جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
گزارش سال 2019 پنتاگون درباره سلاح هستهای چین
هانس ام. کریستنسن و مات کوردا در مقالهای که فدراسیون دانشمندان آمریکایی منتشر کرد، نوشتند: اگرچه زرادخانه هستهای چین بسیار کوچکتر از زرادخانه هستهای روسیه و آمریکا است، اما رشد فزاینده توانایی زرادخانه هستهای چین در حال جا به جایی مرزهای بازدارندگی حداقلی است و در حال زیر پا گذاشتن این وعده چین است که «هرگز وارد رقابت تسلیحاتی هستهای با هیچ کشوری نمیشویم». هرچه زرادخانه چین گسترش یابد، احتمال کاهش زرادخانههای روسیه و آمریکا کمتر میشود.
موشکهای زمینپایه
در گزارش وزارت دفاع آمریکا نیروی موشکی زمینپایهای را توصیف میکند که دستخوش پیشرفت گسترده شدهاست و در همه ردهها در حال گسترش است. چین به وضوح در حال افزایش توان نظامی خود است، اگرچه توان نظامی آنها هنوز به میزان قابل توجهی پایینتر از سطح نیروی هستهای روسیه و آمریکا قرار دارد.
منبع: گزارش سالانه وزارت دفاع آمریکا در ارتباط با توسعه نظامی چین – سالهای 2018 و 2019
گزارش وزارت دفاع آمریکا بیان میدارد که چین در حال حاضر 90 فروند موشک بالستیک قارهپیما و موشکهای بسیار دیگر دارد. این عدد نزدیک به 75 تا 100 فروند موشک است که در سالهای پیش گزارش شده بود. اما تعداد پرتابگرهای موشک بالستیک قارهپیما امسال به مراتب بیشتر است: 90 فروند در مقابل 50 تا 75 فروندی که در گزارش سال پیش آمده بود. برای اینکه این اعداد درست باشند چین باید 15تا 40 پرتابگر موشک مستقر کرده باشد یا معادل آن، 2 الی 6 تیپ جدید اضافه کرده باشد (با این فرض که هر 6 پرتابگر به ازای هر تیپ موشک بالستیک قاره پیما است). به نظر میرسد دو یا سه تیپ جدید محتمل است. این افزایش احتمالا به دلیل به میدان آمدن پرتابگرهای بهبودیافته سیار جادهای موشک دانگ فنگ-31 ای.جی میباشد.
به نظر میرسد افزایش موشک بالستیک قاره پیمای چین ناشی از بکارگیری و استقرار پرتابکننده موشک دانگ فنگ -31 ای جی میباشد.
هر پرتابگر موشک بالستیک قارهپیما معمولاً یک موشک حمل میکند، به جز در گزارش سالهای قبل وزارت دفاع آمریکا که موشکها را بیشتر از پرتابگرها نشان داده است. بخشی از این امر میتواند ناشی از سوخت مایع قدیمی برای پرتاب موشک دانگ فنگ-4 باشد که فقط یکبار بارگذاری مجدد میشود. در گزارش وزارت دفاع آمریکا آمده که موشک دانگ فنگ -4 هنوز قابل استفاده است، بنابراین واضح نیست که چرا در جدول نیامده است (برد تمامی ردههای موشکی در جدول قید شدهاست نه تعداد آنها). از سال 2003 برآوردهای وزارت دفاع آمریکا در مورد موشک قارهپیمای چین به طرز قابل توجهی نوسان داشتهاست:
موشکهای بالستیک قاره پیمای سیار جادهای دانگ فنگ- 41 که مدتها است انتظار عملیاتی شدن آن میرود هنوز به فهرست موشکهای عملیاتی اضافه نشدهاست و همچنان در حال توسعه است. وزارت دفاع آمریکا گزارش دادهاست که این سامانه حداقل از سال 1997 در حال توسعه و پیشرفت است. زمانیکه این سامانه موشکی با سوخت جامد عملیاتی شود، ممکن است جایگزین موشک دانگ فنگ -5 اِی/بی با سوخت مایع موجود در زرادخانهها شود. گفته میشود موشک دانگ فنگ -41 مانند موشک دانگ فنگ-5 بی قابلیت حمل چند کلاهک را دارد. گزارش وزارت دفاع آمریکا به نسخه دانگ فنگ-5 سی که در رسانهها شایعه شدهاست اشاره نمیکند.
