شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: در پی تصمیم ترکیه به قطع هرگونه گفتگو با یونان، دولت محافظهکار یونان خود را برای گامهای بعدی مناقشه با آنکارا آماده میکند. طرف یونانی تلاش دارد تا در اجلاس آتی سران اتحادیه اروپا که در 23 و 24 ماه جاری میلادی برگزار میشود، موضوع «چالش آفرینی و تجاوزگری» ترکیه را مطرح کند.
محمود فاضلی - تحلیلگر مسائل بینالملل
بزعم یونان، آنکارا با تشدید حملات خود علیه یونان، قطع کانالهای ارتباط، طرح مکرر ادعای غیر نظامی سازی جزایر، تشدید تعرضات خود به حریم هوایی و از سرگیری تاکتیک انتشار ناوتکسهای غیر قانونی، گزینه تقابل را انتخاب کرده است. ترکیه احتمالا بار دیگر از ابزار مهاجرین نیز استفاده کرده و هدایت موج مهاجرین بهسمت مرز زمینی و جزایر اژه را مهندسی خواهد کرد. آتن در صدد بینالمللی کردن تنش روابط با ترکیه است و هشدار میدهد رویکرد ترکیه میتواند عواقب بیثبات کننده برای منطقه داشته باشد. از نگاه یونان، ترکیه فعالیت تجاوزکارانه خود را تشدید و روابط حسن همجواری را تضعیف کرده است. این رفتار، در چارچوب فضای جدید ژئوپلیتیکی و شرایط بهخصوص بحران پس از حمله روسیه به اوکراین، نه تنها تفاهم دوجانبه را پیچیده میکند، که خطر بیثباتی بیشتر در فرا منطقه را نیز بههمراه خواهد داشت.
میچوتاکیس نخست وزیر یونان میگوید: «موضوع تشدید چالش آفرینیهای ترکیه را به آگاهی همتایان اروپایی خود رساندم و درخواست کردم تا چنانچه ترکیه به این تاکتیک خود ادامه دهد، موضوع در نشست ماه ژوئن مورد بحث قرار گرفته و در بیانیه پایانی اجلاس بهطور صریح قید شود. ما هرگز به تشدید تنش و توهین متوسل نخواهیم شد. متحدانی قوی در کنار ما هستند. پروازهای متعدد بر فراز قلمروی یونان کاملا بیدلیل است. ترکیه باید درک کند که یونان، متحدانی چون اتحادیه اروپا و آمریکا را دارد و از ائتلافهای خود به نفع منافع ملی کشور استفاده خواهد کرد.»
نخست وزیر یونان اخیرا در دیدار یک روزه خود از چند جزیره یونانی اژه، که جزو لیستی هستند که اخیرا وزیر خارجه ترکیه از آنها بهعنوان جزایری که ترکیه حاکمیت آنها را زیر سئوال خواهد برد، بازدید کرد. وی تاکید نمود: «هرگونه زیر سئوال بردن حاکمیت ملی یونان با قاطعیت پاسخ داده خواهد شد. یونان همیشه با خونسردی و اعتماد به نفس به تحریکات همسایگان پاسخ میدهد چرا که حقوق بینالمللی و متحدانمان در کنار ما هستند. با توجه به شرایط بینالمللی و در مقطعی که صلح و ثبات بینالمللی تحت آزمون قرار گرفته است، آخرین چیزی که منطقه و جهان به آن نیاز دارد ایجاد یک تنش جدید بین یونان و ترکیه نمیباشد. یونان به دنبال تشدید تنش با ترکیه نیست اما همزمان خود را برای تمامی سناریوها آماده کرده است.»
محافل نظامی یونانی نسبت بهخطر تکرار بحران 2020 در روابط دوجانبه با ترکیه هشدار میدهند و مدعیاند یونان در تابستان امسال با تهدیدات از سوی ترکیه، مواجه است و ترکیه در راستای ایجاد بیثباتی در یونان احتمالا به ابزار سازی مهاجرت از طریق هدایت جمعی مهاجرین بهسمت مرزهای زمینی و جزایر و ایجاد آتش سوزیهای جنگلی در سراسر کشور اقدام خواهد کرد. آنها همچنین ارزیابی میکنند ترکیه احتمالا تلاش خواهد کرد با ارسال کشتیهای اکتشافی به مناطقی که یونان جزو فلات قاره و منطقه انحصاری اقتصادی خود میداند، بحران تابستان 2020 را تکرار کند.
