روایت دکتر خرازی از تصمیم های تاریخی
دکتر سیدکمال خرازی، رییس شورای راهبردی روابط خارجی در آغاز بخش پرسش و پاسخ جلسه «بررسی چشم انداز صنعت هسته ای پس از برجام» گفت: در سال 84 که اواخر دولت ما بود، جلساتی را درباره موضوع هستهای با حضور رؤسای قوا در خدمت مقام معظم رهبری بودیم تا سیاستهای کلی هستهای تصمیم گیری و ابلاغ شود.
وی افزود: در همین حال مذاکره با اروپاییها مطرح بود و آنها محدودیتهایی را مثل تعلیق پروژه UCF اصفهان بر ما تحمیل کرده بودند. در آن جلسه مقام معظم رهبری تصمیم گرفتند که تعلیق بشکند و اصرار هم کردند که در همان دولت این کار انجام گیرد.
دکتر خرازی با بیان اینکه «در دولت گذشته مقام معظم رهبری اجازه دادند تا مذاکرات آغاز شود. اینکه چرا زمانی تصمیم گرفتند که تعلیق بشکند و زمانی تصمیم گرفتند که مذاکره انجام شود، نیاز به بررسی سیر تاریخی دارد»، افزود: زمانی لازم بود تا ما مقاومت کنیم، تواناییهای خود را نشان دهیم و اثبات کنیم، با این امید که دشمن در برابر تواناییهای ما واقعیتها را بپذیرد و این امر حاصل شد.
رییس شورا در ادامه توضیح داد: زمانی ما برای راکتور تهران به سوخت 20 درصد نیاز داشتیم. شروع به کار و آن سوخت را تولید کردیم. مشکلش تولید صفحات سوخت بود که برای ما ناشناخته بود. آن موقع صحبت از این شد که (اورانیوم غنی شده را با صفحات سوخت) مبادله کنیم. ترکیه و برزیل واسطه شدند و با آمریکاییها هماهنگ کردند که ما این سوخت 20 درصد را ارسال کنیم و به جایش، آن صفحات را بگیریم. مقام معظم رهبری با اکراه این را پذیرفتند و به محقق شدن این کار خوشبین نبودند. البته در ادامه هم آمریکاییها زیر حرفشان زدند و همان شد که ایشان میگفتند. در زمان (ریاست) آقای دکتر صالحی (بر سازمان انرژی اتمی) اعلام شد که ما خودمان این کار را میکنیم و این صفحات را میسازیم. خارجیها با لبخند تمسخرآمیزی میگفتند که «اینها خودشان میخواهند این صفحات را بسازند!». ولی دو سال بیشتر طول نکشید که مهندسان ما موفق به ساختن این صفحات شدند. همه متعجب شدند از دیدن اینکه ایرانیان چطور شعار ما میتوانیم را به همگان اثبات کردند.
وی با بیان اینکه «تصمیمگیریها در لحظات حساس تاریخی میتواند تعیین کننده یا نابودکننده باشد» افزود: از این روست که مقام معظم رهبری زمانی تصمیم گرفتند تعلیق بشکند و یا زمانی تصمیم گرفتند که مذاکره شود. هر زمانی اقتضائات خود را دارد. اگر این تصمیمگیریهای به موقع و تدبیر و شناخت موضوع و تصمیمهای دقیق که لازمۀ برتری یک جامعه هستند، خصوصاً جامعهای که این همه دشمن دارد، نبود، امکان داشت صحنههای متفاوتی پیش بیاید و مشکلات بسیار بیرونی برای مان به وجود آید.
دکتر خرازی گفت: خوشبختانه کشور و ملت ما از نعمت چنین رهبری برخوردار است و آیندۀ شکوفایی در آینده قابل تصور است. در هر صورت امیدواریم که نتیجۀ شهادتها و جانبازیها و فداکاریهایی که در طول حیات انقلاب اسلامی از ابتدای جنگ تا به حال شاهد بودیم، بتواند هر چه بیشتر به موقعیت ایران کمک کرده و روزی را ببینیم که ایران اسلامی سرآمد کشورها در این منطقه است. در آن موقع پیام کشور به گوش همگان خواهد رسید که اگر میخواهید پیشرفت کنید، به مردم خود تکیه کنید و آقای خود باشید، باید این مسیر را پیش بگیرید.