بیشترین پیشرفت مربوط به موشک بالستیک میانبرد است که از سال گذشته افزایش قابل توجهی داشته و از حدود 16 الی 30 پرتابگر به 80 عدد رسیدهاست. این امر ظرفیت دوگانه موشک دانگ فنگ -26 را نشان میدهد و بسیار سریعتر از انتظار به میدان آمدهاست و اکنون در چهار پایگاه مستقر شدهاست. همانند پرتابگر موشک بالستیک قارهپیما، در گزارش سال جاری برآورد پرتابگرهای موشکهای بالستیک میانبرد به جای برد آنها، به تعداد آنها اشاره شدهاست. رسانههای چین در ژانویه 2019، اعلام کردند که این موشک در استان مغولستان[1] داخلی مستقر شدهاست.
براساس گزارش وزارت دفاع آمریکا، موشک بالستیک میان برد دانگ فنگ – 26 در تعداد زیاد بکار گرفته شدهاند.
همچنین موشک بالستیک میانبرد نیز افزایش یافتهاست که عمدتا ناشی از استقرار و بکارگیری نسخههای متعارف این نوع موشکها است. گزارش وزارت دفاع آمریکا 150 پرتابگر موشک بالستیک میانبرد همراه با 150 تا 450 فروند از این نوع موشک را فهرست میکند. این فهرست شامل چهار نوع موشک است (موشک بالستیک میانبرد دانگ فنگ 21 اِی، دانگ فنگ-21سی، دانگ فنگ-21دی و دانگ فنگ-21ای) که از بین این موشکها، دو مدل یعنی دانگ فنگ-21 اِی و دانگ فنگ-21 ای هستهای هستند. اکثر موشک بالستیک میانبرد متعارف هستند. گزارش مذکور بیان نمیکند که چه تعداد از پرتابگرها و سکوهای پرتاب موشک، هستهای هستند، اما احتمالا بیشتر از 40 الی 50 عدد از تعداد 150 پرتابگر موشک بالستیک میانبرد نیستند. به نظر میرسد در تفکیک کردن ارقام مشکلی پیش آمدهاست، چراکه در جایی دیگر از گزارش وزارت دفاع آمریکا آمدهاست که ارتش آزادیبخش خلق چین در حال به میدان آوردن حدود 150 الی 450 موشک بالستیک میانبرد متعارف است. این بدان معنا است که تمامی موشکهای فهرستشده متعارف هستند.
موشکهای بالستیک کوتاهبرد بخش اعظم موشکهای چین را تشکیل میدهد. تعداد پرتابگرها کمی کمتر از سال گذشته است، در حالی که تعداد موشکهای آماده برای این پرتابگرها به 750 الی 1500 فروند افزایش یافتهاست که در سال 2018، حدود 1000 الی 1200 فروند بود. شایعات زیادی در فضای مجازی وجود دارد مبنی بر اینکه برخی از موشکهای میانبرد چین (دانگ فنگ-11، دانگ فنگ-15 و دانگ فنگ-16) قابلیت هستهای دارند. نه گزارش وزارت دفاع آمریکا و نه گزارش مرکز ملی اطلاعات هوافضا چنین ویژگیهایی را برای این دسته از موشکها متصور نیستند. برعکس، گزارش وزارت دفاع آمریکا به صراحت این سلاحها را جزئی از «نیروی موشکی غیرهستهای چین» میداند. اما نه گزارش وزارت دفاع و نه گزارش مرکز ملی اطلاعات هوا و فضای آمریکا این نوع توانایی را به این گروه از موشکها نسبت نمیدهند. برعکس، گزارش وزارت دفاع آمریکا بطور واضح بیان میدارد که این تسلیحات بخشی از نیروی موشکی متعارف چین هستند.
