جدیدترین مطالب

به میزبانی شورای راهبردی روابط خارجی در تهران برگزار می شود
سومین همایش گفت‌وگوهای ایرانی – عربی با عنوان «برای همکاری و تعامل»

شورای راهبردی آنلاین: سومین همایش گفت‌وگوهای ایرانی – عربی با عنوان «برای همکاری و تعامل» به میزبانی شورای راهبردی روابط خارجی روز 23 اردیبهشت در تهران افتتاح می‌شود.

آشفتگی اروپا در تامین امنیت تنگه باب المندب و دریای سرخ

شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماه‌های اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایت‌گرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتی‌های عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده داده‌اند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.

چشم‌انداز خروج احتمالی دفتر سیاسی حماس از قطر

شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به‌ طور حتم در برابر فشار غربی‌ها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت می‌کنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.

دکتر خرازی در مصاحبه با الجزیره مباشر:
اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهیم/ سیاست آمریکا در خصوص فلسطین همان سیاست رژیم اسرائیل است

شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: دکتر سیدکمال خرازی تصریح کرد: در صورتی که رژیم صهیونیستی جسارت کند و به تاسیسات هسته ای ایران لطمه بزند، سطح بازدارندگی ما متفاوت خواهد شد. ما تصمیمی برای تولید بمب هسته‌ای نداریم. اما اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهیم. اخیرا مقامات نظامی هم اعلام کردند که اگر اسراییل بخواهد به تاسیسات هسته ای حمله کند تجدید نظر در دکترین و سیاست‌های هسته‌ای ایران و عدول از ملاحظات اعلامی گذشته محتمل و قابل تصور می‌باشد.

پیام‌ها و پیامدهای اعتراضات دانشجویی در آمریکا

شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: اعتراضات دانشجویی در آمریکا هر روز ابعاد جدیدی به خود می‌گیرد. اعتراضات کنونی به این دلیل که دانشگاه در مقایسه با سایر نهادهای مدنی و اجتماعی از اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی بالاتر و در نتیجه اثرگذاری بیشتری برخوردار است، دولت آمریکا را عملاً در «وضعیت دشواری» قرار داده که در اظهارنظر مقامات کنونی و سابق آمریکایی به‌وضوح مشخص است.

تحلیلی بر بسته تحریمی جدید اتحادیه اروپا علیه روسیه

شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل قفقاز گفت: توبیاس بیلستروم، وزیر امور خارجه سوئد اخیرا اعلام کرد که کشورهای اتحادیه اروپا قصد دارند ممنوعیت عرضه گاز طبیعی مایع (LNG) را در بسته تحریم‌های ضد روسیه لحاظ کنند.

تغییرات ژئوپلیتیک در حال ظهور در شاخ آفریقا

شورای راهبردی آنلاین-رصد: منطقه شاخ آفریقا اخیرا در پی امضای دو توافقنامه، شاهد شکل گیری طوفانی دیپلماتیک بوده است که باعث شد دو مساله منطقه‌ای اهمیت بیشتری پیدا کند: تمایل دیرینه اتیوپی برای دسترسی به دریا و وضعیت نامشخص سومالی لند. پرداختن همزمان به این مسائل به دلیل تنش‌های منطقه‌ای و ژئوپلیتیک نظیر درگیری اتیوپی-تیگری، جنگ داخلی سودان و ادامه تنش‌ها بر سر ساخت سد بزرگ رنسانس توسط اتیوپی بر روی رود نیل کاری دشوار است.

Loading

أحدث المقالات

به میزبانی شورای راهبردی روابط خارجی در تهران برگزار می شود
سومین همایش گفت‌وگوهای ایرانی – عربی با عنوان «برای همکاری و تعامل»

شورای راهبردی آنلاین: سومین همایش گفت‌وگوهای ایرانی – عربی با عنوان «برای همکاری و تعامل» به میزبانی شورای راهبردی روابط خارجی روز 23 اردیبهشت در تهران افتتاح می‌شود.

آشفتگی اروپا در تامین امنیت تنگه باب المندب و دریای سرخ

شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماه‌های اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایت‌گرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتی‌های عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده داده‌اند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.

چشم‌انداز خروج احتمالی دفتر سیاسی حماس از قطر

شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به‌ طور حتم در برابر فشار غربی‌ها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت می‌کنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.

دکتر خرازی در مصاحبه با الجزیره مباشر:
اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهیم/ سیاست آمریکا در خصوص فلسطین همان سیاست رژیم اسرائیل است

شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: دکتر سیدکمال خرازی تصریح کرد: در صورتی که رژیم صهیونیستی جسارت کند و به تاسیسات هسته ای ایران لطمه بزند، سطح بازدارندگی ما متفاوت خواهد شد. ما تصمیمی برای تولید بمب هسته‌ای نداریم. اما اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهیم. اخیرا مقامات نظامی هم اعلام کردند که اگر اسراییل بخواهد به تاسیسات هسته ای حمله کند تجدید نظر در دکترین و سیاست‌های هسته‌ای ایران و عدول از ملاحظات اعلامی گذشته محتمل و قابل تصور می‌باشد.

