علیرضا فرقانی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به طرح 16 کشور برای تشکیل ائتلاف ضد تحریم و زور با هدف دفاع از منشور مل متحد و مقابله با سیاست‌های یک‌جانبه تحریمی، اظهار داشت: این طرح که دو سال پیش هم مطرح شده بود، فعلاً در حد صدور بیانیه است. درواقع این کشورها در دفاع از منشور سازمان ملل، به یکه‌تازی‌های آمریکا که برخلاف منشور این سازمان است، اعتراض کرده‌اند.

وی با اشاره به مشکلات پیش روی اجرای این طرح، افزود: سازمان ملل به‌طور کامل تحت نفوذ و اختیار آمریکا است و به نظر می‌رسد ازآنجاکه این طرح به دنبال پیشبرد اعتراضات در چارچوب این سازمان است، مشکلات زیادی در مقابل خود دارد. درواقع اقدام این کشورها در دفاع از منشور سازمان ملل است.

ابهامات طرح ائتلاف 16 کشور

دبیر شورای سیاست‌گذاری باشگاه تحریمی‌ها با یادآوری اینکه این ائتلاف از سوی ونزوئلا پیشنهاد شد و موردحمایت ایران و برخی دیگر از کشورها قرار گرفت، گفت: بااینکه ابهاماتی در رابطه با جزئیات آن وجود دارد، ازجمله اینکه سطح این ائتلاف و مذاکرات مربوط به آن چیست، این نکته را هم باید در نظر داشت که خود به‌تنهایی طرح کارآمدی نیست و تنها یک بیانیه اعتراضی به نظر می‌رسد.

فرقانی با بیان این اعتقاد که طرح چنین مطالبی، آن‌هم سالی یک‌بار، از موضع ضعف است، ادامه داد: اعلام‌شده که اقدامات این ائتلاف و محکوم کردن تحریم‌های آمریکا، به طرفداری از منشور سازمان ملل است، درحالی‌که متأسفانه خیلی از تحریم‌ها به پشتوانه سازمان ملل و تحت نفوذ و هدایت آمریکا است. ایرادهای اساسی آنجا گنجانده‌شده؛ درواقع گویا قدرت نامشروع غرب پذیرفته می‌شود و در دفاع از آن مثلاً به قسمتی از آن قدرت حمله می‌شود این اقدام اساساً نقض غرض است و جواب هم نمی‌دهد.

ائتلاف نباید در حد صدور بیانیه باقی نماند

وی با ابراز امیدواری نسبت به اینکه این ائتلاف در حد صدور بیانیه باقی نماند، افزود: اگر این ائتلاف شروع جدی حرکتی جدید باشد و کمکی به اقدامات دیگری که در راستای مقابله با تحریم‌ها به عمل آمده باشد مفید است؛ یعنی اینکه اگر این 16 کشور امسال بیانیه می‌دهند، سال بعد اجلاسی در حد سران یا وزرای خارجه برگزار کنند و بعدازآن به یک ساختار و سازمانی برسند. نه اینکه در حد یک بیانیه باشد و تمام شود.

فرقانی درعین‌حال با بیان اینکه اقدامات انجام شده در قالب طرح 16 کشور می‌تواند به بحث باشگاه تحریم‌ستیزها که از چند سال پیش شروع شده و قرار است به یک ساختار جدیدی برسد سرعت دهد، گفت: قرار بود اقناع‌سازی و اجماع سازی 25 کشور سه – چهار سال طول بکشد، اما طرح چنین ائتلاف‌هایی و احساس ضرورت نسبت به وجود آن، می‌تواند اقناع‌سازی را ظرف یک سال تسریع دهد، ازاین‌جهت حرکت مثبتی است.

وی با اشاره به پیامدهای اعمال تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه کشورها، اضافه کرد: در سال‌های اخیر سیاست خارجی آمریکا و همچنین اروپا با محوریت آمریکا، در دو مکتب جکسونی و ویلسونی، با تردید مواجه شده است. فضای ویلسونی فضای ضد جنگ و فضای جکسونی فضای جنگ‌طلبی است. در مباحث مربوط به امنیت ملی آمریکا، تحریم وجه مشترک این دو مکتب است، یعنی یکجا از تحریم استفاده می‌کنند برای حمله به عراق و یکجا از تحریم استفاده می‌کنند برای انقلاب‌های رنگی. در قبال ایران نیز در چارچوب مکتب ویلسونی سیاست تضعیف را دنبال می‌کنند که مردم خسته شوند؛ بنابراین تحریم یک ابزار مشترکی برای آن‌ها است.

بازی دو سر باخت تحریم کنندگان

این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: با ایجاد باشگاه‌ها و ائتلاف‌هایی برای مقابله و هماهنگی در مقابل تحریم‌ها، آمریکا به‌جایی می‌رسد که اگر هر میزان کشورها را تحریم کند این کلونی بزرگ‌تر می‌شود و اگر تحریم نکند در جامعه جهانی عقب‌نشینی از سیاست‌ها و ارزش‌هایش تعبیر می‌شود.

فرقانی گفت: در چنین شرایطی اگر آمریکا به تحریم‌هایش ادامه دهد، تعداد کشورهای عضو این باشگاه و یا ائتلاف افزایش پیدا می‌کند و اصلاً دوقطبی جهان به سه‌قطبی تبدیل می‌شود و ابعاد جدیدی پیدا می‌کند، اگر تحریم نکند به‌گونه‌ای دیگر تضعیف می‌شود. قطعاً شرایط امروز جهان، دیگر آن‌گونه نیست که آمریکا بتواند خود را کدخدای جهان بداند و هر کشوری که به مذاقش خوش نمی‌آید را به راحتی تحریم کند؛ بنابراین در هر دو شرایط این باشگاه برنده است و یک بازی دو سر باخت برای تحریم کنندگان خواهد بود.

وی درعین‌حال به تلاش‌ها برای اجماع سازی در چارچوب طرح باشگاه کشورهای تحریم‌ستیزها اشاره کرد و گفت: بر این اساس 25 کشور تحریمی و احیاناً کشورهای دیگر که تحریم نیستند ولی می‌توانند از منافع این ائتلاف بهره‌مند شود، با سازوکار جدیدی روبه‌رو می‌شوند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در رابطه با ضرورت مصون‌سازی کشور از تحریم‌ها و تأکید بر اینکه نباید فقط به فکر دور زدن تحریم‌ها باشیم، ادامه داد: این دیدگاه به این معنی است که باید زمین‌بازی جدید تعریف کرد، وقتی در زمین‌بازی سازمان ملل کار کنیم، همچنان در همان چارچوب هستیم. شاید بعضاً در زمان نامعلوم و با قواعد جدیدی بعضی مسائل تغییر کنند و به‌روز شوند و شاید هم‌چنین تغییری رخ ندهد! اما باشگاه تحریم‌ستیزها زمین‌بازی جدید با ساختار و قواعد جدید است که در آن آمریکا باید خود را با قواعد آن تنظیم کند.

دبیر شورای سیاست‌گذاری باشگاه تحریم‌ستیزها بابیان اینکه در بخش حقوقی این باشگاه در تلاش است با کمترین اصطکاک چارچوب همکاری این کشورها را طراحی کند، گفت: این چارچوب به این شکل است که نه در چارچوب و قواعد سازمان ملل باشد و نه خیلی سریع زیر سؤال برود.