بر اساس دکترین جدید هسته ای امریکا و اجرای پیمان کاهش تسلیحات هسته ای استارت جدید، تنش هایی بین مسکو و واشنگتن به وجود آمده است. روزنامه فیگارو با نقشه و نمودار به وضعیت زرادخانه های هسته ای در جهان پرداخته ست.
٩ قدرت اتمی جهان ، حدود ١۵هزار کلاهک هسته ای در اختیار دارند، اما امریکا و روسیه با هم با بیش از ٩٢ درصد از این مجموعه را در زرادخانه های خود ذخیره کرده اند.قطعاً این زرادخانه بسیار کمتر از سال ١٩٨۶ است، زمانی که حدود ٧٠ هزار کلاهک در آن وجود داشت، اما با همین تعداد سلاح هسته ای می توان کرده زمین را چندین بار ویران کرد زیرا بیشتر این تسلیحات ده برابر قوی تر از تسلیحاتی هستند که روی هیروشیما یا ناکازاکی فروریخته شدند.
امریکا در دوم فوریه در بررسی وضعیت هسته ای، سندی را منتشر کرد که دکترین هسته ای آنها را به خلاصه بیان می کند. این سند ٧٢ صفحه ای، مسکو و پکن را نگران کرده است زیرا واشنگتن می خواهد سلاح های هسته ای تاکتیکی، بمب های با قدرت کمتر را که در جنگ آسان تر قابل استفاده باشد، در اولویت قرار دهد. این مساله یکی از تضادهای بازدارندگی هسته ای است: برای این که بازدارندگی هسته ای اجرا شود و سلاح هسته ای استفاده نشود، یک کشور باید باور کند که رقیب آن در صورت حمله واقعاً در صدد پاسخ بر می آید. «بمب کوچکی» که کره زمین را تخریب نمی کند، اعتبار این قصد را تقویت می کند، اما این توازن موقت است. امریکایی ها با یادآوری این که روس ها از سال ها پیش زرادخانه خود را نوسازی کرده اند و از مدت مدیدی زرادخانه هسته ای تاکتیکی به ویژه مهمی را در اختیار دارند، اقدام خود را توجیه می کنند.
این اختلاف نظر در پنجم فوریه روی داد، زمانی که پیمان کاهش تسلیحات هسته ای امریکا و روسیه، موسوم به استارت جدید، که از سال ٢٠١١ برای یک دهه به اجرا درآمد، به نقطه پایان رسید. در این زمان است که دو طرف باید اهداف آن را رعایت کنند، مسکو و واشنگتن اعلام کردند که هر دو مانع را از سر را ه برداشته اند. به گفته چندین ناظر بین المللی، در واقع دو قدرت بزرگ به هدف ١۵۵٠ کلاهک هسته ای راهبردی ]برای تضمین بازدارندگی و نه به کار گیری در صورت جنگ[ و استقرار ٧٠٠ موشک راهبردی نزدیک شده اند، اگرچه احتمالاً ارقام منتشر شده کمتر از رقم واقعی است.
یکی از پژوهشگران مسایل هسته ای که ترجیح داد نامش فاش نشود، به روزنامه فیگارو توضیح داد: «زمانی که از قدرت هسته ای صحبت می کنیم، چندین سطح وجود دارد. ابتدا باید تعداد کلاهک ها را در نظر گرفت. اما موشک های بین قاره ای با ]بیشتر از ۵۵٠٠ کیلومتر[ و به خصوص زیردریایی هسته ای موشک انداز را نیز باید در نظر گرفت. او ادامه داد: «سلاح های تاکتیکی به قدرت های بزرگ هسته ای آزادی عمل بیشتری را می دهد.» بدین ترتیب توضیح داد که فقط امریکا و روسیه به طور رسمی سلاح تاکتیکی در اختیار دارند. در این زمینه تنش ها به اوج خود رسیده است، امریکایی ها روسیه را متهم می کنند که پیمان دیگری غیر از استارت جدید، پیمان سلاح های هسته ای میان برد را ، که در سال ١٩٨٧ امضاء شد، رعایت نکرده است.
از نظر قدرت های کوچک هسته ای، در درجه اول هدف تنوع بخشیدن به موشک های خود و به دست آوردن به ویژه موشک های بالستیک بین قاره ای است. هند، اسرائیل و کره شمالی که تا کنون موشک های میان برد (با برد ٣٠٠٠ تا ۵۵٠٠ کیلو متر) را در اختیار دارند، می توانند از این آستانه عبور کنند، اگرچه موشک های بالستیک بین قاره ای آنها هنوز به طور رسمی راه اندازی نشده است. گام دیگر تجهیز شدن به زیردریایی با توانمند شلیک جنگ افزار هسته ای است. آنها به علت احتیاط و استقلال خود بر توانایی سرکوبگرانه (یا ضربه دوم) برای کشوری که زیرساخت های زمینی یا هوایی آن با نخستین حمله آسیب می بیند، تاکید می کنند. هند با راه اندازی زیردریایی هسته ای با قابلیت حمل موشک به گروه پنج قدرت هسته ای سنتی (امریکا، روسیه، فرانسه، انگلیس، چین) که تاکنون آن را در اختیار دارند، پیوسته است. کره شمالی نیز برای چنین برنامه ای فعالیت می کند، در حالی که اسرائیل زیردریایی دیزل الکتریکی را که قادر به شلیک موشک های کروز با کلاهک های هسته ای است، در اختیار دارد.
این وضعیت جدید تلاش های کاهش تسلیحات اتمی را که از سال ١٩٩١ انجام شده است، به خطر می اندازد. این پژوهشگر که یادآوری می کند که مذاکرات «متوقف شده است»، نتیجه گیری می کند: « نوعی تغییر طرز فکر وجود دارد: خلع سلاحی را که باراک اوباما در سال ٢٠٠٩ وعده داه بود، قطعاً محقق نشده است، اما مسیر را مشخص کرده است. در ورای دکترین جدید امریکا که دونالد ترامپ وعده داده است، مشاهده می کنیم که اکنون شرایط بسیار دشوار تر شده است.»
واژگان
کلاهک هسته ای: سر موشک که به شکل مخروط و دارای خرج مخرب است.
سلاح هسته ای راهبردی: کلاهک هسته ای با قدرت زیاد که بر موشک دور برد (بمب افکن ها یا موشک های بین قاره ای) که قادر است قلب کشور رقیب را هدف قرار دهد، نصب می شود.. این سلاح در راس بازدارندگی هسته ای قرار دارد.
سلاح هسته ای تاکتیکی: برخلاف سلاح راهبردی در میدان های نبردها از آن ها استفاده می شود. این سلاح قدرت کمتر دارد و بر موشک های میان برد (موشک های بالستیک یا موشک های کروز) نصب می شود.
موشک بالستیک: موشکی که در ابتدای مسیر خود با موتور سوخت و سپس پس از خروج از جو فقط سرعت و شدت آن تقویت می شود. بدین ترتیب یک مسیر بالستیک (به شکل یک ناقوس) را قبل از بازگشت به جو ترسیم می کند.موشک بالستیک با موشک کروز که معمولاً با راکتور پرتاب می شود و در مسافت طولانی و ارتفاع بسیار پایین پرواز می کند، متفاوت است.
موشک بالستیک بین قاره ای: موشک های بالستیکی که برد آنها فراتر از ۵۵٠٠ کیلومتر ( و اغلب ١٠٠٠٠ کیلومتر) است. آنها نقش مهمی را در بازدارندگی هسته ای ایفاء می کنند. موشک های بالستیک میان برد (٣٠٠٠ تا ۵۵٠٠ کیلومتر)، برد متوسط (١٠٠٠ تا ٣٠٠٠ کیلومتر) و برد کوتاه (کمتر از ١٠٠٠ کیلومتر) وجود دارد.
زیردریایی هسته ای موشک انداز: زیردریایی با امکانات پرتاب سلاح هسته ای که قادر است موشک های بالستیک، اغلب بین قاره ای و هسته ای را پرتاب کند. این نوع زیردریایی ها با تضمین توانایی سرکوبگرانه (ضربه دوم) نقش مهمی را در بازدارندگی ایفاء می کند.

منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