جدیدترین مطالب
آشفتگی اروپا در تامین امنیت تنگه باب المندب و دریای سرخ
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماههای اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایتگرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتیهای عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده دادهاند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
چشمانداز خروج احتمالی دفتر سیاسی حماس از قطر
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربیها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت میکنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
دکتر خرازی در مصاحبه با الجزیره مباشر:
اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هستهای خود را تغییر دهیم/ سیاست آمریکا در خصوص فلسطین همان سیاست رژیم اسرائیل است
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: دکتر سیدکمال خرازی تصریح کرد: در صورتی که رژیم صهیونیستی جسارت کند و به تاسیسات هسته ای ایران لطمه بزند، سطح بازدارندگی ما متفاوت خواهد شد. ما تصمیمی برای تولید بمب هستهای نداریم. اما اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هستهای خود را تغییر دهیم. اخیرا مقامات نظامی هم اعلام کردند که اگر اسراییل بخواهد به تاسیسات هسته ای حمله کند تجدید نظر در دکترین و سیاستهای هستهای ایران و عدول از ملاحظات اعلامی گذشته محتمل و قابل تصور میباشد.
پیامها و پیامدهای اعتراضات دانشجویی در آمریکا
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: اعتراضات دانشجویی در آمریکا هر روز ابعاد جدیدی به خود میگیرد. اعتراضات کنونی به این دلیل که دانشگاه در مقایسه با سایر نهادهای مدنی و اجتماعی از اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی بالاتر و در نتیجه اثرگذاری بیشتری برخوردار است، دولت آمریکا را عملاً در «وضعیت دشواری» قرار داده که در اظهارنظر مقامات کنونی و سابق آمریکایی بهوضوح مشخص است.
أحدث المقالات
آشفتگی اروپا در تامین امنیت تنگه باب المندب و دریای سرخ
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماههای اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایتگرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتیهای عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده دادهاند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
چشمانداز خروج احتمالی دفتر سیاسی حماس از قطر
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربیها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت میکنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
دکتر خرازی در مصاحبه با الجزیره مباشر:
اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هستهای خود را تغییر دهیم/ سیاست آمریکا در خصوص فلسطین همان سیاست رژیم اسرائیل است
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: دکتر سیدکمال خرازی تصریح کرد: در صورتی که رژیم صهیونیستی جسارت کند و به تاسیسات هسته ای ایران لطمه بزند، سطح بازدارندگی ما متفاوت خواهد شد. ما تصمیمی برای تولید بمب هستهای نداریم. اما اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هستهای خود را تغییر دهیم. اخیرا مقامات نظامی هم اعلام کردند که اگر اسراییل بخواهد به تاسیسات هسته ای حمله کند تجدید نظر در دکترین و سیاستهای هستهای ایران و عدول از ملاحظات اعلامی گذشته محتمل و قابل تصور میباشد.
پیامها و پیامدهای اعتراضات دانشجویی در آمریکا
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: اعتراضات دانشجویی در آمریکا هر روز ابعاد جدیدی به خود میگیرد. اعتراضات کنونی به این دلیل که دانشگاه در مقایسه با سایر نهادهای مدنی و اجتماعی از اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی بالاتر و در نتیجه اثرگذاری بیشتری برخوردار است، دولت آمریکا را عملاً در «وضعیت دشواری» قرار داده که در اظهارنظر مقامات کنونی و سابق آمریکایی بهوضوح مشخص است.
اهمیت تشکیل «مجمع گفتوگو و همکاری» بین کشورهای خلیج فارس
اخیراً و در دیدار و گفتگویی که حسین امیرعبداللهیان در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک با فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان داشت، مجدداً ایده پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران برای تشکیل مجمع گفتوگو و همکاری بین هشت کشور شمال و جنوب خلیج فارس را مورد تأکید قرار داد.
این موضوع نشاندهنده «اهمیت راهبردی» تعامل و تقویت سازوکارهای درون منطقهای با استفاده از دیپلماسی چندجانبه و دوجانبه نزد جمهوری اسلامی ایران است. اما چه ضرورتی برای تشکیل مجمع گفتوگوها و همکاری با مشارکت کشورهای حاشیه خلیج فارس وجود دارد و تشکیل چنین مجمعی چه اهمیت و پیامدهایی دارد؟
اولاً، در نظام بینالملل کنونی برخلاف دهههای قبل و با وجود تأکیدی که در منشور سازمان ملل متحد درخصوص جهانگرایی وجود دارد، «منطقهگرایی» اهمیت بهمراتب بیشتری یافته است، بنابراین «سازمانهای منطقهای» از جایگاه ویژهای در معادلات جهانی برخوردارند.
ثانیاً، وجود «تنشهای گاه و بیگاه» در بین کشورهای منطقه بهخصوص در حاشیه خلیج فارس که موجب دامن زدن به فضایی شکننده، بیثباتی، ناامنی و بحران میشود، ازجمله موضوعات مهمی است که تشکیل مجمع گفتوگو و همکاری با مشارکت تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس میتواند از بروز و بحرانی شدن
آن جلوگیری نماید.
