اما نکته قابل تامل اینکه مراسم اعدام این خلبان اردنی به شیوه نماآهنگ و با افکت و جلوه‌های ویژه تصویری، فیلمبرداری و به سرعت در پایگاه‌های اینترنتی منتشر شد. نوع راه رفتن، گردش دوربین، چینش آدم‌ها، صدای محیط و البته تدوین، همه به گونه‌ای بود که گویی یک فیلم کاملا حرفه ای ساخته شده است!

سوءاستفاده از شبکه‌های اجتماعی

در گذشته نه چندان دور گمان می‌رفت توسعه وسایل ارتباطی و گسترش شبکه‌های اجتماعی تنها برای یک هدف پاک، یعنی تسهیل ارتباط مردم دنیا با یکدیگر در دهکده جهانی باشد، اما واقعیت‌های دنیای امروز جنبه‌های منفی این ارتباط را نیز نمایان کرده است. یکی از این جنبه‌های منفی استفاده گروه‌های تروریستی همچون داعش از این فضا برای تبلیغات، پیشبرد مقاصد، جذب نیرو و طراحی عملیات است. از این رو، داعش را می توان رسانه‌ای ترین گروه تروریستی تاریخ دانست.

این گروه در کنار عملیات تروریستی میدانی خود، فعالیت‌های گسترده‌ای را هم در فضای مجازی و پایگاه‌های اینترنتی داشته و سعی کرده است به ترویج افکار و اندیشه‌های تروریستی خود بپردازد. این گروه تروریستی همچنین با تولید کلیپ‌های حماسی سعی می کند نیروهای بیشتری جذب کرده و اعضایش را برای جنگ آماده کند. سرودهای داعش که در صفحاتش در فیس بوک، توئیتر و یوتیوب منتشر می شود «چکاچک شمشیرهای بران» نام دارد. این صفحات به زبان‌های عربی و انگلیسی و تحت عنوان “جنگ در راه خدا” و تشکیل به اصطلاح “حکومت اسلامی” راه‌اندازی شده اند. در اکثر صفحات مجازی مربوط به اعضای داعش، با هدف ارعاب و تهدید، تصاویری از اعدام و قتل نظامیان سوری و عراقی منتشر می شود و شکنجه اسرا و بی‌حرمتی به اجساد آنها نیز به نمایش در می‌آید. بدین گونه است که امروز بزرگ‌ترین ابزار ارتباطی جهان مدرن، در خدمت خطرناک‌ترین اندیشه‌های افراط گرا قرار گرفته است.

هراس‌افکنی؛ راهبرد جنگ روانی داعش

امروزه خشونت، قساوت، خونریزی، سر بریدن انسان‌ها و کشتار بیرحمانه غیرنظامیان، از جمله نشانه‌هایی است که به سرعت “داعش” را تداعی می کند. گروهی که خودخواسته با این اعمال چهره ترسناکی از خود برای جهانیان تصویر کند، گروهی که بیش از توان عملیاتی‌اش دارای قدرت تبلیغاتی است تا با ایجاد رعب و وحشت مسیر پیشروی خود را هموار کند. گروهک تکفیری داعش، عموما به موازات حضور در میدان های نبرد چه پیش از این در سوریه و چه اکنون در عراق، از یک راهبرد ثابت استفاد می کند و آن جنگ روانی برای اشاعه ترس و وحشت به منظور افزایش ضریب خالی شدن میدان از رقیب است.

داعش با انتشار عکس‌ها و فیلم هایی از کشتار سربازان و یا مردم عادی آن هم با وحشیانه ترین حالت ممکن از قبیل سر بریدن و یا اعدام دسته جمعی تلاش دارد تا قساوت خود را بیش از پیش به رخ بکشد. این گروه معمولا با دقت نظر فراوان در انتخاب تصاویر جنایت‌های خود آن تصاویری را انتشار می دهد که به سرعت هر بیننده‌ای را تحت تاثیر قرار دهد و به نوعی مخاطبان را دچار یک نوع ترس و نگرانی کند.

تروریست‌های هالیوودی

گروهک‌ تروریستی داعش همچنین همیشه فیلم‌های تهیه شده از کشتارهای خود را با تدوین با نرم افزارهای پیشرفته نظیر افترافکت، به گونه ای درمی آورد که بر مخاطب تأثیرگذار باشد و در این زمینه از ابزارهای بسیار پیشرفته‌ و به روز نظیر هگزاکوپتر که شبکه‌های بزرگ خبری نظیر بی بی سی نیز از آنها استفاده می‌کنند، بهره برداری می‌کند.

در همین پیوند، موسسه مطالعات راهبردی دانشکده جنگ ارتش آمریکا در گزارش اخیر خود نوشت به برکت پیشرفت‌ فناوری‌های مخابراتی و اینترنتی، هم اکنون گروه‌های تروریستی به راحتی و با سرمایه اندکی می‌توانند فیلم‌هایی در سطح کیفی تولیدات شبکه‌های تلویزیونی بی.بی.سی و سی.ان.ن تهیه کرده و در اینترنت منتشر کنند و در معرض دید میلیون ها نفر در سراسر جهان قرار دهند.

هم اینک فقط در سایت یوتیوب، ‌ماهانه بیش از مجموع فیلم‌های تولیدی سه شبکه تلویزیونی اصلی آمریکا در 60 سال نخست فعالیت آنها، فیلم بارگذاری می شود و هر ماه بیش از یک تریلیون بار فیلم های بارگذاری شده در یوتیوب توسط کاربران مشاهده می شود. 70 درصد کاربران یوتیوب هم خارج از آمریکا هستند.

همچنین یکی از موثرترین تاکتیک‌های “داعش” گذاشتن فیلمبردار در واحدهای عملیاتی در خط‌مقدم نبرد است. این فیلمبرداران از دوربین‌های بسیار سبک با میکروفن همراه استفاده می‌کنند و آموزش تکنیک‌های ساده فیلمبرداری، از جمله زوم، زاویه و پوشش صحنه را دیده‌اند.

نکته قابل تاکید اینکه مهم‌ترین پیام “داعش” رعب ‌ و وحشت و برجسته‌سازی این گروه در رسانه‌های جهانی بوده است که با تبلیغات لبریز از تصاویر سرهای بریده، بدن‌های مصلوب و اعدام‌های دسته‌‌جمعی به مخاطب منتقل می‌شود. رسانه های صوتی و تصویری بعد از اعدام خلبان اردنی خواسته یا ناخواسته با تمرکز بر اقدامات نمایشی و خشن داعش، توجه خود را از اقدامات سایر گروه‌های ترویستی در منطقه بازداشتند.

تووا اسمیث،کارشناس تروریسم سایبری در مقاله ای برای موسسه مطالعات و تحلیل های دفاعی هند نوشته است: داعش به صورت بسیار موفقیت آمیزی، ارتشی از افراطی ها را ایجاد کرد و به صف درآورد. این گروه به صورت باورنکردنی در زمینه استفاده از رسانه های اجتماعی نیز به عنوان ابزاری برای استخدام مبارزان خارجی مهارت دارد و همزمان همچنین توانسته قدرت های رقیب را مرعوب کند.

اسمیث تصریح می کند: نفوذ داعش بسیار گسترده شده و مخاطبان آن تنها به مسلمانان محدود نمی شوند. با توجه به اینکه درکنار حساب های داعش در اینستاگرام، فیس بوک و توئیتر، ویدئوهایش در تلویزیون های غربی نیز منتشر می شود، این گروه قادر بوده تا در صحنه جهانی خودی نشان داده و توجه طرفداران، روزنامه نگاران و مخالفان خود را به یک اندازه جلب نماید.

مرکز ملی ضدتروریسم آمریکا هم اخیرا اعلام کرد: داعش امروز پیچیده‌ترین دستگاه تبلیغاتی را در بین گروه‌های تروریستی دارد و فیلم‌های منتشر شده از سوی این گروه خود گواه این مدعاست.

این مرکز می افزاید: این فیلم‌ها بسیار به فیلم‌های هالیوودی شبیه هستند. فیلم‌هایی پر از انفجار، گردن‌زدن و اعدام با پس زمینه قهرمان پروری و ایدئولوژی.

خلاصه کلام اینکه گروه تروریستی “داعش” با اقدامات خشن خود توانست یک بار دیگر توجه همه رسانه های خبری را به خود معطوف سازد. این گروه با انتشار فیلم سوزاندن خلبان اردنی بار دیگر‌ کوشید با توسل به آخرین فناوری‌های تبلیغاتی- تلویزیونی و تصویری و با بهره‌گیری از جلوه های ویژه خبری و بصری، راهبرد ایجاد رعب و وحشت در میان مخاطبان را در سراسر جهان و به ویژه خاورمیانه به نمایش بگذارد.