شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از دارایی‌های مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل دارایی‌های روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از دارایی‌ها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقه‌ای وارد ریاض شد و رایزنی‌هایی با مقامات این کشور داشت. به نظر می‌رسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادی‌سازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماه‌های اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایت‌گرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتی‌های عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده داده‌اند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربی‌ها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت می‌کنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از دارایی‌های مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل دارایی‌های روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از دارایی‌ها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقه‌ای وارد ریاض شد و رایزنی‌هایی با مقامات این کشور داشت. به نظر می‌رسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادی‌سازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت مهمان: تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ، در ماه‌های اخیر به دلیل جنگ غزه به با مشکلات عدیده و بحران جدی مواجه شده است؛ دلیل این امر نیز رویکرد حمایت‌گرایانه نیروهای ارتش یمن از فلسطین است که از ابتدای حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه، حمله به کشتی‌های عازم سرزمینهای اشغالی یا از مبدأ این رژیم در دریای سرخ را در برنامه خود قرار داده و وعده داده‌اند تا زمانی که تجاوز نظامی رژیم اسرائیل به نوار غزه پایان نیابد به حملات خود ادامه خواهند داد. ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: یک کارشناس مسائل منطقه گفت: مقامات قطر به طور حتم در برابر فشار غربی‌ها برای اخراج رهبران حماس از خاک خود مقاومت می‌کنند و احتمالا آمریکا هم در این رابطه به سمت معادله صفر و صد حرکت نخواهد کرد، چراکه ماندن رهبران حماس در قطر که متحد آمریکا است، بهتر از این است که حماس در کشوری خارج از قدرت اعمال فشار آمریکا قرار گیرد.
تیتی ایراستو در مطلبی که در مجله اسپکتاتور موسسه کلینخندال هلند به چاپ رسید، نوشت: یک سال بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران و وضع مجدد تحریم‌ها توسط واشنگتن، ایران در مه 2019 کاهش تعهدات خود ذیل توافق یادشده را آغاز کرد. این در حالیست که استمرار توافق هسته‌ای اهمیت بسیاری دارد.
همسو با تلاش اتحادیه اروپا برای حفظ برجام، لازم است بازیگران منطقه‌ای مسئولیت بیشتری برای کاهش تنش‌ها و کنترل تسلیحات در خاورمیانه بپذیرند.
شکست مدیریت منازعه دوجانبه و کم‌رنگ شدن برجام
علاوه‌بر اینکه برجام یک موفقیت در زمینه کنترل تسلیحات و نتیجه اعتماد آمریکا و ایران به یکدیگر بود، ابزار دوجانبه برای مدیریت منازعه بین دو کشور نیز بود.
علاوه‌بر مصالحه بر سر غنی‌سازی اورانیوم، رویکرد مدیریت منازعه مبتنی‌بر بخشی‌سازی مسائل بود با این امید که متعاقباً (در صورت تغییر رویکرد آمریکا) اختلاف نظرهای سیاسی و منطقه‌ای بر پایه اعتمادی که برجام ایجاد می‌کند حل و فصل شود.
ترامپ قبل از خروج رسمی از برجام، مدیریت تدریجی اختلافات با ایران را رد کرد و توافق هسته‌ای را بدترین توافق برشمرد و به رویکرد اعمال فشار برگشت و با رهیافت اهداف حداکثری از ایران خواست تمامی فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی اورانیوم را متوقف سازد.
سیاست ایران برای مقابله با رویکرد فشار حداکثری آمریکا، مقاومت بوده است و تهران در واکنش به عدم توانایی اروپایی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا اعلام کرد که به تدریج تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد.
تا اوایل ژانویه 2020، ایران اجرای برخی محدودیت‌های عملیاتی، ازجمله مقدار ذخیره اورانیوم غنی‌شده و محدودیت‌ها در زمینه تحقیق و توسعه در خصوص سانتریفیوژهای جدید را متوقف ساخت.
سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس به کاهش تعهدات ایران واکنش نشان دادند و گفتند مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد. ایران در پاسخ گفت اگر این اقدام توسط سه کشور اروپایی صورت گیرد، نه تنها از توافق هسته‌ای خارج خواهد شد، بلکه خروج از معاهده ان.پی.تی نیز مطرح شد.
هم‌زمان فشار داخلی بر دولت روحانی برای خروج از توافق هسته‌ای زیاد شد و رهبر ایران نسبت به هرگونه مذاکره با آمریکا هشدار داد و بیان داشت خروج آمریکا از برجام نشان داد که این کشور قابل اعتماد نیست.
از سوی دیگر سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران منجر به مذاکره این کشور با آمریکا نخواهد شد.
توافق هسته‌ای با ایران و امنیت منطقه‌ای
فروپاشی توافق هسته‌ای با ایران موجب تسریع در پویایی‌های اشاعه منطقه‌ای خواهد شد. عربستان سعودی قصد ساخت 16 راکتور هسته‌ای تا سال 2040 دارد و به دنبال توسعه چرخه سوخت، تولید سوخت این راکتورها و حتی تولید بمب اتمی است.
به علاوه، فروپاشی توافق هسته‌ای با ایران می‌تواند به وخامت بیشتر امنیت منطقه‌ای در خاورمیانه منجر شود.
نقش مهم اروپا
البته همچنان امکان جلوگیری از بازگشت بحران هسته‌ای تمام عیار وجود دارد. بدیهی‌ترین اقدام و راه حل این است که آمریکا تحریم‌های فعلی علیه ایران، به‌ویژه تحریم نفت به عنوان مابه‌ازای بازگشت کامل تعهدات این کشور ذیل توافق هسته‌ای را لغو کند و همه طرف‌های توافق یادشده به پایبندی کامل آن برگردند.
در حالی که چنین تغییری در دولت ترامپ بعید به نظر می‌رسد، اما ممکن است بعد از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا رخ دهد، چراکه نامزد دمکرات‌ها برای بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران اعلام آمادگی کرده است.
در شرایط فعلی در وضعیتی که امکانی در سیاست آمریکا در قبال ایران وجود ندارد، اروپا می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. اگرچه اروپایی‌ها نتوانسته‌اند با تحریم‌های آمریکا علیه ایران مقابله کنند، اما همچنان می‌توانند پیامدهای منفی اقدامات تخریبی آمریکا علیه ایران را کاهش دهند. اروپایی‌ها می‌توانند با افزایش حجم تجارت با ایران در چارچوب سازوکار مالی موسوم به اینستکس با تحریم‌های آمریکا مقابله نمایند. اروپایی‌ها همچنین باید از ارجاع توافق هسته‌ای نیمه‌جان به شورای امنیت سازمان ملل متحد خودداری کرده و اقدام به کاهش تنش بین آمریکا و ایران نمایند.
اهمیت راه حل‌های منطقه‌ای
وضعیت فعلی نشان داده که توافق هسته‌ای با ایران آسیب‌پذیر است. در چنین شرایطی بازیگران منطقه‌ای و کشورهای خاورمیانه باید مسئولیت بیشتری برای گسترش همکاری امنیتی جمعی برای تامین امنیت و کنترل تسلیحات در منطقه بپذیرند. بهبود مناسبات میان بازیگران منطقه‌ای، به‌ویژه بین ایران و کشورهای منطقه خاورمیانه و خلیج (فارس) می‌تواند به تقویت توافق هسته‌ای با ایران کمک کند.
اولین کنفرانس برقراری منطقه عاری از تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه در نوامبر 2019 در سازمان ملل متحد برگزار شد. در حالی که تشکیل منطقه عاری از تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه می‌تواند به گسترش منافع مشترک در کنترل تسلیحات هسته‌ای در سراسر منطقه کمک کند، دیالوگ امنیتی خلیج (فارس) نیز می‌تواند تنش‌های منطقه‌ای را کاهش دهد.
دیالوگ امنیتی خلیج(فارس) به شرکتکنندگان فرصت خواهد داد تا پیشنهادهای قبلی برای همکاری بین ایران و کشورهای عربی در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را مورد بررسی قرار دهند. این امر می‌تواند به رفع شکاف‌ها در معماری عدم اشاعه هسته‌ای منطقه‌ای نیز کمک کند.
دیالوگ امنیتی خلیج(فارس) بین همه کشورهای منطقه مناسب‌تر از مذاکرات با قدرت‌های فرامنطقه‌ای است.
0 Comments