وی گفت: البته تردیدی نیست که احتمال سوءاستفاده و اعمال فشار از جانب طرفهای مقابل وجود دارد و ما باید کاملاً با دقت و حساسیت و کنجکاوی امور را پیگیری کنیم و ان شاءالله به نتایج مورد نظر برسیم.
اهداف آشکار و پنهان آمریکا از برجام
نخستین شخصی که در بخش پرسش و پاسخ، به بیان دیدگاه های خود پرداخت، دکتر ابراهیم کارخانه ای، نماینده مجلس شورای اسلامی بود. وی گفت به روالی که در برجام در پیش گرفته شده، انتقاد دارد.
کارخانه ای گفت: ابتدا این را عرض کنم که همۀ به نظام اعتقاد داریم، دلسوز آن و در پی عزت و اعتلای هرچه بیشترش هستیم. لذا اگر برخی مطالب را عرض میکنیم به این علت است که معتقدیم میتوانستیم بهتر از این عمل کنیم. این نکته را مقام معظم رهبری نیز بارها فرموده بودند.
این نماینده مجلس با بیان اینکه آمریکا با برجام پنج هدف آشکار یا نهان را دنبال میکند، گفت: یکی از این مسائل، ایجاد محدودیت و کنترل برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران است.
وی افزود: دومین هدف آمریکا که بعد از تحقق اولین هدف پیگیری میشود، ایجاد محدودیت برای فعالیتهای موشکی جمهوری اسلامی ایران است. ملاحظه کردید که بلافاصله یک روز پس از روز اجرا، آمریکاییها تحریم 15 شرکت حقیقی و حقوقی را که معلق نگهداشته بودند، عملیاتی کردند. الان هم در شورای امنیت (سازمان ملل) آیین نامۀ محکمی را در رابطه با نظارت بر فعالیتهای موشکی ما تنظیم و به صراحت نیز (همین را) اعلام میکنند.
کارخانه ای افزود: آقای ظریف میگفتند که ما در قطعنامه با اضافه کردن ممنوعیت آزمایش موشکهای با قابلیت حمل کلاهک هستهای، مشکل را رفع کرده ایم، ولی میبینیم که آنها اصلاً با مسأله طراحی کاری ندارند. میگویند موشکهای شما بالستیک است و قابلیت حمل کلاهک هستهای را دارد. به نظر بنده این موردی که آمریکاییها پیگیری میکنند، بسیار خطرناک است.
این نماینده مجلس گفت: هدف سومی که آمریکا پیگیری میکند، مسالۀ کاهش قدرت منطقهای و عزت و اقتدار جمهوری اسلامی ایران است. 37 سال است که کشورمان بر خلاف میل آمریکا تمام قلهها را طی میکند و اتفاقاً در هر جایی که تحریم شدید علیه ما اعمال کردند، ما در آن مورد به قله نزدیکتر شدیم. فعالیتهای موشکی و اقتدار دفاعی و نظامی و همچنین فعالیتهای هستهای از همین جنس هستند. شما ملاحظه کردید که ما هشتمین قدرتی بودیم که به چرخه کامل سوخت هستهای دسترسی پیدا کردیم. ما در بسیاری از مباحث حرف برای گفتن داریم. ما افتخار میکنیم که جزو پنج کشور اول جهان هستیم که به پهپادهای رادارگریز دسترسی پیدا کردهایم. پنجمین کشوری هستیم که امنیت سایبری را در اختیار داریم. جمهوری اسلامی ایران در طول این مدت به ویژه دهۀ اخیر، در 36 مورد رتبه تک رقمی را در جهان از آن خود کرده است. حتی در رابطه با فناوری ساخت صنعتی بیوایمپلنتهای چشمی در رتبه اول قرار داریم.
وی افزود: هدف بنده از این آمار و ارقام این است که بدانیم که این محدودیتها باعث شدهاند تا جمهوری اسلامی تبدیل به یک قدرت و الگویی شود و این مخالف میل آمریکاست. آنها میخواهند این الگو را پایین بکشند و ما باید بسیار هوشمند باشیم و طبق فرموده مقام معظم رهبری، طراحی نقشه کرده و جلو رویم.
کارخانه ای گفت: مسأله چهارمی که آمریکا دنبال میکند، کاهش قدرت علمی و پیشرفت جمهوری اسلامی است. در برجام در رابطه با کالاهای دوگانه، حدود 400-300 قلم کالا را نشانه رفتهاند که اینها در حقیقت قلۀ پیشرفت کشورها را رقم میزنند. اگر این کالاها تحت کنترل آنها درآید، پیشرفتهای صنعتی و علمی کشور را کنترل و رصد خواهند کرد.
این نماینده مجلس گفت: وقتی ملاحظه میکنید که سرویسهای جاسوسی آمریکا و اسرائیل، خواهان همکاری اسرائیل در اجرای برجام میشوند، نشاندهندۀ این مطلب است که خبری بوده و راههای نفوذی وجود دارد. یکی از راههای نفوذ همین کالاهای دوگانه است. ما امروز هفتمین قدرت ریزفنآوری یا نانوتکنولوژی در جهان هستیم. در همین صنعت از پمپهای خلأ با قدرت بالا استفاده میشود که جزو همین لیست کالاهای با کاربرد دوگانه است. ما در صنایع های-تک و موشکی از ماشینهای تراش با قدرت زیر 5 میکرون استفاده میکنیم که این نیز جزو همان کالاهای با مصرف دوگانه است. یا بعضی از عناصر مثل منیزیم با خلوص بسیار بالا، فولادهای مخصوص یا پودر نیکل و بسیاری از موارد دیگر.
وی اضافه کرد: بنده در رابطه با کالاهای دوگانه و نظارتی که قصد دارند اعمال کنند احساس خطر میکنم. اتفاقاً یکی از مواردی که در همین جلسه شورای امنیت قصد دارند بررسی کنند، همین کالاها هستند. تیم مذاکره کنندۀ ما باید شبانهروز کار کنند تا جلوی توطئه ها را بگیرند و تا حدی که میتوانند برخی از کالاها را از آن لیست و مسیر کمیسیون مشترک خارج کنند.
کارخانه ای گفت: در بند هـ پاراگراف 28 برجام آمده است که 1+5 و ایران با حسن نیت و در فضایی سازنده و با احترام متقابل باید شرایط لازم را برای برجام فراهم کنند. ولی ملاحظه میکنید که آنها از همان ابتدا برجام را نقض کردند. اصلاً سابقه نداشته است که مجلس نمایندگان آمریکا به این اندازه علیه ما مصوبههای زنجیرهای پشت سر هم داشته باشند. ما باید در این زمینه ها برنامه داشته باشیم.
وی افزود: راکتور تهران در سال 46 ساخته شده و عمر آن حداکثر 40 تا 50 سال است. یعنی حدود سال 96 عمر آن تمام خواهد شد. علت اینکه راکتور آب سنگین اراک را نیز طراحی کردیم این بود که در همین مواقع به بهره برداری برسد. ولی امروز میگویند که اگر همه مسائل به خوبی پیش رود و مشکلی پیش نیاید، در شش سال آینده به بهره برداری خواهد رسید. با این روندی که مشاهده میشود، هر لحظه ممکن است آنها معامله را برهم بزنند. حضرت آقا فرموده بودند اگر نقض کردند شما هم نقض کنید، ولی ما این کار را نکردهایم. به نظر بنده باید جواب آنها را قدرتمندانهتر از این داد.
