وب‌سایت شورای روابط خارجی اروپا در یادداشتی نوشت: اطلاعات به‌دست‌آمده از گفتگوهای مستقیم بین مقامات ارشد ایران و عربستان در بغداد، نشان از وجود مزیت‌های قابل‌توجه برای مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق دارد. الکاظمی از روابط عمیقی که در دوره ریاست بر اداره اطلاعات عراق با دولت‌های ایران و عربستان سعودی ایجاد کرده است، استفاده می‌کند تا عراق را به مکانی برای گفتگو بین این رقبای بزرگ تبدیل کند.

اگرچه این گفتگوها به‌منزله پیروزی شخصی برای الکاظمی است، اما با تغییرات پیش‌بینی‌نشده منطقه‌ای و جهانی ممکن است اوضاع از کنترل عراق خارج شود. ایران و عربستان به دنبال دستیابی به یک مزیت استراتژیک هستند، زیرا درگیری‌های منطقه‌ای می‌تواند از کنترل آن‌ها خارج شود. این رویکرد سازنده بسیار شکننده بوده و هرگونه تشدید تنش می‌تواند این گفتگوها را متوقف کند. بااین‌وجود، گام‌های عراق به‌عنوان یک میانجی منطقه‌ای، برای عراق و منطقه مثبت است. اروپا باید از تقویت میانجی‌گری عراق حمایت کند تا به‌طور گسترده‌تر به ثبات عراق و خاورمیانه کمک نماید.

نهم آوریل، عراق میزبان جلسه‌ای بین خالد الحمیدان، رئیس اطلاعات عربستان و سعید ایروانی، معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بود. اگرچه بسیاری از جزئیات گفتگوها به‌صورت محرمانه باقی‌مانده است، اما منبعی در دولت عراق به نویسنده این مطلب گفت که تمرکز مذاکرات دو طرف بر جنگ یمن بوده است. بر اساس گزارش‌ها، الحمیدان و ایروانی از موضوع یمن به‌عنوان مبنایی برای انجام مباحث گسترده‌تر در خصوص امنیت منطقه استفاده کردند.

گفتگوهای بغداد مهم هستند؛ زیرا این دو قدرت منطقه‌ای هیچ روابط دیپلماتیکی از سال 2016 با یکدیگر نداشتند. حتی قبل از آن، ایران و عربستان سعودی یکدیگر را عامل بی‌ثباتی منطقه می‌نامیدند و برای نفوذ در طیف وسیعی از مناطق درگیر با یکدیگر رقابت می‌کردند. ایران و عربستان ابتدا منکر انجام این گفتگوها شدند، اما پس‌ازآن دو کشور مذاکرات را به رسمیت شناختند. سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفت که آن‌ها بر روی موضوعات دوجانبه و منطقه‌ای تمرکز دارند و یک مقام در وزارت خارجه عربستان سعودی نیز گفت هرچند ریاض به موفقیت این گفتگوها امیدوار است، اما هنوز برای قضاوت خیلی زود است.

اگرچه برهم صالح، رئیس‌جمهور عراق تأیید کرد که بغداد میزبان گفتگوهای مختلف سعودی و ایرانی است، اما برخی گزارش‌ها نیز نشان می‌دهند که این گفتگوها بخشی از یک مجموعه گسترده‌ از جلسات مقامات امنیتی ایران و همتایان عرب آن‌ها از کشورهای مختلف است که با میانجی‌گری عراق انجام شده است. این گفتگوها به دنبال تلاش‌های الکاظمی برای توسعه همکاری و حتی ایجاد یک اتحاد منطقه‌ای بین عراق، مصر و اردن انجام می‌شود.

یکی از مهم‌ترین تحولات در ایجاد فضای مناسب مذاکره میان ایران و عربستان روی کار آمدن جو بایدن است. تمرکز دولت بایدن در پایان دادن به جنگ یمن و احیای توافق هسته‌ای ایران، محاسبات سیاسی تهران و ریاض را تغییر داده است. همچنین یک جریان سیاسی قدرتمند در ایران وجود دارد که برای بازگرداندن توافق هسته‌ای و درنتیجه کاهش تحریم‌هایی که دولت ترامپ به‌عنوان بخشی از برنامه «فشار حداکثری» خود علیه این کشور اعمال کرد، تلاش می‌کند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در مصاحبه اخیر خود گفت، «اگر ایران و عربستان سعودی با یکدیگر مذاکره می‌کنند، این یک رویداد خوب است».

عربستان می‌خواهد برای برقراری روابط مثبت با دولت جدید آمریکا موقعیت خود را تغییر دهد. وزارت خارجه آمریکا اخیراً اعلام کرده بود آمریکا فروش برخی سلاح‌های تهاجمی به ریاض را متوقف کرده و مخالفت خود را با جنگ در یمن اعلام کرده است. همچنین در طی مبارزات انتخاباتی، بایدن، عربستان سعودی را به خاطر قتل وحشیانه جمال خاشقچی در سال 2018 محکوم کرد. اگرچه دولت بایدن تصمیم گرفت ولیعهد سعودی را به خاطر قتل مجازات نکند، اما سعودی‌ها مجبور شده‌اند برای جلب رضایت آمریکا، چهره خود را اصلاح کنند.

سعودی‌ها می‌دانند توافق هسته‌ای جدید می‌تواند تحولات منطقه‌ای را تغییر دهد و به ضرر منافع اقتصادی و امنیتی آن‌ها باشد. همچنان که خروج از جنگ یمن می‌تواند موقعیت آن‌ها را در داخل، منطقه و جهان تقویت ‌کند.

این گفتگوها همچنین محصول تلاش‌هایی است که الکاظمی و صالح برهم برای بهبود موقعیت عراق به‌عنوان یک بازیگر مستقل و بی‌طرف انجام داده‌اند. جلب اعتماد ایران و عربستان برای تسهیل این گفتگوها به‌خودی‌خود یک پیروزی است.

اگرچه با انجام مذاکرات، اعتبار داخلی الکاظمی افزایش یافته است، اما بعید به نظر می‌رسد چشم‌انداز وی برای دستیابی به دور دوم نخست‌وزیری در انتخابات اکتبر بهبود یابد. الکاظمی ترجیح داده است به‌عنوان نماینده یک حزب سیاسی در رأی‌گیری شرکت نکند. وی امیدوار است به‌عنوان یک نامزد مستقل، بتواند موقعیت خود را حفظ کند.