شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: اعضای پارلمان اروپا اخیرا رویکرد ترکیه در قبال روسیه و عدم همراهی این کشور با تحریمهای مسکو، محدود نکردن رسانههای روسی در بحبوحه عملیات ویژه نظامی این کشور در اوکراین، تقویت روابط تجاری با روسیه، میزبانی ترکیه از شهروندان روسیه و عدم پیوستن آنکارا به تحریمهای اروپا علیه روسیه انتقاد کردند. پارلمان اروپا در گزارش خود درباره کاهش همسویی ترکیه با سیاست خارجی و دفاعی اتحادیه اروپا ابراز نگرانی کرد. از دیدگاه پارلمان اروپا، آنکارا و بروکسل باید راههای دیگری غیر از الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا برای همکاری پیدا کنند زیرا در حال حاضر امکان الحاق وجود ندارد.
محمود فاضلی – تحلیلگر مسائل بینالملل
اگرچه ترکیه در نشست مجمع عمومی سازمان ملل بهطور رسمی نقش روسیه در مناقشه اوکراین را محکوم کرد اما از تحریمهای خارج از چارچوب سازمان ملل حمایت نمیکند، اما «الیور ورهلی» کمیسر اتحادیه اروپا در امور همسایگی و گسترش اتحادیه اروپا تاکید دارد ترکیه باید با اتحادیه اروپا و نیز در اجرای تحریمها علیه روسیه، بهویژه در مورد کالاهای تحریمشده، همکاری داشته باشد.
وزارت امور خارجه ترکیه گزارش اخیر پارلمان اروپا را محکوم کرد و این گزارش را مملو از اتهامات ناعادلانه و پیش داوری مبتنی بر اطلاعات نادرست محافل ضد ترکیه دانست. بهزعم آنکارا، «گزارش بازتابی از رویکرد سطحی و کوته بینانه پارلمان اروپا در رابطه با روابط با ترکیه و آینده اتحادیه اروپا است. اعضای پارلمان اروپا برده سیاستهای پوپولیستی روزمره هستند و از توسعه رویکرد استراتژیک درست برای اتحادیه اروپا و منطقه فاصله دارند. ترکیه در چنین دوره حساسی از نقطه نظر ثبات و امنیت، زمانی که پنجره فرصتها برای احیای روابط ترکیه و اتحادیه اروپا باز شده، اینگونه اقدامات پارلمان اروپا را به جای مذاکرات در مورد عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا غیرمنطقی میداند.»
گزارش سالانه پارلمان اروپا درباره وضعیت روابط با ترکیه در نشست عمومی پارلمان اروپا در استراسبورگ که در 13 سپتامبر بهتصویب رسید نشان داد اگرچه مذاکرات میان ترکیه و اتحادیه اروپا برای پیوستن این کشور به این اتحادیه ۱۸ سال با شدت و ضعف ادامه داشته، اما در سالهای اخیر عملا متوقف شده است.
با وجود نزدیک شدن دستور کار برنامهریزی شده بین اتحادیه اروپا و ترکیه، در اروپا برای عضویت ترکیه صداهای متفاوتی شنیده میشود. در روزهای اخیر «کارل نهامر» صدر اعظم اتریش در واکنش به فشار اخیر ترکیه برای احیای مذاکرات متوقف شده بر سر عضویت در اتحادیه اروپا، از هم پیمانان میخواهد بهطور رسمی به مذاکرات الحاق ترکیه پایان داده شود، زیرا عضویت کامل این کشور در اتحادیه اروپا قابل تصور نیست.
سخنان اخیر ماکرون، رئیسجمهوری فرانسه که تاکید کرده «اتحادیه اروپا باید زمینه ادغام کشورهایی که شرایط مطلوبتری دارند را فراهم کند اما درباره روند الحاق سایرین، میتوان با سرعت پایینتری حرکت کرد، قطعا خوشایند آنکارا نیست. به اعتقاد اولیور وارهلی کمیسر اتحادیه اروپا، «مهم است که مسیر عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا باز و چشمانداز عضویت این کشور دوباره احیا شود. مذاکرات جدید درباره عضویت ترکیه میتواند آغاز شود به شرط آنکه آنکارا «نقشه راه معتبری» را درباره اصلاحات مربوط به «دموکراسی و حاکمیت قانون» ارائه دهد.»
از دیدگاه رئیس شورای اروپا، «اتحادیه اروپا باید برای پذیرفتن اعضای جدید آماده باشد و نامزدها نیز باید تلاش کنند تا سال 2030 مشکلات خود را حل کنند تا تکمیل عضویت آنها ممکن شود. اتحادیه در مورد تسریع روند عضویت برخی از نامزدها امیدوار است، اما برای نامزدهای دیگر عجلهای ندارد.» او آمادگی اتحادیه جهت پذیرش اعضای جدید طی هفت سال آینده را مشروط به «نهایی کردن اصلاحات مورد نیاز برای تضمین استقلال دستگاه قضایی و احترام نهادن به اصل تفکیک قوا در عمل، تلاشهای لازم در زمینه مبارزه با جرایم سازمان یافته و فساد مالی، همسویی سیاست خارجی کشورهای نامزد با کشورهای عضو اتحادیه اروپا و پایان دادن به مناقشات دوجانبه قبل از پیوستن به اتحادیه اروپا» میداند.