کارخانه ای گفت: جای تأسف دارد که با این درجه از اهمیت و همچنین تأکید مقام معظم رهبری درباره اراک، بودجهای برای آن در لایحه بودجه 95 در نظر گرفته نشده است. در سال گذشته بودجه سازمان انرژی اتمی 685 میلیارد تومان بود، امسال 10 میلیارد تومان به آن اضافه شده است. برای راکتور اراک 100 میلیارد تومان مقرر کردهاند، ولی این مبلغ را از بودجه سازمان کم کردند. عنوان شده است که برای تکمیل راکتور اراک حدود 800 تا 1000 میلیارد تومان اعتبار لازم است. اگر با این شیوه جلو برویم، اصلاً از لحاظ اعتباری ما نخواهیم توانست از عهدۀ کار برآییم و این جای تأسف و گلهمندی دارد.
این نماینده مجلس گفت: ثانیاً اینکه ما (که) نمیخواستیم (قلب) این راکتور را بیرون بیاوریم، آنها (می)خواستند؛ بنابراین باید بودجهاش را آنها میدادند. حتی در برجام نیز آمده است که آنها باید کمکهای مالی انجام دهند. این مسائل نیز باید پیگیری شوند.
کارخانه ای گفت: آقای صالحی فرمودند که ما (در صنعت هسته ای) نه کند شدهایم، نه متوقف شدهایم، بلکه نشاط هستهای پیدا کرده و در بعضی موارد سرعت گرفتهایم، ولی بنده چنین چیزی نمیبینم. ما کند شدیم. از نظر تحقیقات واقعاً دست و پای ما را بستهاند. ما تا 15 سال حتی نمیتوانیم یک گرم اورانیوم وارد فردو کنیم. فردو از آن مأموریت اصلی که داشت و در رابطه با غنیسازی بود، فاصله گرفته و یک کاربرد دیگر به آن دادهایم. ما تا 10 سال نمیتوانیم هیچ سانتریفیوژ کاملی تولید کنیم. واقعاً برای بنده جای سؤال دارد. ما چرخۀ کاملی از سانتریفیوژ IR4 با قدرت 3/5 سو داشتیم که همه آنها را جمع کردیم. یا اینکه 1000 تا IR2F با قدرت 3/5 سو داشتیم که همه اینها را جمع کردیم و فقط 5060 سانتریفیوژ باقی گذاشتیم. آیا شما به این سرعت میگویید؟
وی افزود: در برجام حدود 105 مورد محدودیت برای جمهوری اسلامی ایران وجود دارد که بنده آنها را منتشر کردهام و در سایتها موجود است. فرمودید که ما 220 تن (اورانیوم طبیعی) گرفتیم و در مقابل آن حدود بیش از 11 تن اورانیوم غنیشده به آنها دادیم. اولاً میدانید که برای اینکه همین 11 تن را به دست بیاوریم باید 90-80 تن داشته باشیم، لذا حدود نصفی را باید به ما بدهند. از طرفی، اگر شما هزینههایی که صرف ایجاد ارزش افزوده شده است، مثل هزینه های پرسنلی و تجهیزاتی و … را نیز حساب کنید ملاحظه خواهید کرد که تقریباً برابر همان 220 تنی که فرمودید خواهد شد که جای تأمل دارد!
کارخانه ای گفت: مقام معظم رهبری فرموده بودند که ذخایر غنیشده را به صورت یکجا تحویل ندهید، بلکه مرحله به مرحله و تدریجی این کار صورت گیرد. منظور ایشان این نبود که اگر آنها 220 تن را به ما دادند، ما هم یکجا بدهیم. بلکه این مسأله به خاطر اهمیت استراتژیک این ذخایر بود. اگر ما ذره ذره تحویل میدادیم، دست ما پر بود و آنها جرأت نمیکردند به این صورت 15 تحریم را علیه ما اعمال کنند و برای تحریمهای بعدی نیز برنامه داشته باشند.
پاسخ صالحی به انتقادات کارخانه ای
در ادامه بحث، دکتر علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی به انتقادات دکتر کارخانه ای پاسخ داد.
وی گفت: بنده از آقای دکتر کارخانهای تشکر میکنم و انصافاً نظراتی هم که مطرح میکنند مبنای دلسوزی دارد و نگران منافع ملی هستند، اما من از ایشان میخواهم کمی به ما اعتماد کنند. ما نیز حداقل به اندازه شما دلسوز هستیم و قصد خیانت به مملکت نداریم. ما عزیزانی امثال مرحوم دکتر شهریاری را همواره جلو چشممان داریم و هیچگاه صنعت هستهای را به کسی نمیفروشیم!
رییس سازمان انرژی اتمی گفت: درباره فعالیتهای موشکی، بنده از شما سؤال میکنم که آیا قبل از برجام فعالیتهای موشکی ما آزاد بود؟ قطعاً اینگونه نبود. اتفاقاً هفت قطعنامه داشتیم که کلی مشکلات برای ما درست کرده بود. امروز هم که ما حرف آنها را نپذیرفتهایم. اما تفاوتش در این است که دوستان ما زحمات زیادی کشیدند و تمامی این موارد را استخراج کرده و در مذاکرات مطرح کردند. امروز دیگر مباحثی مثل توقیف و بازرسی کشتی در آبهای آزاد و … وجود نخواهد داشت.
وی ادامه داد: بنده با حرف کنگره کاری ندارم و آنچه را که در برجام وجود دارد، میگویم. در رابطه با مسائل موشکی، آقای ظریف خیلی صریح و با قدرت و قوت (در مذاکرات به طرف مقابل) گفتند که مسأله موشکی عنصر دفاعی ما بوده و این حق ما بوده و شما نمیتوانید این حق را از ما بگیرید.
صالحی افزود: بعد (به طرف مقابل) گفتند اگر شما نگران سلاح هستهای هستید بیایید این مسأله را بنویسیم که ما حق طراحی موشک برای حمل کلاهک هستهای را نداریم. نتیجه عکس این امر این میشود که موشکی که برای حمل کلاهک هستهای طراحی نشده باشد، اشکالی ندارد.
رییس سازمان انرژی اتمی گفت: در رابطه با کالاهای با مصرف دوگانه نیز وزارت دفاع از (شمول) کمیته خرید مسائل دوگانه استثنا شده و این کمیته برای شرکت های دیگر مثل سازمان انرژی اتمی و شرکت نفت و … است.
وی تصریح کرد: (اظهارات مبنی بر) کاهش پیشرفت قدرت علمی کشور را نیز من نمیپذیرم. الان بسیاری از شرکتها و مجموعههای معتبر و قوی علمی دنیا تقاضای همکاری کردهاند. تقاضاهای هر یک بهتر از دیگری است و حتی آنقدر پیشنهادهای مناسب ارائه شده است که ما در انتخاب به مشکل خوردهایم. با این وضعیت چطور میگویید که ما در این عرصه به عقب رفتهایم؟
صالحی گفت: در مورد کالاهای دوگانه، آیا قبل از برجام هر چیزی که لازم داشتیم میرفتیم و به راحتی از بازار خریداری میکردیم؟ شما به پمپ خلاء اشاره کردید، ولی من حتی یک پمپ معمولی آب را مثال میزنم که دارای گرید هستهای باشد. ما یک آشکارساز هم نمیتوانستیم بخریم. به طور کلی هر چه را که عنوان هستهای داشت، نمیتوانستیم به راحتی بخریم. البته میخریدیم، ولی با هزینه های اضافی و تأخیرات زمانی.
رییس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: الان لااقل یک مجرا برای خرید وجود دارد. فقط کاربر نهایی را آن هم برای مدت محدودی مشخص میکنیم و خرید صورت میگیرد. اگر هم کالاهای مورد نیازمان را ندهند، خوب به طریق قبلی عمل میکنیم. راهها که مسدود نیست، فقط کمی هزینه بالا دارد.
