شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از دارایی‌های مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل دارایی‌های روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از دارایی‌ها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقه‌ای وارد ریاض شد و رایزنی‌هایی با مقامات این کشور داشت. به نظر می‌رسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادی‌سازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماه‌های اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایت‌گرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتی‌های عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده داده‌اند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربی‌ها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت می‌کنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از دارایی‌های مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل دارایی‌های روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از دارایی‌ها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقه‌ای وارد ریاض شد و رایزنی‌هایی با مقامات این کشور داشت. به نظر می‌رسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادی‌سازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماه‌های اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایت‌گرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتی‌های عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده داده‌اند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربی‌ها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت می‌کنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه در نشست خبری مشترک با ایمن الصفدی همتای اردنی خود در آنکارا اعلام داشت: «تبادل دوجانبه سفرای آنکارا و قاهره نقطه عطف جدیدی در زمینه عادی‌سازی روابط میان دو کشور است. اکنون مرحله مهمی را در عادی‌سازی با مصر پشت سر گذاشته‌ایم و از این پس روابط ما در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و سایر زمینه‌ها به‌سرعت پیش خواهد رفت. مصر نیز مدعی شد «هدف از ارتقای سطح روابط دیپلماتیک بین مصر و ترکیه بازگشت روابط دو کشور به حالت طبیعی است تا منافع دو ملت برادر محقق شود.»
اسفند ۱۴۰۱ برای نخستین‌بار وزیر خارجه سابق ترکیه به مصر سفر کرد و در دیدار با «سامح شکری» همتای مصری خود بر ضرورت انجام اقدامات لازم برای توسعه روابط دوجانبه تاکید کرد. پیش از آن نیز رؤسای جمهور دو کشور در حاشیه بازی‌های جام جهانی قطر دیدار داشتند. گام عملی عادی‌سازی روابط آنکارا – قاهره یک ماه قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در ۲۴ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲، با سفر «سامح شکری»، وزیر خارجه مصر به آنکارا برداشته شد و وزرای خارجه دو طرف توافق کردند که گام‌های ملموسی برای بهبود روابط دوجانبه بردارند. اردوغان، رئیس جمهور ترکیه ماه گذشته در پی دریافت پیام تبریک عبدالفتاح السیسی همتای مصری خود به‌مناسبت پیروزی‌اش در انتخابات ریاست جمهوری، او را برای سفر به آنکارا دعوت کرد.
روابط ترکیه و مصر پس از اعتراضات موسوم به بیداری اسلامی در برخی کشورهای عربی در سال ۲۰۱۱ و از زمان کودتای ارتش این کشور به فرماندهی ژنرال سیسی علیه «محمد مرسی»، اولین رئیس جمهور منتخب مصر در سال 2013 قطع شد. برکناری حسنی مبارک، زمینه به‌قدرت رسیدن محمد مرسی را فراهم کرده بود. سیاستمداری که به خاطر نگرش خاص حزب عدالت و توسعه ترکیه به اخوان‌المسلمین، خیلی زود مورد توجه و حمایت تیم اردوغان – داوداوغلو قرار گرفت.
محمد مرسی، نه تنها در دیدارهای دیپلماتیک در آنکارا و استانبول، بلکه در کنگره حزب عدالت و توسعه در شهر قونیه، در کنار مهمانانی همچون خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی حماس می‌نشست. شهرهای مختلف ترکیه نیز تبدیل به اصلی‌ترین مراکز فعالیت‌های سیاسی و رسانه‌ای اخوانی‌های مصر شد. متقابلاً، دولت مصر نیز ترکیه را متهم کرد که با حمایت از اخوان‌المسلمین، در امور داخلی این کشور دخالت می‌کند. دولت مصر، اخوان‌المسلمین را تهدیدی برای ثبات خود می‌دانست و ترکیه را به ایجاد پناهگاه امن برای اعضای این جنبش متهم کرد و این امر باعث تیرگی و بن‌بست در روابط دو کشور شد.
با برکناری مرسی در مصر و روی کار آمدن سیسی، اردوغان در سخنرانی‌های پرحرارت خود در آن دوره، بارها علیه سیسی موضعگیری کرد. حمایت آنکارا از اخوان‌المسلمین، سبب اختلافات شدید ترکیه و مصر شد. با مرگ مرسی در زندان که اردوغان او را «شهید» لقب داد، این تنش‌ها به اوج رسید. دولت حزب «عدالت و توسعه» ترکیه به‌رهبری اردوغان سقوط حکومت اخوان‌المسلمین در مصر را که عمری بسیار کوتاه داشت، «کودتا» و اردوغان، ریاست‌جمهوری مصر را «دیکتاتور» نامید.
