جاناتان دی پولاک در یادداشتی که اندیشکده بروکینگز منتشر کرد، نوشت: در آن موعد، کره شمالی همچنین از توافق فوریه 2012 «لیپ دی» (Leap Day) خارج شد و چند ماه بعد در فرایند اصلاح قانون اساسی اعلام کرد «کشوری برخوردار از سلاح اتمی است». باراک اوباما بهتازگی دوره دوم خود را بهعنوان رئیس جمهور آمریکا آغاز کرده بود و پارک جون-های نیز در انتظار شروع ریاست جمهوری خود بر [کره جنوبی] بود.
اظهارات سیاسی مقامات کره شمالی، نشانهای از عقب نشینی این کشور از برنامههای موشکی و هستهای نداشت (چه برسد به اینکه بخواهد آن را برچیند). با این حال، وعده کیم جونگ-اون درباره اینکه شهروندان کره شمالی دیگر هرگز «ریاضت اقتصادی» نخواهند داشت، برای برخی از تحلیلگران به معنای آن بود که تعهد کره شمالی به توسعه تمام عیار هستهای، تعهد سیاسی مشخصی نبوده، بلکه در اصل تعهدی نمادین خواهد بود.
همچنین، معلوم نبود که محدودیتهای اقتصادی و تکنیکی، مانع شتاب توسعه تسلیحات کره شمالی شود و اینکه این کشور واقعاً به توسعه تجهیزات عملیاتی هستهای مصمم باشد. علاوه بر این، شک و تردیدهایی هم وجود داشت که کیم همچنان هشدار چین برای عدم انجام آزمایشهای دیگر را نادیده بگیرد.
از آن زمان، کره شمالی پاسخهای روشنی به این پرسشها داده است. هیچ دلیلی برای این نتیجهگیری وجود ندارد که کره شمالی برنامههای تسلیحاتی خود را کاهش دهد و یا کند خواهد کرد. کره شمالی تأکید کرده است که این کشور برای دستیابی به توانمندی تسلیحاتی معتبر، منابع لازم را تأمین خواهد کرد، هرچند که میزان این تعهدات منابع و تعریف کره شمالی از قدرت هستهای معتبر، بستگی به اهداف فرضی برنامههای راهبردی و میزان توانمندیهای صنعتی و فنی کره شمالی دارد.
در فوریه 2013، کره شمالی سومین آزمایش اتمی خود را انجام داد و در پایان مارس، سیاست «بونگ جین» خود را مطرح کرد که نظام کره شمالی را به توسعه همزمان تسلیحات هستهای و پیشرفت اقتصادی ملزم میساخت. همزمان، مجمع عالی خلق [کره] به اعلام قانون «تقویت دولت اتمی برای دفاع از خود» پرداخت که عبارت بود از یک قانونی ده-مادهای برای ترسیم بسیاری از اقدامات بعدی پیونگیانگ.
در بین سالهای 2013 و 2015، برنامه موشکی ظاهراً با نوسان همراه بود، اما طی دو سال گذشته و بهویژه در سال 2017 چندین برنامه آزمایش موشکی بهسرعت پیش رفت و موجب هشدارهای پیاپی مقامات ارشد آمریکا شد که کره شمالی در آستانه دستیابی به توانمندی بین قارهای (موشکهای با برد بالغ بر 5500 کیلومتر) بوده و قادر است خاک آمریکا را هدف قرار دهد.
در سال 2016، کره شمالی با دو آزمایش اتمی دیگر (آزمایش نخست ظاهراً آزمایش اولیه سلاح هیدروژنی بوده و دومی هم ظاهراً آزمایش طرح کلاهک هستهای بوده است) به برنامه آزمایش موشکی خود شتاب بخشید. در طول سال 2016 تقریباً بیش از 10 آزمایش موشکی و آزمایشهای موتور استاتیک انجام شد که راه را برای پیشرفتهای بعدی در توسعه تسلیحات هموار میکرد. این آزمایشها عبارت بود از چندین آزمایش ناموفق و البته پرتاب موفقیت آمیز هواسونگ-10 (همچنین موسوم به موسودان) که از قبل مستقر شده، اما قبلاً آزمایش نشده بود و همچنین اولین پرتاب موفقیت آمیز پوکوکسونگ-1 (Pukukksong-1) موشک بالستیک دریایی با سوخت جامد که پس از چند آزمایش ناموفق انجام گرفت.
کیم جونگ-اون تصمیم گرفته است که بودجه موشکی و هستهای کشورش را دو برابر کند. نتایج این تصمیمات وی در طول سال 2017 کاملاً مشهود بود. وی در سخنرانی سال جدید خود در اول ژانویه [2017] اعلام کرد که کره شمالی «وارد مرحله نهایی آمادگی برای آزمایش پرتاب موشک بالستیک بین قارهای» شده است. در طول 11 ماه بعدی، کره شمالی برای رسیدن به هدف نهایی خود تلاش کرد و بیش از 10 آزمایش موشکی دیگر نیز انجام داد که از جمله آنها میتوان به پرتاب سه موشک با قابلیت برد بالقوه بین قارهای (همه در یک مسیر مستقیم در دریای شرق/ دریای ژاپن به پرواز درآمدند) و دو آزمایش موشکهای قاره پیما که از هوکایدو شلیک شد، اشاره کرد. این آزمایشها، احتمالا شامل آزمایش پنج موشک بود که قبلاً آزمایش نشده بودند (و در برخی موارد تا به حال ناشناخته بودند) از جمله Pukukksong-2 که نسخه زمینی موشک سوخت جامد کره شمالی محسوب میشد. همچنین کره شمالی ادعا کرد که این کشور یک کلاهک هستهای کوچک شده برای سوار کردن بر موشکهای خود طراحی کرده است.