وی افزود: آیا شما فکر میکنید در روش قبل از برجام و خرید با واسطههای مختلف و روشهای گوناگون آنها متوجه نمیشدند؟ اتفاقاً خیلی خوب متوجه میشدند و کنترل داشتند. با وجود اینکه ما تصور میکردیم که به طرق گوناگون توانستهایم نیازمان را برطرف کنیم، ولی آنها کاملا آگاه بودند و انواع مختلف خرابکاریهای صنعتی را تعبیه میکردند. اگر به نمایشگاه خرابکاریهای صنعتی در سازمان انرژی اتمی مراجعه کنید، انواعی از این موارد را مشاهده خواهید کرد. حتی بسیاری از برندهای مشهور نیز این کارها را با ما کردهاند.
صالحی تصریح کرد: البته این به نفع ما تمام شد، زیرا ما کم کم آموختیم که چطور اینها را چک و خرابکاریهای صنعتی تعبیه شده را شناسایی کنیم. بعد از اینکه توانمندیهای کشورمان در این زمینهها بالا رفت، آنها تازه متوجه شدند که چه اشتباه بزرگی کردهاند.
وی افزود: درباره اینکه فرمودید عمر راکتور تهران رو به اتمام است نیز بنده عرض میکنم که اینچنین نیست. حتی در آمریکا نیروگاه هستهای میسازند و مینویسند عمر نیروگاه 30 سال، ولی الان 60 سال است که آن نیروگاهها اداره میشوند.
رفع ابهام درباره عمر راکتور تهران
دکتر حسین خلفی، رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هستهای هم در بخش دیگری از این جلسه گفت: بنده برای اینکه از جناب آقای دکتر کارخانهای رفع نگرانی کنم با صلابت کامل خدمتشان عرض میکنم که راکتور تهران حداقل تا 15-10 سال آینده به کار خود ادامه خواهد داد و سوخت لازم (سوخت 20 درصد) برای 8-7 سال آینده پیش بینی شده است.
وی افزود: با درایتی که آقای دکتر صالحی در جریان مذاکرات انجام دادند خط تولید سوخت 20 درصدمان تعطیل نخواهد شد.
این مسئول سازمان انرژی اتمی گفت: انشاءالله ظرف 6-5 سال آینده نیز کار ساخت راکتور اراک به پایان خواهد رسید.
خلفی توضیح داد: اصولاً در دنیا بحث راکتورهای تحقیقاتی آنقدر هزینهبر است که معمولاً به بازسازی و نوسازی تجهیزات راکتورهای موجود میپردازند و نیازی نیست تا کشورها هزینۀ ساخت راکتور جدید و جایگزین را متحمل شوند.
نگاه به برجام از منظر حقوق بین الملل
دکتر اسدالله نوری، از استادان حقوق بین الملل هم در این جلسه با بیان اینکه تجربۀ 25 سالۀ حضور در دادگاه لاهه و برخورد مستقیم با آمریکاییها داشته است، گفت: دستاورد بسیار بزرگ توافق هستهای را تبریک میگویم.
اولین سوال وی این بود که تفاوت آب سنگین و آب معمولی در چیست؟ و در مطلب دوم به مسألهای حقوقی و اقتصادی درباره دولت فرانسه اشاره کرد.
وی گفت: آقای دکتر صالحی یقیناً به عنوان مسئول سازمان انرژی اتمی استحضار دارند که قبل از انقلاب کشورمان یک شراکت سرمایهگذاری داشت و قرار بود ارتباط بسیار نزدیکی با فرانسویها در تولید انرژی هستهای داشته باشیم. شاید حداقل دو میلیارد دلار که یک میلیارد دلار را ما سرمایهگذاری کردیم و یک میلیارد دلار هم به آنها وام دادیم.
