شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: بعد از اینکه در هفته های اخیر ایالات متحده آمریکا بارها از تصویب قطعنامههای پیشنهادی کشورهایی همچون برزیل، روسیه و امارات در شورای امنیت که خواستار توقف درگیریها برای ارسال کمکهای بشردوستانه به غزه بودند، جلوگیری و آنها را وتو کرد، مجمع عمومی سازمان ملل به پیشنهاد کشورهای عربی، بر اساس قطعنامه «اتحاد برای صلح»، تصمیم به تشکیل «جلسه ویژه اضطراری» در مورد جنگ غزه گرفت.
دکتر محمد مهدی مظاهری - استاد دانشگاه
قطعنامه اتحاد برای صلح در دوران جنگ کره(1950) از سوی ایالات متحده به عنوان راهی برای دور زدن حق وتوی اتحاد جماهیر شوروی ابداع گردید، اما در مقطع کنونی بر علیه خود این کشور و همپیمان جنایتکارش (رژیم اسرائیل) مورد استفاده قرار گرفت. این قطعنامه مقرر میکند که: «اگر در مواردی شورای امنیت سازمان ملل متحد به علت وتوی یکی از اعضای دائم خود نتواند به هنگام تهدید علیه صلح، نقض صلح یا عمل تجاوز اقدام مناسبی انجام دهد، وظیفه صلح و امنیت بینالمللی به عهده مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای امنیت گذاشته میشود. در این حالت مجمع عمومی فوراً به موضوع رسیدگی میکند و حتی میتواند راهکارهایی همانند کاربرد نیروی نظامی را که به نظر ضروری میرسد، به دولت یا دولتهای مربوطه برای بازگرداندن صلح و امنیت بینالمللی توصیه نماید».
تصمیم برای تشکیل این جلسه فوقالعاده مجمع عمومی با درخواست اردن، رئیس «گروه کشورهای عرب» و موریتانی رئیس «گروه همکاری اسلامی» در سازمان ملل متحد در نیویورک مطرح شد. این قطعنامه که خواستار آتشبس بشردوستانه فوری و توقف خصومتها در غزه شده بود، شامگاه جمعه ، 5 آبان، با ۱۲۰ رای موافق در مقابل ۱۴ رای مخالف و ۴۵ رای ممتنع به تصویب رسید. رژیم صهیونیستی و آمریکا از جمله کشورهایی بودند که به این قطعنامه رای منفی دادند.
هر چند قطعنامههای مجمع عمومی برای کشورهای عضو تعهد قانونی ایجاد نمی کند، اما باز هم از ابعاد مختلفی دارای اهمیت است؛ در درجه نخست تصویب چنین قطعنامه هایی در مجمع عمومی، آنهم با رأی بالا (120 کشور) منعکس کننده خواست کلی کشورهای عضو سازمان ملل و و مطالبه جامعه جهانی از ناقض یا ناقضان حقوق بین الملل و حقوق بشر در جنگ و حامیان آنها است و بنابراین چنین قطعنامههایی دارای وزن سیاسی و اخلاقی هستند و عدم رعایت آنها میتواند برای کشورهای خاطی هزینه سیاسی و حیثیتی داشته باشد. بنابراین این قطعنامه رژیم صهیونیستی را تحت فشار افکار عمومی جهانی قرار می دهد و در صورت بی اعتنایی این رژیم، وجهه آن را بیش از پیش تخریب می کند.
جنبه دیگر اهمیت این قطعنامه به حفظ و افزایش اعتبار سازمان ملل بر می گردد. در شرایطی که وتوهای جانبدارانه و کارشکنانه آمریکا و برخی متحدانش در هفته های اخیر، مانع اقدام سازنده و انجام وظایف ذاتی شورای امنیت سازمان ملل در حفظ صلح و امنیت و حمایت از حقوق اولیه غیر نظامیان بی پناه غزه شده بود، تصویب این قطعنامه نشان داد فقط «قدرت» و «امتیاز حق وتو» نیست که در عرصه بین المللی حرف اول و آخر را می زند؛ بلکه کشورهای دیگر که از نظر سطح قدرت در رده های پایین تری قرار دارند نیز می توانند در سازمان ملل اثرگذار باشند و در مقابل تخطی قدرتهای جهانی از منشور ملل متحد بایستند.
البته پیش از صدور این قطعنامه، دبیر کل سازمان ملل، آقای آنتونیو گوترش نیز در نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره فلسطین، کوشید با یک موضعگیری نسبتا بی طرفانه به ابعاد مختلف طوفان الاقصی بپردازد و با اشاره به ریشه های شکل گیری طوفان الاقصی، در همراهی با مطالبات افکار عمومی جهانی بر حقوق مردم فلسطین تأکید کرده و تا حدودی استقلال عمل نسبی دبیرکل سازمان ملل را به نمایش بگذارد؛ اقدامی که هر چند با توجه به حجم خشونتها و کشتار وسیع رژیم اسرائیل در نوار غزه کافی نیست، اما در شرایط جنگ نرم گسترده رژیم صهیونیستی و شانتاژ تبلیغاتی این رژیم علیه حماس و ساکنان غزه، قابل تحسین است.
اما بعد دیگر اهمیت قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل، خروج کشورهای عربی از حالت انفعال و سکوت در مقابل تضییع حقوق مردم فلسطین توسط رژیم صهیونیستی است؛ اردن و مصر از پیشقراولان آشتی سیاسی و صلح با رژیم اسرائیل بودند و پیش از شروع طوفان الاقصی برخی دیگر از مهمترین کشورهای عربی از جمله عربستان نیز در صدد برقراری رابطه دیپلماتیک با این رژیم در قالب پیمان ابراهیم برآمده بودند و در حال تدارک دیدن مقدمات برای رفتن به ماه عسلی شورانگیز با این رژیم غاصب بودند. اما با گذشت بیش از 20 روز از جنگ غزه، برای این کشورها مشخص شده است که نه دولت راستگرای رژیم صهیونیستی حق و حقوقی برای مردم غزه قائل است و نه حامیان غربی آن حافظان واقعی حقوق بشر و حقوق کودکان هستند. با رسیدن به چنین جمع بندی، کشورهای عربی کوشیدند تا با بهره گیری از قطعنامه اتحاد برای صلح، رویکرد منفعلانه خود در قبال رژیم اسرائیل را کنار بگذارند و نقشی جدی تر برای پایان دادن به رنج و غم مردم غزه ایفا کنند.
سفر وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به نیویورک، علی رغم فشارهای سیاسی نمایندگان جمهوری خواه کنگره آمریکا و حضور و سخنرانی وی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل درباره تحولات منطقه و فلسطین نیز نشان دهنده عزم جدی جمهوری اسلامی ایران برای تحرک کنشمند و فعال در قبال این بحران منطقه ای و همافزایی با سایر کشورهای عربی و اسلامی، جهت پایان دادن به جنایات رژیم صهیونیستی در غزه است.
در مجموع می توان گفت این نشست مجمع عمومی و قطعنامه تصویب شده در آن فرصتی مهم و حیاتی برای جامعه جهانی و کشورهای حق طلب بود تا جدیت و عزم خود را برای انجام اقدامات اساسی جهت تضمین حفاظت از غیرنظامیان و ارسال بلامانع کمکهای بشردوستانه به نوار غزه نشان دهند.
0 Comments