پیام‌ها و پیامدهای اعتراضات دانشجویی در آمریکا

شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: اعتراضات دانشجویی در آمریکا هر روز ابعاد جدیدی به خود می‌گیرد. اعتراضات کنونی به این دلیل که دانشگاه در مقایسه با سایر نهادهای مدنی و اجتماعی از اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی بالاتر و در نتیجه اثرگذاری بیشتری برخوردار است، دولت آمریکا را عملاً در «وضعیت دشواری» قرار داده که در اظهارنظر مقامات کنونی و سابق آمریکایی به‌وضوح مشخص است.

تحلیلی بر بسته تحریمی جدید اتحادیه اروپا علیه روسیه

شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل قفقاز گفت: توبیاس بیلستروم، وزیر امور خارجه سوئد اخیرا اعلام کرد که کشورهای اتحادیه اروپا قصد دارند ممنوعیت عرضه گاز طبیعی مایع (LNG) را در بسته تحریم‌های ضد روسیه لحاظ کنند.

تغییرات ژئوپلیتیک در حال ظهور در شاخ آفریقا

شورای راهبردی آنلاین-رصد: منطقه شاخ آفریقا اخیرا در پی امضای دو توافقنامه، شاهد شکل گیری طوفانی دیپلماتیک بوده است که باعث شد دو مساله منطقه‌ای اهمیت بیشتری پیدا کند: تمایل دیرینه اتیوپی برای دسترسی به دریا و وضعیت نامشخص سومالی لند. پرداختن همزمان به این مسائل به دلیل تنش‌های منطقه‌ای و ژئوپلیتیک نظیر درگیری اتیوپی-تیگری، جنگ داخلی سودان و ادامه تنش‌ها بر سر ساخت سد بزرگ رنسانس توسط اتیوپی بر روی رود نیل کاری دشوار است.

Loading

آیا بریکس هنوز هم اهمیت دارد؟

۱۳۹۴/۰۸/۲۳ | موضوعات

شورا آنلاین – ترجمه: در دهه اخیر، کمتر مفهومی به اندازه بریکس، تفکر راهبردی و آکادمیک درباره اقتصاد جهانی و سیاست بین‌الملل را آشفته کرده است. در سال‌های اخیر، بسیاری از تحلیلگران سیاست بین‌الملل معتقد بودند که رشد اقتصادی کشورهای عضو سازمان بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) ممکن است تغییری عمده در قدرت جهانی را نوید دهد – پیامی مبنی بر اینکه دوره آمریکا به سر رسیده و دیگر قدرت در تنها واشنگتن متمرکز نخواهد بود. بدین ترتیب توازن جدیدی در جهان ظهور می‌یابد که برپایه هژمونی آمریکا نبوده و بلکه قدرت بین چند کشور مختلف توزیع می‌شود و بریکس هم جایگاه قدرت های بزرگ را در این قالب به خود اختصاص خواهد داد.

مشابهت‌ها و تفاوت‌ها در بریکس 

انتظار می‌رفت که کشورهای عضو بریکس از نظر اقتصادی معجز کنند و جهان را به طرف الگوی سیاسی و اقتصادی جدیدی رهنمون سازند. در واقع، بنای این گروه از قدرت‌های در حال ظهور، بر تعدادی ویژگی‌های مشترک استوار شده است. اولا، همه آنها از نظر وسعت و جمعیت، بزرگ بوده و دارای بازارهای داخلی بزرگ و در حال توسعه هستند. ثانیا، ارقام رشد آنها حداقل در دهه اخیر قابل توجه بوده و پتانسیل تولیدی زیادی دارند. و دیگر اینکه، همه آنها « دست به نوسازی نظامی با هدف حفظ منافع راهبردی خود زده‌اند».
با این حال، بریکس دارای ویژگی های مشترک منفی نیز هست. آنها، به عنوان کشورهای در حال توسعه، باید به سرعت بر مشکلات ساختاری که مسبب ضعف پتانسیل اقتصادی است، فائق آیند. به طور کلی، همه این کشورها کم و زیاد در معرض فساد اقتصادی، نرخ بالای بیسوادی، فقر، نابرابری اقتصادی، وابستگی به صادرات، وابستگی به سرمایه گذاری مستقیم خارجی، فقدان فضای باز اقتصادی و … هستند. هر چند که این ویژگی‌‌ها معرف صفات بریکس نبوده و معمولا این مشکلات از خصوصیت‌های بسیاری از کشورهای در حال توسعه است، اما این مسائل به همراه اولویت‌های متفاوت آنها در سیاست خارجی، به شدت احتمال اقدام جمعی آنها را محدود می‌سازد.
از دیدگاه اقتصادی، بریکس امروز دیگر آن نشاط و شادابی اولیه را نداشته و همانطور که از کاهش نرخ رشد تولید ناخالص داخلی آنها پیداست هیچ شاخص معتبری نشان نمی‌دهد که این گروه به موتور محرکه رشد اقتصاد جهانی در سال های آتی تبدیل شده و باقی بماند (جدول زیر).

