وقتی، نه خبری از تشکیل کشور فلسطینی است و نه ایجاد ارتش فلسطینی
همین شرایط باعث میشود دولتها برای دستیابی به اهداف و خواستههای خود در زمینه تأمین منافع ملی، ابزارها و شیوههای جدیدی به کار گیرند که یکی از آنها بهرهگیری از قدرت نرم، به جای قدرت سخت است. از این منظر، دولتها میتوانند با ارائه تصویری جذاب از خود نزد افکار عمومی جهان، به ابزارهای مقبولی جهت پیشبرد اهداف و سیاستهای خود دست یابند. به نظر میرسد، جمهوری اسلامی ایران با توجه به مؤلفههای قدرت نرم بهویژه در حوزه علم، هنر و شرایط فرهنگی خاص خود امکان بهرهگیری از قدرت نرم را داراست و از ظرفیت لازم در بهرهگیری از آن با توجه به موقعیت ژئوپولیتیک خود برخوردار است. بر این اساس، با توجه به فضای حاکم بر روابط بینالملل، برای بررسی مولفه ها، توانمندی ها و نقاط ضعف قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران، گفتوگویی با دکتر سجاد کریمی پاشاکی، پژوهشگر مسائل ژئوپلیتیک انجام دادهایم. که متن تنظیم شده آن در پی می آید.
پرسش: مولفه های قدرت نرم ایران چیست؟
پاسخ: در واقع برای پاسخ به این سوال باید روی دو مطلب تاکید ویژه ای شود، ابتدا مولفه هایی که می تواند ابعاد تاثیرگذار داشته باشند، یعنی جوامع بشری را متاثر از خود کند. این مولفه ها ریشه های فرهنگی و حتی اقتصادی می تواند داشته باشد، مانند تمدن ایرانی (زبان فارسی، فرهنگ، تاریخ و…)، عناصر دینی و مذهبی و یا انقلاب اسلامی. چنانچه بر روی این عوامل برنامهریزی شود، میتواند قدرت تاثیرگذاری داشته باشد، اما از سوی دیگر برخی از ظرفیت ها نیز می تواند بر قدرت نرم تاثیر گذار ظاهر شوند که می تواند از ظرفیت های نرم افزاری مانند سطح دانش و علم، بومی سازی علوم، ابتکار و ابداعات در فناوریها به ویژه فناوری اطلاعات نام برد. در مجموع قدرت نرم در ایران تابع این دو دسته از مولفه ها هستند.
پرسش: توانمندی ها و نقاط ضعف جمهوری اسلامی در اعمال قدرت نرم کدام است؟
پاسخ: اعمال قدرت نرم یکسری بایسته ها و نبایسته ها را می طلبد. در واقع وقتی کشوری می خواهد قدرت نرم خود را عملیاتی کند به گونه ای عمل میکند که شرایط عادی، ولی در جهت مقاصدش باشد. از این رو است که فرایند اعمال قدرت نرم یک روند زمانبر است و امکان دارد که تا حصول نتیجه زمان زیادی را به خود اختصاص دهد. جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت های مناسبی در حوزه های قدرت نرم برخوردار است، در سطح جهان علاقهمندانی دارد که این علاقهمندان هم به ویژگی های ملی آن توجه دارند و هم به ویژگی های دینی و مذهبی آن. اما نداشتن راهبردی واحد در سطح جهانی و منطقه ای و حتی ملی باعث می شود اعمال قدرت در کلیه وجوه حتی نرم آن با چالش جدی رو برو باشد. اعمال قدرت نرم یک فرایند دفعی نیست، بلکه میبایست طی یک برنامهریزی و با ابزارهای مناسب در طول زمان اجرایی گردد. متاسفانه فقدان راهبردی لازم، نتیجهگرایی زودهنگام و عدم کسب اعتماد توسط ابزارهای مجری قدرت نرم باعث شده است که قدرت نرم جمهوری اسلامی آن طورکه باید و شاید در مناطق مورد علاقه اش بسط نیابد.
پرسش: جمهوری اسلامی بهتر است گستره اعمال قدرت قدرت نرم خود را تا کجا در نظر بگیرد؟
پاسخ: قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران ابتدا می بایست در کشورهای همسایه به ویژه کشورهایی که تاریخ و تمدن و دین مشترکی با ایران دارند تبلور یابد، زیرا زمینه بیشتری دارند، اما همانطور که بیان شد لزوم توسعه گستره قدرت نرم و میزان تاثیرگذاری آن رابطه مستقیمی با شناخت متغیرهای مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جوامع دیگر دارد.
پرسش: کدام تهدیدهای موجود را می توان با توسل به قدرت نرم مرتفع یا تبدیل به فرصت کرد؟
پاسخ: در واقع تهدیدهای قومی و مذهبی را در صورت وجود قدرت نرم می توان مرتفع نمود و حتی به فرصت تبدیل کرد، اما همه اینها بسته به فراهم بودن فضای اعتماد دارد. از سوی دیگر به کارگیری فضاهای مجازی و برنامه ریزی در آن میتواند ابزار بسیار قوی در جهت اعمال قدرت نرم عمل نماید. عموماً مردم تلاش می کنند در جوامع مجازی عضو شوند و یا از طریق شبکه های اجتماعی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، بدین شکل است که برنامهریزی در این حوزه و آمادهسازی زیرساخت در این حوزه میتواند زمینه را برای اعمال قدرت نرم فراهم آورد.
0 Comments