از نگاه آتن، ترکیه با اصرار بر موضوع غیر نظامی سازی جزایر اژه، اهدافی همچون «زنده نگه داشتن» نظریه وجود «مناطق مبهم» در دریای اژه و شرق مدیترانه»، «گسترش یکجانبه دستور کار اختلافات دوجانبه فراتر از موضوع تحدید مناطق دریایی»، «بهرهبرداری انتخاباتی»، «مظلوم نمایی نزد جامعه بینالمللی»، «معرفی یونان بهعنوان کشوری که با نظامی سازی جزایر ناقض مفاد معاهدات بینالمللی است» را دنبال میکند.
کمیسیون اروپا در حمایت جانبدارانه خود از یونان مدعی شد از افزایش اخیر نقض حریم هوایی یونان توسط جنگندهها و پهپادهای ترکیه آگاه است. پرواز هواپیماهای نظامی بر فراز مناطق مسکونی یونان، نقض حقوق بینالمللی است و ترکیه موظف است که متعهد شود که از حسن همجواری، توافقنامههای بینالمللی، حل وفصل صلح آمیز اختلافات و در صورت نیاز مراجعه به دیوان بینالمللی دادگستری حمایت میکند. ترکیه باید به تمامی تهدیدات و اقداماتی که به روابط حسن همجواری آسیب میرساند پایان دهد و به حاکمیت تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا بر حریم دریایی و هوایی خود احترام بگذارد.
از نگاه امریکا، حاکمیت و تمامیت ارضی تمامی کشورها باید مورد احترام قرار گیرد. یونان و ترکیه بهعنوان دو متحد ناتو باید با همکاری و حفظ صلح و امنیت در منطقه، اختلافات خود را از طریق دیپلماسی حل کنند. آلمان نیز دو کشور را به حل و فصل اختلافات خود دعوت کرده و از دو کشور میخواهد از تشدید تنش خودداری کنند.
احزاب مخالف دولت محافظهکار یونان، دولت را متهم کردند که با ترویج ادعای تهدیدات ترکیبی در صدد ترویج ترس در میان شهروندان است. اطلاعات پیرامون تهدیدات ترکیبی بهمنظور ایجاد بیثباتی داخلی در کشور، جدیتر از آن است که به سادگی توسط برخی محافل دولتی درز داده شود. تنش در روابط با ترکیه رو به افزایش است و باید با جدیت و راهبرد ملی به آن رسیدگی شود.
ترکیه از سخنرانی نخست وزیر یونان در کنگره آمریکا و سخنانش در مجمع جهانی اقتصاد در داووس و افزایش تعداد پایگاههای آمریکایی در یونان انتقاد کرده و از آتن خواسته است رویکرد منصفانه در روابطش با ترکیه اتخاذ کند. اردوغان تاکید دارد گفتگو با یونان تا زمانی که دولت آتن اشتباهات خود را اصلاح کند متوقف میشود و تا زمانی که این کشور با جدیت و صدافت رفتار نکند، برقرار نخواهد شد.
از طرف دیگر، وزیر خارجه ترکیه خواستار خروج نیروهای نظامی یونان از 16 جزیره شد. این جزایر بر اساس پیمان لوزان 1923 و معاهده پاریس 1947 به یونان واگذار شدند. هر دو معاهده یک شرط دارند: یونان جزایر را نظامی نخواهد کرد و تسلیحات در آنها مستقر نخواهد شد. از نظر آنکارا، اما «یونان رژیم این جزایر را تغییر داده است. باید تسلیحات از این جزایر خارج شود.»
وزیر خارجه ترکیه افزود: «چنانچه یونان از این تعرضات عقبنشینی نکند، ما بحث حاکمیت جزایر را مطرح خواهیم کرد. در نامه ما به دبیر کل سازمان ملل، این موضوع به وضوح مطرح شده است.» وزیر کشور ترکیه نیز آتن را به آموزش تروریستها در «لاوریو» واقع در شرق آتن متهم کرده و مدعی شد که یونان به تروریستهای پ ک ک آموزش میدهد و از سازمان تروریستی گولن حمایت میکند.
ترکیه، یونان را به ایجاد مزاحمت برای هواپیماهای ترکیه در داخل حریم هوایی یونان و حریم هوایی بینالمللی متهم میکند. بهباور آنکارا، «اگر عاملی امنیت و ثبات منطقهای را تحت تهدید قرار داده، آن یونان است. یونان به نظامیسازی جزایر که نقض کننده معاهدات لوزان و پاریس است، ادامه میدهد. ادعای یونان مبنی بر حق گسترش آبهای سرزمینی، علیه منافع حیاتی ترکیه و حق آزادی ناوبری این کشور است.»
0 Comments