شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: دبیر دپارتمان اقتصاد سیاسی انجمن ایرانی مطالعات غرب آسیا با بیان اینکه رژیم صهیونیستی در 2022 دهمین مقصد صادرات کالاهای ترکیه بوده است، گفت: اگرچه تنشهای سیاسی میان آنکارا و تلآویو وجود دارد، اما منافع مشترک اقتصادی و امنیتی باعث شده تا ترکیه روابط دوجانبهاش با رژیم صهیونیستی را حفظ کند و اردوغان به روابط با رژیم صهیونیستی اهمیت میدهد.
زهرا سادات فیروزی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی ضمن تشریح مناسبات ترکیه و رژیم صهیونیستی و تنشهایی که دو طرف تاکنون در روابط خود تجربه کردهاند، با یادآوری اینکه ترکیه 28 مارس 1949 رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخت، تصریح کرد: پس از حادثه کشتی «ماوی مرره» در ژوئن 2016 ، توافقی برای عادی سازی روابط دوجانبه میان آنها حاصل شد. روابط دوجانبه با حملات رژیم صهیونیستی به غیرنظامیان فلسطینی شرکتکننده در «راهپیمایی بزرگ بازگشت» در 30 مارس 2018، دوباره وارد دوره حساسی شد. در 17 اوت 2022 عادی سازی کامل روابط صورت گرفت و همان سال، دو طرف سفرای خود را مستقر کردند.
وی با بیان اینکه آمارهای رسمی نشان میدهد که چالشهای دوطرف که هر از چندگاهی به وجود میآیند، تأثیر منفی بر روابط تجاری آنها نمیگذارند، گفت: در دوره حزب عدالت و توسعه، حجم تجارت ترکیه و رژیم صهیونیستی به طور تصاعدی افزایش داشته است. همچنین افزایش صادرات ترکیه به رژیم صهیونیستی در سالهای اخیر توجهها را به خود جلب کرده و روابط اقتصادی ترکیه و رژیم صهیونیستی در 20 سال گذشته پیشرفت چشمگیری داشته است. حجم تجارت که در سال 2002، 1.41 میلیارد دلار بود در سال 2022 به 8.91 میلیارد دلار افزایش یافت و به این صورت تراز تجاری، مسیری به نفع ترکیه را دنبال کرده است.
این کارشناس مسائل ترکیه با یادآوری اینکه اولین دیدار رو در رو میان اردوغان و نتانیاهو، ماه سپتامبر و در مجمع عمومی سازمان ملل متحد صورت گرفت، ادامه داد: در این دیدار، اردوغان با تأکید بر همکاری ترکیه و رژیم صهیونیستی در بسیاری از زمینهها، گفت وجود حوزههای جدید همکاری نیز یک واقعیت است و همه میدانند که رژیم صهیونیستی به دنبال انتقال منابع خود به اروپاست. منطقیترین مسیر انتقال این منابع از طریق ترکیه است. به گفته اردوغان در زمینه فعالیتهای حفاری نیز فرصتهایی برای همکاری بین دو طرف وجود دارد.
فیروزی افزود: بر اساس اطلاعات سیستم تجارت خصوصی مؤسسه آمار ترکیه، صادرات این کشور به رژیم صهیونیستی در سال 2002، زمانی که حزب عدالت و توسعه روی کار آمد، 861.4 میلیون دلار بود. واردات آن از رژیم صهیونیستی هم 544.5 میلیون دلار بوده است. در سال 2022 صادرات به 6.74 میلیارد دلار و واردات به 2.17 میلیارد دلار افزایش یافته و حجم تجارت نیز از 1.41 میلیارد دلار به 8.91 میلیارد دلار رسیده است. بر این اساس حجم تجارت در 20 سال گذشته 532 درصد افزایش یافته است.