وی افزود: بعد از انقلاب آنها بسیار غیردیپلماتیک رفتار کردند. در همین مذاکرات اخیر نیز تا مدتی بسیار غیردیپلماتیک رفتار میکردند. حتی دیوان کشور فرانسه از مبانی اساسی راجع به حقوق مصونیت دولتها تخطی کرد و بدعت عجیب و غریبی در زمینۀ مصونیت دولتها برجای گذاشت.
نوری گفت: در مورد وامها به هر حال بعداً مصالحهای انجام شد و فکر میکنم همین ماشینهای پژو 206 و 207 هایی که در خیابانها ملاحظه میکنید، مقداریشان را بابت آن پولها به ما دادند. سؤال بنده این است که آیا برادران انرژی اتمی ما برنامهای برای احیای آن دو سرمایهگذاری مشترک دارند؟ بالاخره باید فرصتی فراهم شود تا فرانسه جبران مافات کند. و آیا اصلاً احیای این رابطه به نفع ما است یا به ضرر ما؟
این حقوقدان گفت: در رابطه با نظرات دوستانی که از باب دلسوزی و غیرت و همیت ملی معتقدند کشورمان ضرر کرده است نیز عرض میکنم که حتی اگر فرض کنیم محدودیتهای بسیاری را پذیرفتهایم، اما آن هسته و شعلۀ اصلی فعالیت هستهای خوشبختانه به خاطر پایمردی دولت و ملت و نظام همچنان مشتعل است. هرچند ممکن است زمانی شعله پرنور باشد و زمانی کم نور.
وی ادامه داد: به نظر بنده باید قدری در تاریخ معاصر بنگریم و ببینیم که کشورهایی که محدودیتهای شدیدی بر آنها اعمال شد، بعد از آن محدودیت ها چه سرنوشتی پیدا کردند. از حیث محدودیتها ما شباهت بسیار بسیار اندکی میتوانیم با ژاپن و آلمان پس از جنگ دوم جهانی داشته باشیم. مجدداً تأکید میکنم که بسیار بسیار اندک. چون محدودیتهای آنها غیر قابل مقایسه با ما بود.
نوری گفت: محدودیت ها و مشکلات فراوانی گریبان این دو کشور را گرفت. حتی چهار کشور فرانسه، انگلیس، آمریکا و شوروی، آلمان را اشغال کردند، یا در مورد ژاپن میتوانید زمان ژنرال مک آرتور را مطالعه کنید؛ ولی خلاصه اینکه هر دو این کشورها فرصتی پیدا کردند که علاوه بر بازسازی خرابیها، از بعضی از گرفتاریها و محدودیتهایی که قهراً گرفتار آن شده بودند رهایی یابند و خیلی زود، ژاپن و آلمان نورستهای را به وجود آوردند.
وی افزود: نه ژاپن و نه آلمان به سلاح هسته ای مسلح نیستند، ولی به علت داشتن وضعیت صنعتی، تکنولوژی و اقتصادی که دارند، بنده فکر میکنم که اگر بخواهند و شرایط جهانی نیز اجازه دهد ظرف مدت بسیار کوتاهی میتوانند به این سلاح دسترسی پیدا کنند.
نوری با این ضرب المثل که «عدو شود سبب خیر گر خدا خواهد»، ادامه داد: ما نیز یک سری مسائل و مشکلات مغفول در عرصۀ توسعه، مسائل اجتماعی و مسائل داخلی داریم که البته به علت اینکه درگیر انقلاب، جنگ و دست و پنجه نرم کردن با مسئولان دو جنگ قرن بیستم بودیم، طبیعی به نظر میرسد و فکر میکنم این فرصت بسیار خوبی است و باید از این فرصت استفاده و بالهای صنعتی، اقتصادی و اجتماعی کشور را قدرتمند کنیم.
