لغو طرح توسعه انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر آخرین اقدام دولت کنونی آمریکا برای وقفه انداختن در برنامه‌های مقابله با گرمایش جهانی است که اخیرا به امضای دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور رسید. رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط ‌زیست تاکید کرد که این نوع رفتارهای آمریکا بی پاسخ نمی‌ماند.

مجید شفیع‌پور با اشاره به اینکه بدون تردید کشورهای توسعه یافته و در صدر آن‌ها ایالات متحده آمریکا در ارتباط با ایجاد پدیده گرمایش جهانی از طریق انتشار گازهای گلخانه‌ای طی ۱۵۰ سال گذشته مسئولیت تاریخی عهده‌دار هستند، گفت: تقلیل اثر گازهای گلخانه‌ای در یک بازه زمانی مشخص تلاشی است که به‌طور یقین کشورهایی چون آمریکا بر اساس قوانین جاری بین المللی باید به آن تن دهند.

جامعه جهانی در مقابل کوتاهی‌های آمریکا سکوت نمی‌کند

وی با تاکید بر اینکه کشورهای توسعه یافته باید به این وظیفه مهم خود به عنوان یک تعهد جهانی عمل کنند، اظهار کرد: مطمئنا جامعه جهانی در مقابل هر گونه کوتاهی برای کاهش گرمایش جهانی بی تفاوت نخواهد ماند و کشورها اعم از در حال توسعه و کشورهای توسعه‌یافته در مقابل این نوع رفتار اختیاری موضعی خواهند گرفت.

تاثیر تصمیم ترامپ بر مراودات اقتصادی این کشور

رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط ‌زیست با اشاره به اینکه غالب کشورها به صورت دوجانبه و چندجانبه دارای توافقنامه‌های تجاری و اقتصادی با یکدیگر از جمله آمریکا هستند، تصریح کرد: طبیعی است تمامی مراودات آن‌ها در انطباق با قوانین بین‌المللی اعم از قوانین اجرایی و قوانین مرتبط با عرصه انرژی و تغییرات آب و هوایی است و این تصمیم آمریکا در تمام مراودات دو جانبه و چند جانبه با این اقتصاد بزرگ تاثیرگذار خواهد بود.

به گفته شفیع‌پور، تاکنون بیش از یک و نیم دهه است که مشخصا موضوع کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی به ویژه ذغال سنگ همواره موضوع مراودات مجموعه کشورهای توسعه یافته مثل اتحادیه اروپا و کشورهایی مثل ژاپن و همچنین کشورهای در حال توسعه بزرگ مثل هند و چین، برزیل، آفریقای جنوبی و کره جنوبی قرار گرفته است و کنار گذاشتن آن به این سادگی نخواهد بود.

اگرچه برخی تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر لغو طرح استفاده از انرژی‌های پاک را مقدمه‌ای برای لغو توافق‌نامه پاریس می‌دانند اما رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط ‌زیست معتقد است که خروج آمریکا از این توافق‌نامه به سادگی امکان‌پذیر نیست چون هر یک از اعضا برای لغو الحاق خود به توافق‌نامه پاریس ملزم به رعایت تشریفات ذکر شده در این سند هستند.

شفیع‌پوردر ادامه اظهار کرد: توافق‌نامه پاریس اوایل سپتامبر ۲۰۱۶ توسط هیات حاکمه آمریکا پذیرفته شد و این کشور به عنوان یک عضو دائم توافق‌نامه پاریس شناخته شد. خروج از آن نیز دارای تشریفاتی است که در مواد ۲۳ و ۲۸ توافق‌نامه به صراحت ذکر شده است. در صورتی که یکی از کشورهای عضو بخواهد از توافق‌نامه خارج شود باید بازه‌های زمانی مشخص شده در این ماده را سپری کند.

راه‌های پیش‌بینی شده در توافق‌نامه پاریس برای لغو توافق‌نامه

به گفته رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط ‌زیست، طبق ماده ۲۸ توافق‌نامه پاریس، هر گاه کشوری رسما قصد خروج از توافق‌نامه را داشته باشد باید در اجلاس‌های سالیانه – که در پاییز هر سال برگزار می‌شود- این درخواست رسمی را مطرح کند و در صورتی که درخواست مورد تطابق با قوانین قرار بگیرد بایستی حداقل سه سال سپری شود و بعد از آن یک دوره زمانی یک ساله نیز طی کند تا بتواند به‌طور رسمی از توافق‌نامه پاریس خارج شود بنابراین بازه خروج از توافق‌نامه برای هر کشوری چهار سال طول می‌کشد.