در نهایت، وزارت دفاع آمریکا عنوان میکند که چین موشکهای کروز زمینپایه خود را از 40 الی 55 پرتابگر در سال 2018 به 90 عدد افزایش دادهاست. موشک آماده برای این پرتابگرها از 200 الی 300 به 270 الی 540 فروند افزایش یافتهاست که چنین آماری یک نامعلومی و ابهام قابل توجهی است و موشکهای کروز زمینپایه قابلیت هستهای ندارند.
موشکهای بالستیک ناوگان زیردریایی
چین در حال حاضر چهار فروند زیردریایی مجهز به موشکهای بالستیک کلاس جین (نوع 094) و دو فروند زیردریایی در دست تکمیل دارد که قابلیت حمل کلاهک هستهای دارند. چهار فروند زیردریایی عملیاتی مجهز به موشکهای بالستیک جملگی در پایگاه دریایی لونگپو در جزیره هاینان مستقر میباشند. اطلاعات مربوط به شماره سِرِی زیردریایی پنجم و ششم جدید است. زمانی که این دو فروند زیردریایی تکمیل شود، قادر به حمل 72 فروند موشک بالستیک زیردریاییپایه با کلاهکهای بسیار خواهد بود که 24 فروند موشک بیشتر از موشکهای چهار زیردریایی فعال کنونی است.
چین ناوگان زیردریایی خود مجهز به موشک بالستیک را افزایش دادهاست
گزارش پنتاگون میگوید چهار فروند زیردریایی عملیاتی مجهز به موشکهای بالستیک بیانگر اولین بازدارندگی هستهای دریاپایه معتبر چین است. البته در این گزارش به این نکته اشاره نمیکند که آیا این زیردریاییها در شرایط عادی مسلح به موشک هستند یا اینکه کلاهکها بر روی این موشکها نصب هستند یا این زیردریاییها گشتهای بازدارندگی انجام میدهند.
نیروی بمبافکن
گزارش سالانه وزارت دفاع آمریکا بیشتر بر نقش هستهای بمبافکنهای چین در سالهای اخیر متمرکز شدهاست. در حالی که گزارش سال 2017 اعلام داشت که در حال حاضر نیروی هوایی ارتش چین ماموریت هستهای ندارد، در گزارش 2018 گفته شد که نیروی هوایی ارتش چین ماموریت هستهای را برای خود تعیین کردهاست و جت بمبافکن اچ -6 و بمبافکن رادارگریز آتی قادر به حمل سلاح هستهای خواهند بود.
سالها ارزیابی کردهایم که بخشی از نیروی جت بمب افکن اچ – 6 چین ظرفیت هستهای راکد با تعدادی کمی از بمبها در زرادخانه داشت. هواپیما ازجمله جت بمبافکن اچ-6 قادر به حمل 12 سلاح اتمی بود که چین در جریان برنامه آزمایش هستهای بین سالهای 1965 و 1979 منفجر کرد و تعدادی از بمبهای تاکتیکی و استراتژیک که در موزههای کشور چین به نمایش در آمدهاست قابل رؤیت است.
گزارش جدید وزارت دفاع آمریکا به گزارشهای نامشخص رسانههای چین ارجاع میدهد و میگوید از سال 2016، جت بمبافکن اچ -6ک ارتقاءیافته یک بمبافکن دومنظوره هستهای متعارف است. این گزارش میگوید چین تعداد زیادی از بمبافکنهای اچ-6ک مجهز به موشکهای کروز با موتورهای ارتقاءیافته را بکار گرفتهاست. برخی از بمبافکنهای اچ –ک مجهز به توانمندی سوختگیری هوایی هستند و گفته میشود بمبافکن سوختگیری مجدد در دست توسعه قرار دارد که میتواند قبل از عملیاتی شدن نسل بعدی بمبافکن اچ-20، عملیاتی شود.