بهنظر میرسد بسته گسترش اتحادیه که قرار است ماه اکتبر در کمیسیون اروپا مورد بررسی قرار گیرد، جزئیات بیشتری از مراحل تدریجی یکپارچگی را ارائه خواهد داد. با توجه به آن چه در این بسته پیشبینی شده، اعضای آینده اتحادیه میتوانند قبل از عضویت رسمی، مزایای مشارکت کامل در برخی نهادها و همراهی با سیاستهای اتحادیه اروپا را احساس کنند. این موضوع در دستور کار نشست 27 سران کشورهای اتحادیه اروپا در اوایل اکتبر در اسپانیا خواهد بود.
ترکیه بهعنوان یکی از نامزدهای قدیمی عضویت در اتحادیه اروپا، برای عضو شدن در اتحادیه اروپا، یک فرصت 7 ساله در اختیار دارد، اما قطعا تردیدها برای پذیرش عضویت ترکیه همچنان باقی است. ترکیه به مانند کشورهای آلبانی، بوسنی، کوزوو، مونته نگرو، مقدونیه شمالی و صربستان در مراحل مختلف روند پیوستن به اتحادیه اروپا قرار دارد. این کشورها بهخوبی میدانند که اعضای اتحادیه اروپا بر اجرای اصول این اتحادیه تاکید دارند.
ترکیه برای طی کردن روند تکمیلی عضویت در اتحادیه اروپا با مشکلات سیاسی، حقوقی، امنیتی و اقتصادی گوناگونی مواجه است. ترکیه به خاطر روابط نزدیک با چین و روسیه و مناقشات با یونان و قبرس دو عضو اتحادیه اروپا همچنان با انتقاد غرب واقع میشود. یونان اگرچه در حال تلاش برای آغاز فصل جدیدی در روابط است اما طرفین بخوبی واقف هستند که راه دشواری را برای کاهش تنش در پیش دارند. بهباور رهبران محافطهکار یونان، ترکیه باید معیارهای عضویت در اتحادیه اروپا را رعایت کند و یونان از عضویت ترکیه در صورت تحقق شرایط حمایت میکند.
ترکیه از سال 1999 نامزد عضویت در اتحادیه اروپا بوده است و مذاکرات در این باره در دسامبر 2005 آغاز شد. این مذاکرات از سال 2018 بهدلیل نقض حاکمیت قانون و حقوق اساسی دموکراتیک در ترکیه به حالت تعلیق درآمده است. تا به حال 16 فصل از 35 فصل آن مذاکرات باز شده است، اما تنها یک فصل بسته شده است. فعالیت مافیای قدرتمند قاچاق انسان، مواد مخدر، ناتوانی برای جلوگیری از ورود پناهجویان به اتحادیه اروپا، سرکوب کردها، ادامه دستگیری اعضای گروه فتحالله گولن، محدودیت رسانهها و موضوعات حقوق بشری از موانع جدی عضویت ترکیه در اتحادیه اروپاست.
اردوغان بعضا در مواضع متفاوت خود مدعی میشود که «ترکیه هرگز نیازی به کمک یا حمایت اتحادیه اروپا نداشته است، اما اگر اتحادیه اروپا تصمیم مثبتی اتخاذ کند، ما استقبال میکنیم. ۵۰ سال است که آنها ترکیه را در دروازههای اتحادیه اروپا نگه داشتهاند. ما همیشه کشور خودکفایی بودهایم و هرگز نیاز به کمک یا حمایت اتحادیه اروپا نداشتهایم.»
ترکیه با آگاهی از توان بالقوهاش، منافع و امتیازات خود را به رخ اتحادیه اروپا میکشد. این کشور دارای دومین ارتش در اتحاد آتلانتیک از نظر تعداد سرباز است و پایگاه اینجرلیک را در اختیار «ناتو» گذاشته و کنترل تنگههای دریای سیاه را در اختیار دارد. این کشور همچنان به عنوان یک «مرکز» اروپایی- آسیایی مهم برای اجرای سیاست منطقهای آمریکا تلقی می شود و محافل بانفوذ سیاسی- راهبردی واشنگتن کاملا از این موضوع آگاهی دارند. از دید قدرتهای غربی، وضعیت محوری آنکارا میباید حفظ شود. اعتماد به ترکیه به شکلی انکارناپذیر سست شده، اما منافع متقابل همچنان قوی است و ترکیه، حتی با وجود نقشهای متفاوتی که گاه بازی میکند، یک کشور تاثیرگذاری است. شواهد نشان میدهد ترکیه بنا ندارد سر تسلیم فرود آورد و میخواهد مانند دیگر حکومتهای موسوم به «نوظهور»، صدای خود را در صحنه بینالمللی به گوشها برساند.
0 Comments