تجربه دهههای گذشته نشان داده است، نبود «نهاد یا سازوکاری فراگیر» برای گفتگو و تعامل در منطقه خلیج فارس که از مناطق بسیار مهم دنیا بهشمار میرود و از دیرباز نیز مورد طمع قدرتهای بزرگ و بینالمللی و بازیگران مخرب فرامنطقهای است، از عوامل اصلی در وقوع و تداوم بحرانهای دوجانبه و چندجانبه در بین کشورهای منطقه میباشد.
در این چهارچوب، مجمع گفتوگو و همکاری میتواند نقش مؤثری در «رفع منازعات» حاشیه خلیج فارس و برقراری نظم و ثبات و «امنیت پایدار» در کشورهای عضو داشته باشد. ضمن اینکه میتواند بهعنوان مرجعی برای حلوفصل دعاوی و اختلافات تنشآفرین عمل نماید.
ثالثاً، بهرهمندی از فرصتهای منحصربهفرد سیاسی، اقتصادی، تزانزیتی، علمی و … ناشی از تعامل و همکاری در قالب یک سازوکار فراگیر درون منطقهای در خلیج فارس، از دیگر موضوعاتی است که تشکیل مجمع گفتگو و همکاری با مشارکت تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس را ضروری میسازد.
اما وجود برخی مؤلفهها در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس، بهعنوان «پیشران» تشکیل مجمع گفتوگو و همکاری عمل میکند که نباید آنها را دستکم گرفت. پیوندهای دینی، تاریخی، تمدنی، منافع مشترک اقتصادی و تجاری، مواجهه با تهدیدات مشترک، برخورداری از سرنوشت مشترک، تجانس ریشهدار عقیدتی و فرهنگی و همچنین گسترش فضای همدلی از یک طرف و بیاعتمادی ملتهای منطقه از طرف دیگر نسبت به حضور و مداخلات قدرتهای فرامنطقهای، از پیشرانهای مهم و مؤثر در این زمینه است.
البته ناگفته نماند که تا کنون برخی عوامل مانع تشکیل چنین سازوکار فراگیر منطقه ای شده است، که در این زمینه میتوان به مناقشات و اختلافات سیاسی و نقش مخرب برخی بازیگران فرامنطقهای از جمله آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی در مناسبات کشورهای حاشیه خلیج فارس اشاره کرد.
اما در اینجا یک نکته مهم وجود دارد؛ تشکیل مجمع گفتوگو و همکاری هرگز بهمعنای همگرایی کامل میان کشورهای حاشیه خلیج فارس نیست. چرا که در دنیای کنونی و با توجه به ماهیت نابهسامان نظام بینالملل و تعارضات طبیعی که بین منافع ملی، منطقهای و بینالمللی کشورهای مختلف وجود دارد، همگرایی کامل امری ناشدنی است، حتی کشورهایی که در درون یک سازمان یا ائتلاف منسجم با ماهیت اقتصادی، سیاسی، امنیتی و غیره با هم همکاری میکنند، چنین ادعایی ندارند. ولی در هر حال وجود چنین سازوکاری میتواند نقش مؤثری در فراگیرسازی و نهادینه کردن مفاهمه و گفتگو به جای تنش و تعارض در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس داشته باشد.
البته پیش از این و در مهر ماه سال 1398 نیز جمهوری اسلامی ایران طرح صلح و تقویت همکاری هرمز را در راستای ایجاد صلح بین کشورهای ساحلی خلیج فارس مطرح کرد که با استقبال لازم از سوی برخی کشورهای جنوبی خلیج فارس مواجه نشد که بیشترین علتش وضعیت خاص آن مقطع از جمله خروج آمریکا از برجام، تشدید فشارها علیه ایران، افزایش سطح تنش در منطقه، اختلافات درونی میان برخی کشورهای عربی و … بود.
مجمع گفتوگو و همکاری امروز در شرایطی مورد تأکید قرار میگیرد که منطقه شاهد تحولات مهمی بوده است. از جمله مناسبات بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس که پیشتر متشنج بود، رو به بهبود است و کشورهای منطقه هم به این درک رسیدهاند که تنها راهحل تحقق صلح و امنیت در منطقه و تأمین مطلوب منافع، تعامل و همکاری و حل و فصل مشکلات و اختلافات از طریق گفتگو است.
در پایان باید تأکید کرد جمهوری اسلامی ایران در کنار سیاست نگاه به شرق و همچنین بهبود و ارتقای سطح مناسبات و همکاری ها با روسیه، چین و هند و عضویت در سازمانهای شانگهای و بریکس و سایر نهادهای شرقی و منطقهای، نگاه راهبردی و ویژهای نیز به همسایگان جنوبی خود در حاشیه خلیج فارس دارد و قرار نیست این کشورها در حاشیه قرار بگیرند.
0 Comments