جدول. درصد نرخ رشد ناخالص داخلی بریکس، 2013-2009

کشور 2009 2010 2011 2012 2013
برزیل 3/0- 5/7 7/2 9/0 3/2
روسیه 8/7- 5/4 ¾ 4/3 5/1
هند 5/8 5/10 3/6 2/6 4/4
چین 2/9 4/10 3/9 8/7 7/7
آفریقای جنوبی 5/1- 1/3 5/3 5/2 8/1

منبع: بانک جهانی

بسیاری از شاخص‌های اقتصادی نشان می‌دهد که رشد اقتصادی این گروه از کشورها چشمگیر نخواهد بود.

همکاری در سازمان بریکس
اعضای بریکس این سازمان را سکویی برای گفتگوها و همکاری ها هم در فضای اقتصادی، مالی و توسعه ای و هم در حورزه سیاسی قلمداد می کردند. تحلیلی بر برخی مسائل اصلی بیانگر همگرایی و واگرایی سیاسی و دیپلماتیک در بین آنهاست. ظاهرا نگرانی اصلی عبارتست از اینکه آنها با وجود تفاوت‌شان در راهبرد توسعه، اولویت سیاست خارجی، سبک مذاکره و منابع بتوانند برای ایجاد و اجرای راهبردی صریح در روابط‌شان با کشورهای صنعتی پیشرو به هماهنگ‌سازی اقدامات‌شان و منافع‌شان بپردازند.
منافع اعضای بریکس در بعضی مسائل مهم، مثل جنگ آمریکا در عراق و توسل آمریکا به قدرت نظامی در گوشه و کنار جهان، همگرایی داشته است. همچنین آنها تلاش کرده‌اند تا همکاری خود را در مسائل مبتنی بر منافع مشترک تحکیم بخشیده و هماهنگی‌های خود را افزایش دهند، به طوری که در دیدار روسای بریکس در سانیای چین که عمدتا بر ساختار حاکم بر نهادهای مالی چند جانبه تمرکز داشت، این کشورها یک «برنامه اقدام مشترک» ترتیب دادند که اساس همکاری های بریکس را تشکیل می داد. این برنامه نشان داد که کشورهای عضو برای تعمیق همکاری های چندجانبه بایستی همکاری نزدیکی باهم داشته باشند.
این ابتکار عمل ها تلاش روشنی برای نشان دادن هماهنگی در بین اعضاست تا آنها هم در حاکمیت اقتصاد جهانی حرفی برای گفتن داشته و به عنوان یک گروه، شایسته جایگاهی برتر در مسائل جهانی باشند. با این حال، اقدامات بریکس به ندرت از گزارش رسانه ای مشترک فراتر رفته، آن هم در حالی که رهبری جهان، مستلزم رفتار و عمل صریح بوده و چیزی فراتر از اظهار ناکامی ها در نظام بین المللی است.
در آستانه بحران مالی جهانی در سال 2008، ناهماهنگی در سیاست کلان اقتصادی بریکس مشهود بود و در همسان سازی سیاست های مالی، سرمایه‌گذاری و بازرگانی همصدا نبودند. تا حال حاضر، اعضای بریکس منابع ناچیزی به اقدامات جمعی چندجانبه اختصاص داده اند و دیدگاه آنها درباره تغییرات اقلیمی هم متفاوت است. علاوه بر این، گفتگوهای اولیه درباره ایجاد شورای دفاع بریکس که اساس ائتلاف نظامی در آینده محسوب می شد، بیانگر اختلافات این کشورها در مسائل دفاعی و امنیتی بود. این کشورها حتی قادر به اتخاذ راهبردی هماهنگ در سازمان تجارت جهانی نبوده و منافع‌شان در این سازمان عمدتا وضعیت واگرایی دارد. مهم‌تر از همه اینکه این کشورها وضعیت راهبردی، منابع و اراده لازم برای ایجاد نظم نوین جهانی از خود نشان نمی دهند.

نتیجه گیری
هر یک از کشورهای عضو بریکس بازیگر مهمی در عرصه جهانی محسوب می‌شوند، به طوری که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت. با این حال، اقدامات جسورانه آنها در تحکیم همکاری‌های چندجانبه برای اصلاح ساختار حاکمیت جهانی، فاقد انسجام، منابع، اولویت‌بندی و الگوی اقتصادی لازم است. البته این به معنای مخالفت با پتانسیل بریکس به عنوان یک شراکت سیاسی یا سودمندی آن به عنوان ابزاری دیپلماتیک نیست، بلکه منظور این است که نمی‌توان بریکس را به عنوان مرکز جامعه سیاسی آینده تصور کرد که تغییر واقعی در قدرت جهانی ایجاد کرده و جهان را از هژمونی آمریکا به جهانی با قدرت‌های چندجانبه در حال ظهور رهنمون سازد.

0 Comments

یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *