیسات نفتی آرامکو گفت: « من به سعودی‌ها چنین قولی نداده‌ام (که از آنها محافظت کنم). ما باید با سعودی ها بنشینیم و راه حلی پیدا کنیم. این یک حمله به عربستان سعودی بود حمله به ما نبود! اما ما قطعا به آنها کمک خواهیم کرد.»  و « اگر ما تصمیم بگیریم که دست به اقدامی بزنیم آنها هم باید خیلی درگیر شوند و این شامل هزینه‌ها هم می‌شود و آن‌ها کاملا این را می‌فهمند.»

وی در توییترش نوشت: «ما به نفت و گاز خاورمیانه نیاز نداریم. در واقع تعداد معدودی تانکر در آنجا داریم، اما به متحدینمان کمک خواهیم کرد.»

شواهد حاکی از آن است که در سیاست آمریکا نسبت به ساختار حاکمیت عربستان و سیاستهای تهاجمی این کشور بازنگریهایی رخ داده است و پس از بیش از شش دهه آمریکا تلاش دارد حمایت خود را از عربستان مشروط و محدود کند. پیش از این باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین آمریکا، نیز گفته بود « ممکن است بزرگترین تهدیدی که متوجه آنان است از ناحیه تهاجم نظامی ایران نباشد. بلکه از نارضایتی‌های درون خود این کشورها باشد.»

با این حال پتانسیل نهفته در شرایط فعلی عربستان برای بستن قراردادهای جدید تسلیحاتی میلیاردی و بلعیدن سهم بالایی از درآمد ناشی از پول نفت این کشور چیزی نیست که ترامپ بتواند آن را نادیده بگیرد. او کاملا از عطش سیری ناپذیر سران سعودی و احساس ناامنی ناشی از ساختار کهنه دیکتاتوری و سیاست داخلی برآمده از آن و عواقب سیاست خارجی تنش زای این کشور آگاه است.

جوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش امریکا، گفته بوده هیچ یک از سیستم های دافع هوا قادر به دفع حملات هوایی که اخیرا بالای پالایشگاه های نفتی عربستان سعودی، با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین صورت گرفت، نیست و ایالات متحده هم نمی تواند «چهار چشمی» مراقب خاورمیانه باشد. اطلاعات، نظارت و شناسایی امریکا بر تهدیدات علیه ایالات متحده متمرکز است و همیشه همه آنچه در منطقه رخ میدهد را نمیتوانیم ببینیم!

یک منبع ارشد وزارت دفاع روسیه دراین باره با عبارات کنایه آمیز نسبت به تجهیزات دفاعی آمریکا گفت که به لطف ایالات متحده امریکا در عربستان سعودی نه تنها یک سیستم راکتی، بلکه قدرتمندترین سیستم دافع هوا مستقر شده است، اما به دلیل کارایی پایین سیستم های راکتی خود نتوانست حمله را دفع کند.

حملات اخیر نشان داد که عربستان با وجود هزینه های هنگفت نظامی، تا چه حد در برابر تجهیزات نه چندان پیشرفته نظامی آسیب‌پذیر است و چگونه ائتلاف تحت رهبری اش در مقابل حوثی‌های یمن، گروه مسلحی که در فقیرترین کشور خاورمیانه مبارزه می کند، ناتوان شده و به جنگی فرسایشی افتاده است. تحولات عربستان که حالا حقیقتا به انبار باروتی بدل شده است در آینده نزدیک روشن می کند که چه نوع جنگ افزار کشتارجمعی و کنترل تسلیحات دیگری را وارد خاورمیانه خواهد کرد تا همچنان مجری راهبرد بازی وحشت غرب در منطقه باشد.

0 Comments

یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *