مارگریتا استانکاتی و گوردون لوبولد در تحلیلی که در روزنامه وال‌استریت ژورنال منتشر شد، نوشتند: این نگرانی در صحبت‌های اخیر جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا و انتقاد علنی وی از سعودی‌ها بازتاب داشت. وی در کنفرانس امنیتی در منامه گفته بود اقدامات عربستان درست در برهه‌ای که منطقه بیش از هر زمان دیگر به ثبات نیاز داشت؛ موجب بر هم خوردن ثبات منطقه شده است.

ماتیس در سخنان خود از اشاره مستقیم به نقش رهبران سعودی در قتل خاشقچی در روز دوم اکتبر خودداری کرد، ولی اظهارات وی نشان می‌داد که چگونه قتل وحشتناک خاشقچی و نحوه مدیریت آن از سوی دربار پادشاهی سعودی روابط نزدیک دونالد ترامپ را با ریاض مخدوش ساخته است. این‌ها در شرایطی است که دولت ترامپ عربستان را در کانون سیاست خاورمیانه‌ای خود با محوریت مهار نفوذ منطقه‌ای ایران قرار داده است.

هم‌اکنون آمریکا و دیگر دولت‌های غربی به تکاپو افتاده‌اند تا به نحوی میان هزینه‌های سیاسی بابت حمایت از پادشاهی عربستان و لزوم حفظ نقش ریاض به‌عنوان مهم‌ترین متحد عرب خود موازنه برقرار سازند. متحدان عرب و غربی نگران آن هستند که عربستان در طرح و پیشبرد این استدلال اخلاقی که ریاض باید هدایت تلاش‌ها در مهار ایران را بر عهده داشته باشند، با مشکل روبرو خواهد شد.

یک مقام بلندپایه غربی که تحولات خاورمیانه را از نزدیک دنبال می‌کند، با اشاره به متحدان عرب پادشاهی سعودی گفت: آن‌ها با توجه به اهمیت روابط عربستان سعودی و آمریکا و نقش آن در برقراری ثبات منطقه‌ای احساس نگرانی می‌کنند. به باور من آن‌ها فکر می‌کنند قتل خاشقچی موجب تضعیف عربستان شده است.

مقامات سعودی تلاش می‌کنند تا به متحدان خود نشان دهند واقعه خاشقچی، رویدادی به سبب بروز اشتباه بوده است. عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان طی سخنانی در همین کنفرانس در منامه بحرین، عربستان سعودی را به‌مثابه چراغ روشن مبارزه با جهان تاریک ایران توصیف کرد و واکنش‌ها به مرگ خاشقچی را به‌عنوان واکنشی از روی عصبیت مردود دانست.

محمد بن سلمان ولیعهد سعودی هفته گذشته مرگ خاشقچی را واقعه‌ای ناگوار توصیف کرد و وعده داد عدالت در قبال عاملان این جنایت اجرا خواهد شد. مقامات سعودی همچنان در تلاش هستند تا برای آنچه روی‌داده است روایتی معتبر و منطقی پیدا کنند و این در حالی است که مقامات ترکیه هنوز هم به انتشار اطلاعات در ادامه روند تحقیقات خود به‌صورت قطره‌چکانی ادامه می‌دهند و ادعاهای اولیه سعودی‌ها را در انکار دخالت در این ماجرا به چالش کشیده‌اند.

مقامات سعودی تاکنون 18 تن را در رابطه با این پرونده بازداشت کرده‌اند، ولی تکذیب می‌کنند ولیعهد سعودی که هدایت امور کشور را بر عهده دارد، اصلاً در این ماجرا نقشی داشته باشد – ادعایی که برخی از رهبران جهان ازجمله ترامپ با بدبینی بدان نگاه می‌کنند. مقامات ترکیه و غربی می‌گویند بعید است این عملیات بدون تائید بالاترین سطوح دولت سعودی انجام‌شده باشد.

وزارت امور خارجه آمریکا برای 21 کارمند دولت سعودی مظنون به دخالت در این قتل محدودیت‌هایی در سفر اعمال کرده است.

بااین‌همه برخی از متحدان منطقه‌ای عربستان به حمایت از سعودی‌ها برخاسته‌اند. ملک عبدالله دوم پادشاه اردن و عمران خان نخست‌وزیر پاکستان که هر دو کشورهایشان از دریافت‌کنندگان کمک‌های مالی سعودی‌ها هستند، باوجود خودداری مقامات سیاسی و تجاری آمریکایی و اروپایی از شرکت در کنفرانس سرمایه‌گذاری ریاض در اعتراض به قتل خاشقچی، در این کنفرانس شرکت کردند.

دو مقام آگاه اعلام کردند بااین‌همه عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر که یکی از نزدیک‌ترین شرکای عرب ریاض به شمار می‌رود، باوجود دعوت، در این اجلاس حاضر نشد. سخنگوی سیسی از هرگونه اظهارنظر دراین‌باره خودداری کرد. برخی از متحدان ریاض در خلیج‌فارس در محافل خصوصی ابراز نگرانی کردند قتل خاشقچی ممکن است روابط آن‌ها را با غرب مخدوش سازد.

کاخ سفید هنوز هم از قراردادهای فروش تسلیحاتی به ارزش میلیاردها دلار با عربستان حمایت می‌کند بااین‌همه برخی از قانون‌گذاران از هر دو حزب از احتمال بازنگری در برخی مفاد خبر داده‌اند که شامل تجهیزات هدایت‌شونده و نقطه زن دقیق می‌شود.

محاسبات آمریکا در این زمینه پیچیده است. باوجودی که قتل خاشقچی برای روابط آمریکا و عربستان بسیار گران تمام‌شده است، ولی دلایل دیگری وجود دارد که هر اقدام آمریکا در این زمینه ممکن است با واکنش شدیدتر از سوی ریاض همراه شود و مسیر را برای رقبای آمریکا هموارتر سازد.

به‌عنوان‌مثال سعودی‌ها می‌توانند در واکنشی خشمگینانه به هرگونه اقدام احتمالی آمریکا، دیگر متحدان عرب را به سردی روابط با واشنگتن و شاید توقف برگزاری مانورهای مشترک نظامی ترغیب کند.

نورمن رول، افسر اطلاعاتی بازنشسته دراین‌باره می‌گوید: ما چند دهه است که با سعودی‌ها روابط نزدیکی داشته‌ایم و اهمیت ژئوپلیتیکی عربستان بر منافع راهبردی منطقه‌ای امنیتی و انرژی تأثیر زیادی دارد؛ به‌عبارت‌دیگر هرگونه شکست در روابط عربستان و آمریکا از سوی مسکو تهران و پکن به‌عنوان یک هدیه بادآورده قلمداد خواهد شد.