برنامه آزمایش موشکی در ماههای پایانی 2017 ظاهراً با آزمایش گرماهستهای در ماه سپتامبر با قدرت انفجاری بالغ بر 150 کیلوتن و پس از آن با پرتاب هواسونگ-15 در اواخر نوامبر با توان اصابت به خاک آمریکا، به اوج خود رسید. علاوه بر این، کره شمالی ادعا کرد که بازگشت امن کلاهک هستهای را با موفقیت انجام داده است، هرچند که تحلیلگران اطلاعاتی آمریکا، کره جنوبی و ژاپن این ادعا را رد میکنند. کره شمالی همچنین اظهار کرد که هواسونگ-15 قادر به حمل «کلاهک هستهای فوق سنگین» است. سپس روزنامه رودونگ سینمون (Rodong Sinmun) کره شمالی در مقالهای اعلام کرد که این کشور «برای دفاع از خود به قدرت هستهای مسلح شده است تا به باج خواهی و تهدید هستهای وحشتناک و ظالمانه و امپریالیستی آمریکا پایان داده و از شکوه کره شمالی، تمامیت ارضی این کشور و صلح شبه جزیره کره و باقی جهان حفاظت کند».
این پیشرفتهای شگفت انگیز باعث تشدید تلاشهای چندجانبه در شورای امنیت سازمان ملل شد تا نظام کره شمالی را تحریم و منزوی سازند و برخی کشورها نیز تحریمهای یکجانبهای را علیه این کشور وضع کردند. همچنین، موفقیتهای موشکی کره شمالی باعث شد که دولت ترامپ بهطور فعالانه «اقدامات نظامی» را مد نظر قرار دهد که البته ماهیت آنها هنوز فاش نشده است. دو روز بعد از انتخاب ترامپ، رئیس جمهور اوباما به رئیس جمهور جدید آمریکا هشدار داد که برنامههای موشکی و هستهای کره شمالی مشغله دولت جدید خواهد بود و این پیشبینی هم درست از آب درآمد. اگرچه کره شمالی ادعا کرده بود که دارای بازدارندگی هستهای در برابر حمله مستقیم است، اما تلاش آمریکا برای جلوگیری از دستیابی پیونگیانگ به اهداف راهبردی، بهطور قابل توجهی افزایش یافت و مایه افزایش تنش در شبه جزیره کره به بالاترین میزان در دهههای اخیر شد.
شتاب کره شمالی در توسعه تسلیحات، پرسشهای بیشماری را مطرح میکند. از جمله آنکه، چرا پس از شش دهه بدون جنگ قابل توجه در شبه جزیره کره، کره شمالی به دنبال دستیابی راهبردی به فراتر از شبه جزیره کره و منطقه است؟ تعهد همزمان کیم جونگ-اون به برنامههای چندگانه راهبردی را چگونه میتوان توضیح داد؟ آیا یک طرح راهبردی مشخصی وجود دارد که معرف هویت شخصی کیم با این فعالیتها باشد؟ آیا هیچ شاخصی برای ترسیم نهایت اهداف راهبردی کره شمالی (کیم) وجود دارد؟ و دیگر آنکه، آیا مبنایی برای ارزیابی هزینهها و خطرات این برنامهها در برابر مزایای راهبردی فرضی این توانمندیها برای کره شمالی وجود دارد؟
در دوره دولت کندی، آلین آنتوون، تحلیلگر معروف، پرسش اصلی پیش روی هر برنامهریزی دفاعی و راهبردی را چنین مطرح کرده بود: چقدر کافی است؟ رهبران نظامی و سیاسی چه سطحی از توانمندی را برای دستیابی به اهداف امنیت ملی خود ضروری میدانند؟ کره شمالی نیز از این قضیه مستثنی نیست، هرچند که این تصمیمات در نظامهای تمامیت خواه بهطور جدی مورد بررسی قرار نمیگیرند، چه برسد به اینکه در معرض توجه افکار عمومی گذاشته شوند. با توجه به تلاش فوقالعاده کره شمالی و تخصیص منابع قابل توجه برای برنامههای تسلیحاتی، اولویت تسلیحات اتمی و موشکی برای نظام کیم بسیار زیاد است. پرسش این است که چرا؟ و کدام اهداف، نیازها و نگرانیها مایه انگیزه کیم جونگ-اون بوده و هزینههای اقتصادی و سیاسی عظیم این فعالیتها را توجیه میکند؟ آیا کیم میتواند بدون تضعیف سایر اهداف نظام، این برنامهها را بهطور نامحدود حفظ کند؟ آیا برای جلوگیری از تحقق این اهداف کره شمالی، گزینههای واقعگرایانهای برای آمریکا، کره جنوبی و سایر کشورها وجود دارد؟ برای بررسی برخی از این موضوعات، باید باورهای محرکه توسعه موشکی و هستهای کره شمالی تحت رهبری کیم جونگ-اون را مورد توجه قرار گیرد.
0 Comments