هاکان فیدان وزیر خارجه کنونی مصر که در دولت پیشین اردوغان ریاست سرویس اطلاعاتی میت ترکیه را بر عهده داشت در جریان ناآرامی‌های لیبی، برای تحمیل شکست بر خلیفه حفتر از اختیارات تام برخوردار بود. گفته می‌شود که شمار زیادی از معارضین سوری عرب و ترکمن تحت حمایت آمریکا، با راهبرد فیدان، به لیبی منتقل شدند تا با نیروهای حفتر بجنگند و اتفاقاً حمایت سیسی از حفتر، یکی از فاکتورهای مهمی بود که درگیری را در یک مسیر فرسایشی قرار داد.
این دو کشور اسلامی، پیوندهای تاریخی و فرهنگی مشترکی دارند که قدمت آن به قرن‌ها پیش می‌رسد. روابط دیپلماتیک ترکیه و مصر در طول تاریخ با فراز و نشیب‌های قابل توجهی روبهرو بود و بعضا با حوادث منطقه، دچار بحران‌های مختلفی شد. آنکارا پس از سال‌ها تنش با برخی کشورهای عربی همچون مصر، عربستان و امارات و نیز حمایت از تروریست‌ها در سوریه و اشغال مناطق شمالی این کشور، از سال گذشته در صدد ترمیم روابط خود با این کشورها برآمده است. روابط ترکیه پیش از این با امارات، عربستان و رژیم صهیونیستی به‌شکل عادی درآمد. تحولات سیاسی و منطقه در حوزه شرق دریای مدیترانه و اوضاع بد اقتصادی روز افزون مصر، دو کشور را بر آن داشت که در روابط خود تجدیدنظر کنند. در جریان زلزله ترکیه و شمال سوریه، وزیر خارجه مصر به ترکیه سفر و از مناطق زلزله‌زده بازدید کرد.
یکی از نکات مهم در روابط ترکیه و مصر، حضور قدرتمند بخش خصوصی در حفظ و توسعه روابط تجاری است. هردو کشور شرایط اقتصادی داخلی خود را درک می‌کنند. مصر با جمعیت زیاد و موقعیت استراتژیک خود در مدیترانه و آفریقا، فرصت‌هایی را برای تجارت ترکیه فراهم می‌کند. صنایع پیشرفته و بخش گردشگری ترکیه می‌تواند مورد توجه مصر باشد. عادی‌سازی روابط می‌تواند افزایش تجارت، سرمایه‌گذاری و همکاری اقتصادی بین دو کشور را تسهیل کند. با بهبود روابط، موانع بانکی و گمرکی میان طرفین برداشته می‌شود و فعالیت‌های تجاری افزایش خواهد یافت.
از موضوعات اقتصادی مهم که اردوغان را به همکاری با مصر مشتاق کرده، تحولات جدید در خصوص منابع انرژی در شرق دریای مدیترانه است. همکاری مصر و رژیم صهیونیستی برای استخراج گاز و مایع سازی آن و انتقال گاز به اروپا، یکی از تحولات مهمی بود که پس از جنگ روسیه و اوکراین روی داد. در شرایطی که ترکیه در صدد آن بود که امتیاز انتقال گاز از سواحل مصر و سرزمینهای اشغالی به‌سوی اروپا را به‌دست آورد، اورزلا وندرلاین رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، با سفر به اردن، سرزمینهای اشغالی و مصر، قرارداد انتقال گاز با کشتی را نهایی کرد در حالیکه بخش مهمی از انگیزه‌های آنکارا از عادی کردن روابط خود با رژیم صهیونیستی و مصر، مربوط به موضوع گاز و شرق مدیترانه است.
یکی از مهمترین چالش‌ها در روابط آنکارا و قاهره، روند فعالیت‌های فعالان سیاسی و رسانه‌ای اخوان‌المسلمین است. دولت اردوغان در سال ۲۰۲۲م، از چند شبکه تلویزیونی و سایت خبری اخوان که در آنکارا و استانبول علیه دولت مصر فعالیت می‌کردند، مودبانه خواست که سکوت کنند. با پافشاری مصر مبنی بر ضرورت قطع حمایت آنکارا از اخوانی‌ها، بسیاری از آنان عازم قطر و دیگر کشورها شدند. دولت حزب عدالت و توسعه ترکیه، در یک ارزیابی عملگرایانه، به این جمع‌بندی رسید که به قیمت توسعه روابط با دولت مصر، به حمایت از اخوانی‌های مصر پایان دهد.
0 Comments