جدیدترین مطالب
دکتر خرازی در مصاحبه با الجزیره مباشر:
اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هستهای خود را تغییر دهیم/ سیاست آمریکا در خصوص فلسطین همان سیاست رژیم اسرائیل است
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: دکتر سیدکمال خرازی تصریح کرد: در صورتی که رژیم صهیونیستی جسارت کند و به تاسیسات هسته ای ایران لطمه بزند، سطح بازدارندگی ما متفاوت خواهد شد. ما تصمیمی برای تولید بمب هستهای نداریم. اما اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هستهای خود را تغییر دهیم. اخیرا مقامات نظامی هم اعلام کردند که اگر اسراییل بخواهد به تاسیسات هسته ای حمله کند تجدید نظر در دکترین و سیاستهای هستهای ایران و عدول از ملاحظات اعلامی گذشته محتمل و قابل تصور میباشد.
پیامها و پیامدهای اعتراضات دانشجویی در آمریکا
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: اعتراضات دانشجویی در آمریکا هر روز ابعاد جدیدی به خود میگیرد. اعتراضات کنونی به این دلیل که دانشگاه در مقایسه با سایر نهادهای مدنی و اجتماعی از اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی بالاتر و در نتیجه اثرگذاری بیشتری برخوردار است، دولت آمریکا را عملاً در «وضعیت دشواری» قرار داده که در اظهارنظر مقامات کنونی و سابق آمریکایی بهوضوح مشخص است.
تغییرات ژئوپلیتیک در حال ظهور در شاخ آفریقا
شورای راهبردی آنلاین-رصد: منطقه شاخ آفریقا اخیرا در پی امضای دو توافقنامه، شاهد شکل گیری طوفانی دیپلماتیک بوده است که باعث شد دو مساله منطقهای اهمیت بیشتری پیدا کند: تمایل دیرینه اتیوپی برای دسترسی به دریا و وضعیت نامشخص سومالی لند. پرداختن همزمان به این مسائل به دلیل تنشهای منطقهای و ژئوپلیتیک نظیر درگیری اتیوپی-تیگری، جنگ داخلی سودان و ادامه تنشها بر سر ساخت سد بزرگ رنسانس توسط اتیوپی بر روی رود نیل کاری دشوار است.
تحلیلی بر تلاش آمریکا و چین برای تقویت توانمندیهای نظامی متقابل
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل راهبردی گفت: نیروی دریایی آمریکا پروژهای را با هدف تبدیل سکوهای نفتی مازاد به پایگاههای دفاع موشکی متحرک در اقیانوس آرام و برای مواجه با تهدیدات چین در دستور کار قرار داده است. این سکوها قرار است در پاسخ به تهدیدات موشکی فزاینده چین در منطقه اقیانوس آرام مستقر شوند. انتظار میرود سکوهای تبدیل شده به پایگاه دفاع موشکی، نقش مهمی در افزایش قابلیتهای دفاع هوایی ایالات متحده و کمک به ماموریتهای ضربتی این کشور ایفا کنند.
أحدث المقالات
دکتر خرازی در مصاحبه با الجزیره مباشر:
اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هستهای خود را تغییر دهیم/ سیاست آمریکا در خصوص فلسطین همان سیاست رژیم اسرائیل است
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: دکتر سیدکمال خرازی تصریح کرد: در صورتی که رژیم صهیونیستی جسارت کند و به تاسیسات هسته ای ایران لطمه بزند، سطح بازدارندگی ما متفاوت خواهد شد. ما تصمیمی برای تولید بمب هستهای نداریم. اما اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هستهای خود را تغییر دهیم. اخیرا مقامات نظامی هم اعلام کردند که اگر اسراییل بخواهد به تاسیسات هسته ای حمله کند تجدید نظر در دکترین و سیاستهای هستهای ایران و عدول از ملاحظات اعلامی گذشته محتمل و قابل تصور میباشد.
پیامها و پیامدهای اعتراضات دانشجویی در آمریکا
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: اعتراضات دانشجویی در آمریکا هر روز ابعاد جدیدی به خود میگیرد. اعتراضات کنونی به این دلیل که دانشگاه در مقایسه با سایر نهادهای مدنی و اجتماعی از اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی بالاتر و در نتیجه اثرگذاری بیشتری برخوردار است، دولت آمریکا را عملاً در «وضعیت دشواری» قرار داده که در اظهارنظر مقامات کنونی و سابق آمریکایی بهوضوح مشخص است.
تغییرات ژئوپلیتیک در حال ظهور در شاخ آفریقا
شورای راهبردی آنلاین-رصد: منطقه شاخ آفریقا اخیرا در پی امضای دو توافقنامه، شاهد شکل گیری طوفانی دیپلماتیک بوده است که باعث شد دو مساله منطقهای اهمیت بیشتری پیدا کند: تمایل دیرینه اتیوپی برای دسترسی به دریا و وضعیت نامشخص سومالی لند. پرداختن همزمان به این مسائل به دلیل تنشهای منطقهای و ژئوپلیتیک نظیر درگیری اتیوپی-تیگری، جنگ داخلی سودان و ادامه تنشها بر سر ساخت سد بزرگ رنسانس توسط اتیوپی بر روی رود نیل کاری دشوار است.
تحلیلی بر تلاش آمریکا و چین برای تقویت توانمندیهای نظامی متقابل
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل راهبردی گفت: نیروی دریایی آمریکا پروژهای را با هدف تبدیل سکوهای نفتی مازاد به پایگاههای دفاع موشکی متحرک در اقیانوس آرام و برای مواجه با تهدیدات چین در دستور کار قرار داده است. این سکوها قرار است در پاسخ به تهدیدات موشکی فزاینده چین در منطقه اقیانوس آرام مستقر شوند. انتظار میرود سکوهای تبدیل شده به پایگاه دفاع موشکی، نقش مهمی در افزایش قابلیتهای دفاع هوایی ایالات متحده و کمک به ماموریتهای ضربتی این کشور ایفا کنند.
ابعاد و پیامدهای تقابل موشکی آمریکا با روسیه
با توجه به اهمیت این موضوع، سایت شورای راهبردی روابط خارجی در گفتگویی با دکتر عبدالرسول دیوسالار، پژوهشگر ارشد مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه و کارشناس مسائل استراتژیک به دلایل خروج آمریکا از INF و تبعات آن بر کنترل تسلیحات استراتژیک و امنیت بیالملل پرداخته است.
آنچه در ادامه میخوانید متن کامل این گفتگوست:
پرسش: اگرچه خروج آمریکا از پیمان INF غیرمنتظره بود، اما در مسیری از اختلافات با روسیه درخصوص نقض این پیمان رخ داد. مسائل اختلافی میان مسکو و واشنگتن در پیمان INF چه بود؟
اختلافات میان روسیه و آمریکا در بحث پیمان INF موضوعی نسبتا قدیمی است و از سال 2008 اختلافات میان روسیه و آمریکا درخصوص توسعه موشکهای کروز جدید روسیه بروز کرد. از همان سال روسیه آزمایشات دو پیش نمونه از موشکهای کروز با برد بین 500 تا 5500 کیلومتر را شروع کرد.
پیمان INF منع توسعه موشکهای زمینپایه میان برد (MRBM) است. اما اختلافات بهویژه در سال 2017 زمانی که روسیه دو گردان از موشکهای نسل جدید موسوم به 9M729 را در منطقه عملیاتی کاپوستینیار مستقر کرد شدت گرفت. عملیاتی شدن این موشکها، اختلافات را برجستهتر کرد تا در نهایت به خروج آمریکا از این پیمان انجامید. در واقع اختلافات اینچنینی در پیمانهای کنترل تسلیحاتی تقریبا امری طبیعی هستند و برای این موضوع کمیتههای مشترک حل اختلاف پیش بینی شده است و این کمیتهها از سالها قبل حل این موضوع را در دستور کار داشتند. اما رسانهای شدن مسائل توسط آمریکا و سپس خروج از پیمان دلایل دیگری دارد.