وی با بیان اینکه بین سالهای 2000 تا 2022 تراز تجاری بین رژیم صهیونیستی و ترکیه، همیشه به نفع ترکیه بوده است، خاطرنشان کرد: این واقعیت که حجم تجارت، حتی پس از بحران کشتی «مرمره»، در سال 2010 کاهش نیافت نشان میدهد که روابط اقتصادی علیرغم چالشهای سیاسی، به قوت خود باقی مانده است. بر اساس دادههای مؤسسه آمار ترکیه، رژیم صهیونیستی در 2022 دهمین مقصد صادرات کالاهای ترکیه بوده است و آلمان، آمریکا و عراق در صدر صادرات ترکیه قرار دارند. رژیم صهیونیستی، رتبه 29 را برای واردات به ترکیه داشت و بیشترین واردات ترکیه از روسیه، چین و آلمان صورت گرفته است.
دبیر دپارتمان اقتصاد سیاسی انجمن ایرانی مطالعات غرب آسیا، ادامه داد: سهم رژیم صهیونیستی از صادرات ترکیه در سال 2002، 2.39 درصد بود که این میزان در سال 2022 ، به 2.87 درصد افزایش یافت. سهم واردات هم از 1.06 درصد به 63/0 درصد در مدت مشابه کاهش یافته است.
فیروزی با بیان اینکه رئیس جمهور ترکیه در گذشته بارها با الفاظ تند از رژیم صهیونیستی انتقاد کرده، در عین حال گفت: آنکارا در رویکرد جدید خود، هرچند که در اظهارات رسمی نام حماس را به زبان نیاورد، اما نسبت به کشتار مردم غزه، انتقادات شدیدی مطرح کرد. او بر خلاف سالهای گذشته، هر دو طرف را به کاهش تنش دعوت کرد و تلاش دارد که برخی ارتباطات تازه تاسیس خود را با کشورهای منطقه خراب نکند. این رویکرد ترکیه، نسبت به گذشته متعادلتر ارزیابی شد، و بسیاری معتقد هستند به دلایل آغاز عادی سازی روابط ترکیه با کشورهای منطقه و انتظارات اقتصادی ترکیه از برخی کشورها، اردوغان چنین ملاحظاتی دارد.
وی با بیان اینکه اردوغان تلاش می کند با وارد نشدن به تنش، رویکرد میانهرو داشته باشد، ادامه این رویکرد در سیاست خارجی ترکیه را همراه با منافعی برای این کشور دانست و اظهارداشت: البته در این شرایط، احتمال اینکه ترکیه در درگیری رژیم صهیونیستی و حماس، نقش یک میانجی را ایفا کند خیلی زیاد نیست. درحال حاضر چنین روابطی که بر پایه اعتماد باشد، میان رژیم صهیونیستی و ترکیه و همچنین میان اردوغان و نتانیاهو وجود ندارد و مصر و عربستان نیز روابط نزدیکتری با حماس برقرار کرده اند. پس ترکیه یک میانجی نیست؛ بلکه میتواند بازیگری باشد که در حمایت از مردم فلسطین و همراه آنان حرکت میکند.
به گفته این کارشناس مسائل ترکیه؛ این بار کار اردوغان سخت است. زیرا که در این درگیری بازیگر اصلی حماس است. ایفای نقش میانجی و پیداکردن راه حلی سیاسی در سناریوهایی که دولت فلسطین بازیگر اصلی آن نیست، بسیار سخت است. درواقع، اگرچه تنشهای سیاسی میان آنکارا و تلآویو وجود دارد اما به نظر میرسد که منافع مشترک اقتصادی و امنیتی باعث شده تا ترکیه، علیرغم مواضع گاه تند، روابط دوجانبهاش با رژیم صهیونیستی را حفظ کند. ترکیه و رژیم صهیونیستی به یک رابطه پیچیده « نه دوست، نه دشمن» ادامه خواهند داد. در حالی که ترکیه یکی از منتقدان سرسخت سیاستهای رژیم صهیونیستی در قبال فلسطینیها است؛ اما روابط دیپلماتیک و اقتصادی خود را با این رژیم حفظ کرده است و اردوغان به روابط با رژیم صهیونیستی اهمیت میدهد.
فیروزی تاکید کرد: حجم تجارت دوجانبه ترکیه و رژیم صهیونیستی قابل توجه است و شرکتهای دو طرف در بخشهای مختلف با یکدیگر همکاری میکنند. با این حال تنشهای سیاسی گاه به گاه موجب قطع روابط دیپلماتیک دو طرف شده است.
0 Comments