به نظر میرسد چین قصد دارد ظرفیت هستهای عملیاتی به بمبافکنهای خود اضافه کند
گزارش وزارت دفاع آمریکا اشارهای به هیچ یک از موشکهای کروز زمینپایه چین با ظرفیت هستهای نمیکند. گزارش توجیهی سال 2013 فرماندهی ضربه جهانی نیروی هوایی آمریکا موشک کروز زمینپایه سی جی -20 چین را با ظرفیت هستهای اعلام کرد و گزارهبرگ وزارت دفاع آمریکا همراه با گزارش سال 2018 مرور وضعیت هستهای هم موشکهای کروز هواپایه و هم موشکهای کروز دریاپایه چین را هستهای اعلام کرد. اما نه مرکز ملی اطلاعات هوافضای آمریکا نه ارزیابیهای سالانه تهدید جامعه اطلاعاتی آمریکا ظرفیت هستهای را به موشکهای کروز زمینپایه و دریاپایه چین نسبت ندادهاند.
مقامات آمریکا آشکارا دو موشک بالستیک هواپایه جدید را شناسایی کردهاند که در دست توسعه قرار دارد. یکی از آنها ممکن است گنجایش و بار مفید هستهای داشته باشد. موشک بالستیک هواپایه که از سوی جامعه اطلاعاتی آمریکا به عنوان سی اچ-اِی اس-13 شناسایی شد توسط بمبافکن تغییریافته اچ-6 مشهور به بمبافکن اچ-6 اِن حمل میشود و بطور بالقوه بمبافکن قابل سوختگیری مجدد است که ممکن است قبل از بمبافکن اچ -20 عملیاتی شود.
این تحولات اگر و وقتی که بطور کامل عملیاتی شوند برای اولین بار به چین سهگانه هستهای واقعی خواهد داد.
مسیر روبه جلو
در سال 2004، دولت چین اعلام کرد که در میان کشورهای دارنده تسلیحات هستهای، چین کوچکترین زرادخانه هستهای را دارد. عبارت «کشورهای دارنده سلاح هستهای» احتمالاً اشاره به 5 کشور هستهای اعلام شده در معاهده منع گسترش تسلیحات هستهای است.
اما ظرفیت زرادخانه هستهای روبه رشد و فزاینده چین مرزهای بازدارندگی حداقلی چین را جا به جا کرده و نقض قول این کشور است مبنیبر اینکه هرگز وارد مسابقه تسلیحاتی با دیگر کشورها نمیشود.
چین ممکن نیست خود را درگیر مسابقه تسلیحاتی رسمی با هر کشوری قلمداد کند. اما روشن است که آمریکا انگیزه اصلی این امر قلمداد میشود. از سال 2004، اندازه زرادخانه هستهای چین از اندازه زرادخانه هستهای انگلیس پیشی گرفتهاست و پیش بینی میکنیم که چین در آینده نزدیک از فرانسه هم به عنوان سومین کشور دارنده سلاح هستهای پیشی بگیرد. البته زرادخانه هستهای چین همچنان از زرادخانه هستهای آمریکا و روسیه پایینتر است.
ترامپ اخیراً اعلام کرد علاقمند است چین را وارد موافقتنامه آتی مربوط به محدودسازی تسلیحات هستهای نماید. واکنش طبیعی ترامپ درست است، اما معلوم نیست وی چه چیزی به چین در ازای محدودساختن نیروهای هستهای این کشور خواهد داد. در حقیقت، زرادخانه روبهرشد چین اهمیت حفظ موافقتنامههای تسلیحاتی بین روسیه و آمریکا و برداشتن گامهایی برای کاهش بیشتر زرادخانههایشان در مشورت با چین را به تصویر میکشد.
البته رهبری چین دیگر نمیتواند واکنش خود را مخفی کند. پکن باید توجه داشته باشد که زرادخانه روبهرشد چین همراه با نوسازی ارتش و پیگیریهای سرزمینی آن میتواند تمایل و علاقه آمریکا را برای کاهش بیشتر زرادخانهاش کم کند و حتی ممکن است به اتخاذ تصمیم برای افزایش ظرفیتها منجر شود. برنامه دولت ترامپ برای دست کشیدن از پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد با روسیه و افزودن موشک کروز هستهای دریاپایه به زرادخانه خود فقط دو نمونه و مثال در این زمینه هستند.
[1] – نام یک منطقه خودمختار در چین است که از سوی شمال با مغولستان و روسیه هممرز است.
0 Comments