وی با بیان اینکه اگر ایالات متحده قصد جدی برای خروج از توافق‌نامه پاریس را داشته باشد، زودترین زمانی که درخواست آن می‌تواند در کنوانسیون بررسی شود اواخر آبان ماه سال ۹۶ خواهد بود، گفت: در صورت موافقت اعضا، بررسی این درخواست حداقل چهار سال به طول می‌انجامد تا این کشور بتواند فرآیند خروج خود از توافق‌نامه را طی کند.

خروج از توافق‌نامه پاریس به مثابه خروج از کنوانسیون تغییر آب و هواست

شفیع پور با تاکید بر اینکه خروج از توافق‌نامه پاریس به منزله خروج از کنوانسیون تغییر آب و هوا نیز تلقی می‌شود، تصریح کرد: این موضوع در ماده ۲۸ توافق‌نامه پاریس ذکر شده است. در نتیجه اگر در آستانه یک سالگی دولت جدید آمریکا این درخواست اعلام شود تا بیش از یک سال از خاتمه عمر دولت کنونی آمریکا این امکان وجود ندارد که از توافق‌نامه خارج شود.

وی افزود: در صورت انتخاب ترامپ برای دومین بار به عنوان رییس جمهور آمریکا، او در نیمه عمر دولت بعدی می‌تواند خروج از توافق‌نامه و کنوانسیون تغییر آب و هوا را عملی کند. هرچند خروج از کنوانسیون تحت هیچ عنوان به نفع کشوری چون آمریکا نیست و به نظر بعید می‌آید که آمریکا به‌طور رسمی خواهان خروج از توافق‌نامه باشد.

اهداف پیش‌بینی شده در توافق‌نامه پاریس مانع خروج امریکا است

رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط ‌زیست با بیان اینکه اهداف کلی توافق‌نامه پاریس – که در ماده ۲ آن مورد اشاره قرار گرفته- نوعی بازدارندگی برای خروج از توافق نامه را ایجاد می کند، گفت: برای اجرای اهداف مندرج در کنوانسیون تغییر آب و هوا که پایدارسازی و کنترل غلظت دی اکسید کربن و گازهای معادل آن در اتمسفر را مد نظر دارد، تلاش‌می‌شود که افزایش میانگین دمای کره زمین تا قبل از پایان قرن ۲۱ به زیر دو درجه سلسیوس حفظ و کنترل شود تا به این ترتیب بتوانند غالب مخاطرات زیست محیطی و رخدادهای غیر منتظره جوی مانند سونامی‌ها، سیل‌ها، طوفان‌ها، زیر آب رفتن سواحل و … به حداقل برسد.

شفیع پور در ادامه اظهار کرد: هدف دوم، افزایش توانمندی کشورهای عضو برای سازگاری و مقابله با اثرات سوء تغییرات آب و هوا است و تاب‌آوری اقلیمی را در مسیر توسعه کشورها دنبال می‌کند؛ به گونه‌ای که امنیت غذایی حفظ شود و هیچ تهدیدی برای تولید غذا ایجاد نشود. هدف سوم توافق‌نامه پاریس بر حصول اطمینان از جریان پیدا کردن منابع مالی لازم تاکید دارد تا کشورهای در حال توسعه بتوانند مسیر اقتصاد کم کربن و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را دنبال کنند.

واکنش جامعه جهانی به تصمیم آمریکا در مورد خروج از توافق نامه پاریس

وی تاکید کرد: با توجه به این دیدگاه اطمینان دارم جامعه جهانی، شرکا و همپیمانان ایالات متحده آمریکا اجازه نخواهند داد یک کشور بزرگ و تاثیرگذار در افزایش پدیده گرمایش و انتشار گازهای گلخانه‌ای این اتفاق را دامن بزند و در عین حال هیچ اقدامی برای کاهش آن انجام ندهد.

در فروردین ماه ۹۶ بود که رئیس‌جمهور آمریکا با امضای یک فرمان اجرایی، بخش‌های مهمی از برنامه‌های دولت باراک اوباما برای مقابله با گرمایش جهانی را لغو کرد. با این اقدام دونالد ترامپ، برنامه انرژی پاک دوره اوباما متوقف می‌شود. این برنامه ایالت‌های آمریکا را ملزم می‌کرد تا تولید دی‌اکسیدکربن را کنترل کنند. فرمان اجرایی جدید،بودجه آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا را هم کاهش می‌دهد.

منبع: خبرگزاری ایسنا