شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یووال نوح هراری در دیباچه کتاب «انسان خداگونه؛ تاریخ مختصر آینده» بر این باور است که انسان امروزین، خطرات تاریخی جنگ و قحطی را پشت سر گذاشته و صلح به یک وضعیت پایدار و قاعده جدید مبدل شده است. از این روی، احتمال بروز جنگها یا قحطیهایی مانند گذشته یا تکرار نتایج فاجعهبار آنها نیز اندک است.
رضا مجیدزاده- پژوهشگر اقتصادسیاسی توسعه
با این وجود، تهاجم نظامی روسیه به اوکراین نشان داد که هنوز این خطرات، جدی هستند؛ به طوری که در کانون توجه نشست مجمع جهانی اقتصاد، قرار گرفتند. جهان از پیامدهای بحران همهگیری کووید-19 به تازگی رها میشد که روسیه به اوکراین حمله کرد و در نتیجه این حمله دو نگرانی جدی در زمینه احتمال جنگ جهانی سوم و کمبود شدید عرضه غلات، به وجود آمد.
اگرچه برای اروپا، تامین منابع انرژی، بهخصوص گاز نیز نگرانی جدی دیگری به شمار میرود. در نتیجه بیشتر مباحث در مجمع داووس به سمت ریشههای این بحرانها متوجه بود و بخشهای مهمی از سخنان هنری کیسینجر و جورج سوروس درباره مهار روسیه یا توقف بحران موجود، مورد توجه قرار گرفت.
پیش از شروع نشست، نگرانیهای جدی درباره عدم همکاری برای حل معضلات جهانی، وجود داشت و آمارهای مربوط به افزایش قیمت مواد غذایی در سراسر جهان، این نگرانی را تشدید کرد. افزون بر این، وابستگی نزدیک به 40 کشور به واردات گندم از روسیه و اوکراین، عاملی دیگر در توجه ویژه داووس به مسئله قحطی بود.
در روز 23 می و اولین روز از نشست، یکی از سرفصلهای اصلی این بود که پیامدهای کووید-19، دگرگونیهای آبوهوایی و جنگ اوکراین، در کنار یکدیگر، به افزایش شدید قیمت مواد غذایی و انرژی انجامیدهاند. این افزایش به حدی است که برخی از محصولات غذایی وابسته به غلات، در سطح جهانی و به طور متوسط، تا نزدیک به 50 درصد افزایش قیمت نیز داشتهاند.
مشارکتکنندگان در نشست مربوط به بحران مواد غذایی، روی عوامل این بحران تمرکز کردند و تاکید داشتند که برای کمک به امنیت غذایی و احیای زنجیره تامین در سطح جهانی و حفظ جریان تجارت در کشورها، یک رویکرد جامعگرا مورد نیاز است. در این رویکرد کلگرا باید مواردی از قبیل کاهش انتشار آلایندهها (یکی از عوامل بحران غذایی) از طریق تسریع در تحول دیجیتالی نیز در دستور کار قرار گیرد و کشورها باید باهم همکاری کنند تا زنجیره تامین مواد غذایی، احیا شود. ضمن اینکه در زمینه تامین مالی این زنجیره تامین نیز کمک، ارایه شود.
سخنگوی جمهوری تانزانیا در این نشست، کمک به آفریقا را از محورهای اصلی چنین رویکردی بر شمرد که به صورتی فراگیر از نظر اجتماعی، به افزایش کشت محصولات غذایی در این قاره کمک کند.
در این زمینه، دو استراتژی مطرح شد که باید دنبال شوند: یکی اقدامات ملی در زمینه سرمایهگذاری در زیرساختهای آفریقا مانند جادههای روستایی؛ و استراتژی در سطح قاره آفریقا که جمعیت جوانی دارد و این جمعیت جوان باید در زنجیره ارزش کشاورزی، درگیر شوند. در کنار این دو استراتژی، افزایش تنوع بذر، حاصلخیزی خاک و تامین آب نیز از مواردی بود که مورد تاکید قرا رگرفت.
سایر شرکتکنندگان در نشست نیز بر این باور بودند که برخی از کشورها که در موقعیت بهتری هستند از مسئولیت بیشتری نیز برخوردارند و باید جریان مواد غذایی را تسهیل کنند. در نتیجه، روی مشارکت و همکاری در سطح بینالمللی، تاکید شد تا معضلات جهانی، به شیوهای کارآمد و پایدار، حل شوند.
از دیگر نکات برجسته گفتگوها، صحبت در زمینه دورریز و اتلاف مواد غذایی بود و نیاز به نوآوری فناورانه برای فرآوری مواد غذایی و کاهش دورریز آنها، برجسته شد. رویکردی که با متعهد ساختن کشورها و استفاده از علم و ایجاد یک سیستم جهانی برای مراکز مواد غذایی و سرمایهگذاری برای تسریع نوآوری در این زمینه، کامل میشود.
با این وجود، مدیر اجرایی برنامه غذایی ملل متحد، درباره حجم بالای کمکهای پیشین به آفریقا (و دیگر مناطق) و ناکارایی در زمینه مدیریت و تخصیص آنها سخن به میان آورد و صرف کمک پولی را موثر ندانست.
از دیگر نکات مهم مطرح در این گفتگوها، لزوم همکاری بین شرکتها و کشاورزان و حمایت از کشاورزان از نظر تکنیک و نوآوری و به منظور افزایش کارآیی و بهبود کیفیت محصول نهایی بود که باید به صورت پایداری انجام پذیرد؛ دولت و صنایع باید در کنار یکدیگر این کار را به جلو ببرند و باید سمنها (سازمانهای مردم نهاد) نیز در این زمینه همکاری کنند. در واقع، نکته مهمی که در خلال گفتگوها بارها مطرح شد و مورد تاکید قرار گرفت، اهمیت همکاری بینالمللی بود که پیش از نشست نیز درباره ضعف آن، صحبت شده بود.
0 Comments