این حقوقدان گفت: جمهوری اسلامی ایران فرهنگ بسیار نیرومندی نیز دارد. به نظر بنده زیباترین و عمیقترین دریافت از معارف اسلام را ایرانی ها دارند. اسلامی که ایران معرفی میکند میتواند با غنیترین فرهنگهای روز، همخوانی داشته باشد و به صلح و امنیت بینالمللی کمک و بسیاری از مشکلات منطقه را حل کند.
وی افزود: طبق قانون اساسی آمریکا، تنظیم روابط خارجی آن کشور با سایر کشورها بر عهدۀ صلاحیتی قوۀ مجریه و رئیس آن یعنی رئیس جمهور است. اظهارات مجلس نمایندگان و سنا مادام که همراهی قوۀ مجریه را نداشته باشد، تحت حقوق بین الملل عمومی از اعتبار بین المللی برخوردار نیست. حتی در جایی بنده دیدم که آقای کری هم به طور ضمنی حقانیت بحث موشکی ما را میپذیرند و محدودیتها صرفاً در ارتباط با مسائل هستهای است. ما به طور ضمنی تأیید قوۀ مجریۀ آمریکا را نیز خوشبختانه همراه داریم. چیزی که پیش از برجام نداشتیم.
اهمیت نیروگاه هسته ای بوشهر
دکتر رضا امراللهی، رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی ایران هم آخرین شخصری بود که در این جلسه نظر خود را مطرح کرد.
وی گفت: بنده معتقدم آنچه که زندگی صنعت هستهای ایران را به چرخش درآورد، نیروگاه بوشهر بود. اگر ما آن نیروگاه را تمام نمیکردیم، شاید هیچکدام از حرفهای امروز زده نمیشد.
امراللهی گفت: زمانی ما 50-40 نفر از افراد و دانشگاهیان را جمع کردیم در سازمان انرژی اتمی و لحظه به لحظه ایستادند و کار کردند و حتی بسیاری از آنها از زندگیشان گذشتند تا اینکه انرژی هستهای به اینجا برسد.
این استاد دانشگاه گفت: ما لحظات بسیار حساسی را پشت سر گذاشتیم. برای مثال خاطرم هست زمانی قرار بود تجهیزاتی بیاوریم که خلبان هواپیما راضی نمیشد تا اینکه یکی از مدیران ارشد سازمان را فرستادیم تا در هواپیما همراه آنها بیاید و نترسند. یا چه فشارها و اتفاقاتی را در فرودگاه آرژانتین (برای انتقال سوخت) تحمل کردیم.
وی با بیان اینکه «کل اورانیومی که قبل از انقلاب به ایران داده بودند 40 کیلو بود» گفت: جناب آقای دکتر کارخانهای، هرچند که بنده بخشی از محدودیتهایی که شما عنوان کردید را قبول ندارم، ولی اصلاً فرض را بر این بگیریم که همه نگرانیهای شما درست باشد. ولی اینها مگر چه بودهاند؟ ما پول دادیم؟ معدن دادیم؟ چه دادهایم؟ هر چیزی که دادهایم همانهایی بوده است که همین بچهها و مهندسان کشور به دست آوردند. امروز هم اگر خود آنها نباشند، بچههایشان و امثال آنها هستند و شما نگران نباشید. میشود این سلاح را به نفرات بعدی سپرد.
امراللهی گفت: همه ما سوار یک کشتی هستیم که اگر به مقصد برسد که بنده یقین دارم میرسد، همه ما خوشبخت خواهیم شد. لذا بهتر است به جای ایرادگیری فراوان از همدیگر، همه به یکدیگر کمک کنیم و نقاط ضعف و خالی را پر کنیم.
رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی گفت: یک شهادتی نیز بدهم در این مورد که حداقل در مورد خودم، شاید در برخی مواقع راحتتر کوتاه میآمدیم، ولی انصافاً سر قضیه PMD (پرونده مطالعات ادعایی) اگر رهبری به ما نهیب نمیزدند، به این جایگاه محکمی که امروز رسیدیم، هرگز نمیرسیدیم.
0 Comments