پرسش: آیا خروج آمریکا را میتوان نشانهای از ناکارآمدی INF قلمداد کرد؟
بله همینطور است. اساسا خروج از INF به منزله ناکارآمدی پیمان بوده است. از همان ابتدا نقدهای جدی از طرف روسیه به این پیمان وارد بود؛ به طوری که بسیاری گورباچف را به واسطه امضای آن خائن میدانستند. چراکه به تعبیر روسها INF مانع پاسخ مقتضی روسیه به تهدیدات منطقهایاش در اروپا و شرق آسیا میشود. در حالی که آمریکا با چنین محدودیتی در پاسخ به تهدیدات منطقهایاش روبرو نیست. به طور مثال در شعاع 5 هزار کیلومتری سرزمینی آمریکا تنها کانادا و مکزیک حضور دارند که تهدیدی برای آمریکا محسوب نمیشوند و لذا موشکهای با برد 500 الی 5500 کیلومتر فاقد هرگونه ارزش عملیاتی در ارتش آمریکا هستند و فقط برای عملیات آمریکا در قالب ناتو در اروپا مهم هستند. در حالیکه شرایط برای روسیه کاملا متفاوت است و اکثر تهدیدات علیه سرزمین روسیه در شعاع 5000 کیلومتری قرار دارند. از طرف دیگرINF موشکهای اتمی مستقر در زیردریاییهای آمریکایی (SLBM) را محدود نمیکند؛ به این ترتیب استدلال روسیه از همان ابتدا مبنی بر ناکارآمدی INF در کاهش تهدیدات امنیتی روسیه بوده و این امر انگیزه طرف روسی را برای تحریک آمریکا به خروج از این پیمان به خصوص در سالهای اخیر افزایش داده بود.
پرسش: در این شرایط سایر همکاریهای استراتژیک اتمی و برنامههای خلع سلاح مشترک میان آمریکا و روسیه در چه وضعیتی قرار خواهند گرفت؟
با وجود خروج آمریکا از INF همچنان مهمترین پیمان کنترل تسلیحات اتمی میان مسکو و واشنگتن موسوم به استارت جدید که در سال 2010 امضا شد پابرجا است. طبق استارت جدید، دو طرف تا پایان سال 2018 باید تعداد کلاهکهای اتمی خود را به 1550 عدد و سامانههای موشکی و بمبافکنهای استراتژیک را به 700 عدد کاهش دهند. طبق آخرین گزارش در ژانویه 2018، روسیه 1444 کلاهک و آمریکا 1393 کلاهک دارند که نشان میدهد این پیمان در اهداف خود تاحدودی موفق بوده است. بهویژه تبادل اطلاعات استراتژیک اتمی و بازرسیهای سالانه طرفین که به 18 نوبت در سال میرسد در کاهش خطر بروز جنگ اتمی موثر بوده است. اما چالش اصلی اینجاست که با پایان استارت جدید در سال 2020، به نظر میرسد تمایل طرفین برای مذاکرات جدید چندان زیاد نیست. به عبارت دیگر با خروج آمریکا از INF و ABM ضربه مهلکی به روند مذاکرات خلع سلاح استراتژیک وارد شده است. به طور کلی آینده و کارآیی چنین پیمانهایی در یک وضعیت ابهام قرار دارد که میتواند تهدیدی جهانی محسوب شود.
پرسش: اکنون با خروج آمریکا از این پیمان چه تغییری در برنامههای موشکی روسیه و آمریکا رخ خواهد داد و این نوع برنامهها به چه سمت و سویی حرکت خواهد کرد؟
برای تمایل طرفین به لغو INF دلایل متعددی وجود دارد که یکی از آنها کسب آزادی عمل بیشتر برای توسعه تکنولوژیهای جدید موشکی است. به ویژه نسل جدید موشکهای کروز هایپرسونیک (مافوق صوت) و ورود هوش مصنوعی به تسلیحات موشکی در اتخاذ تصمیم به خروج از INF توسط آمریکا و همچنین نقض INF توسط روسیه پراهمیت بوده است. استمرار INF مانعی مهم برای توسعه این تکنولوژیها بود. دو طرف مجبور بودند اطلاعات سامانههای موشکی کروز و بالستیک میانبرد جدید و درحال توسعه خود را در اختیار یکدیگر قرار دهند و این امر برنامههای آتی توسعه موشکهای هایپرسونیک را به خطر میانداخت. لذا برچیده شدن INF ارتباط مهمی با ظهور تکنولوژیهای کاملا جدید موشکی بهویژه در حوزه موشکهای کروز دارد.
پرسش: این تصمیم دونالد ترامپ به چه میزان به عواملی خارج از اختلافات میان روسیه و آمریکا مرتبط است. به عنوان مثال عامل چین در این امر چقدر تاثیرگذار است و اهمیت دارد؟
بدون شک عامل چین یکی دیگر از عوامل کلیدی است که تمایل روسیه و آمریکا برای خروج از INF را تقویت کرده است. باوجود نبود اختلافات امنیتی جدی میان چین و روسیه اما حفظ موازنه استراتژیک همواره در روابط دو طرف اهمیت جدی داشته است. با قدرت گرفتن چین، روسیه برای حفظ توان بازدارندگی استراتژیک خود در شرق دور دچار مشکل شده است. روسیه برای حفظ توان بازدارندگی معقول در شرق یا باید نیروهای نظامی متعارف را گسترش دهد و یا به تسلیحات اتمی استراتژیک خود اتکا کند. اما پیمان استارت جدید موشکها و بمبافکنهای استراتژیک اتمی روسیه را در سطح 700 عدد محدود کرده است، ضمن اینکه اقتصاد روسیه توان گسترش بیش از این نیروهای نظامی متعارف را ندارد. به این ترتیب در شرایط قدرتگیری چین، استمرار INF مسکو را برای پاسخ به تهدیدات نظامی احتمالی همزمان در مرزهای غربی و شرقیاش با مشکل مواجه میکرد.
در تفکر نظامی روسیه بازدارندگی همواره در یکی از جبهههای شرقی و یا غربی به کمک تسلیحات میانبرد اتمی ایجاد شده است تا امکان آزادی عمل بیشتر نیروهای متعارف در جبهه دیگر فراهم شود. به عنوان مثال این سوال مهمی است که در صورت افزایش تنش در مرزهای اروپایی روسیه و ضرورت گسیل نیروهای متعارف به مرزهای غربی آنگاه بازدارندگی در مرزهای شرقی مجاور با چین چگونه باید حفظ شود. چراکه روسیه نیاز دارد نیروهای خود را از شرق تخلیه و به مرزهای غربی گسل کند. در این سناریو است که در عین محدودیت موشکهای قارهپیما و بمبافکنهای استراتژیک، موشکهای میانبرد اتمی اهمیت کلیدی پیدا میکنند.
از طرف سیاست آمریکا در گردش به شرق نیز استقرار تسلیحات میانبرد در مجاورت چین را برای این کشور ضروری ساخته است. در صورتیکه با وجود INF هرگونه استقرار تسلیحات میانبرد در شرق آسیا توسط آمریکا نقض این پیمان به شمار میرفت. این موارد به خوبی نشان میدهند که چگونه خروج آمریکا از INF تحت تاثیر مجموعهای از عوامل فنی و ضرورت موازنههای جدید استراتژیک ناشی از تغییر مراکز ثقل قدرت در سطح جهان است. و اتفاقا هر دو طرف برخلاف دعواهای رسانهای مدتهای طولانی در انتظار این روز بودند.
پرسش: آیا این وضعیت یعنی خروج آمریکا از INF و برجام میتواند به منزله بحران در مسائل خلع سلاح جهانی باشد؟
به نظر میرسد که آشکارا میتوان از یک بحران در روندهای جهانی خلع سلاح صحبت کرد. الگوهای سنتی خلع سلاح که متکی بر دو بازیگر پرقدرت و کاهش کمی تسلیحات استراتژیک بودهاند کارآیی خود را از دست دادهاند. دقت در فرمت برجام میتواند تصویری از الگوی برنامههای خلع سلاح در آینده را نشان دهد. به این معنی که چندین قدرت بینالمللی مبتنی بر پارامترهایی کیفی به یک مدلی از خلع سلاح میرسند. اما همچنان مسئله مشترک در الگوهای سنتی و الگوهای در حال ظهور خلع سلاح، مسئله تضمین پایبندی است. همچنانکه مثلا خروج یکی از امضاکنندگان یعنی آمریکا از ABM، INF و برجام نشان داده، چالش چگونگی پایبندسازی طرفین به پیمان تسلیحاتی باقی است.
پرسش: تاثیر متلاشی شدن پیمان INF بر روابط مسکو و واشنگتن را چطور ارزیابی میکنید؟
واقعیت این است که از دهه 70 میلادی، این پیمانهای استراتژیک بودهاند که ستون فقرات روابط روسیه و آمریکا را شکل دادهاند. اکنون این ستون فقرات آسیب جدی دیده است لذا خروج آمریکا از INF چشمانداز بهبود روابط روسیه و آمریکا در آینده نزدیک مبهمتر کرده است. طرفین تا زمانی که نتوانند به الگویی مشترک برای حل و فصل نگرانیهای امنیتی استراتژیک نسبت به یکدیگر دست یابند، قادر به تجدید روابط نخواهند بود.
0 Comments