* علی کربلائی حسینی
این نمودار آرایش استقرار سانتریفیوژهای ایران را پس از پذیرش و اجرای برجام به نمایش گذاشته؛ برجامی که از نگاه ما باید تحریمها را رفع میکرد و از نگاه آنها (1+5) چالش هستهای ایران را.
حالا ما در تاریخ 16 تیر 1396 همراه با 122 کشور فاقد تسلیحات هستهای به معاهده ممنوعیت تسلیحات هستهای پیوستهایم. این توافقی است که دولتهای عضو را از استفاده، تهدید به استفاده، توسعه، تولید، دستیابی، در اختیار داشتن، انبار کردن، انتقال، استقرار و نصب تسلیحات هستهای یا کمک به هر یک از این فعالیتهای ممنوع شده، منع میکند.
این معاهده علاوه بر این، الزاماتی را برای کمک به قربانیان استفاده و آزمایش تسلیحات هستهای مورد تاکید قرار داده و مسیری را برای دولتهای دارای تسلیحات اتمی تعیین کرده تا به صورت قابل راستیآزمایی و غیرقابل بازگشت، خلع سلاح شوند و به این معاهده بپیوندند.
انگیزه اصلی تدوین چنین معاهدهای که از 20 سپتامبر (29 شهریور) آماده امضای دولتها خواهد شد و با تصویب آن در 50 کشور لازمالاجرا میشود، سرخوردگی فزاینده کشورهای فاقد تسلیحات هستهای از این است که دارندگان تسلیحات اتمی به وعده خود برای خلع سلاح هستهای شدن مطابق با NPT، عمل نکردهاند.
هیچ یک از 9 دولت دارای تسلیحات اتمی (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه، پاکستان، هند، کره شمالی و رژیم صهیونیستی) در مذاکرات تدوین این معاهده شرکت نکردند، قطعا هم آن را امضا نمیکنند و به آن متعهد نمیشوند؛ اما موافقان این معاهده استدلال میکنند که این معاهده میتواند هر چه بیشتر از تسلیحات اتمی مشروعیتزدایی کند و هنجارهای حقوقی و سیاسی در مخالفت با به کارگیری این تسلیحات را تقویت کند.
هنجارهای بینالمللی نیازمند تغییراتی است که با دیپلماسی فعال قابل حصول خواهد بود. شاید این معاهده جدید ممنوعیت تسلیحات هستهای، سرآغاز خوشایندی بر کابوس دیرپای اتمی باشد و شاید (به احتمال بیشتر) تداوم شکستهای پیشین برای پایبند کردن دارندگان تسلیحات اتمی به تعهدات سابق. فقط گذر زمان است که مشخص میکند کدام احتمال به واقعیت نزدیکتر است.
* دانشجوی دکتری حقوق بینالملل دانشگاه تهران
نشر این مطلب در سایت شورای راهبردی روابط خارجی به معنی تایید آن از سوی شورا نیست. |
0 Comments