دکتر ایمان رجب کارشناس مرکز مطالعات سیاسی و استراژیک الاهرام و سردبیر فصلنامه بدائل در مقدمه شماره جدید این فصلنامه با عنوان”مسأله به تأخیر افتاده” نوشت: دلیل دوم آن است که ایران پس از انقلاب های عربی در سال ۲۰۱۱ میلادی تصورات و دیدگاه هایی را مطرح نمود که پویایی این کشور در منطقه را نشان می دهد.
دلیل سوم نیز تلاش های مصر برای بازگرداندن نقش خود به عنوان یک قدرت اصلی در منطقه است که به دلایل داخلی و خارجی در ده های گذشته کاهش یافته است.
وی همچنین به اهمیت تفکردوباره درباره از سرگیری روابط با ایران اشاره کرد و خواستار از سرگیری روند رابطه با ایران در راستای منافع مصر شده است.
دکتر ایمان رجب به انگیزه های اهمیت از سرگیری روابط با ایران اشاره نمود و یکی از انگیزه ها را دستیابی ایران به مشروعیت بین المللی به عنوان یک قدرت منطقه ای پس از رسیدن به توافق با کشورهای غربی درباره برنامه هسته ای آن قلمداد نمود. وی در ادامه اظهار داشت: ایران دیگر کشوری منزوی و در تحریم نیست بلکه به کشوری تبدیل شده است که هم پیمان و یا دوست احتمالی برای بسیاری از کشورها از جمله کشورهای عربی تبدیل شده است که مصر روابط استراتژیکی با آنها دارد.
وی در ادامه به مسائل اختلاف و توافق میان مصر و ایران پرداخته است و مواضع مصر در برابر ایران را در دو سطح رسمی و غیر رسمی مورد بررسی قرار داده و راهکارهای جدیدی را برای فعال سازی روابط دو کشور مطرح نموده است.
اول: اختلافات اصلی میان مصر و ایران
در این بخش نویسنده به دلایل اختلافات میان مصر و ایران پرداخته است و دلایل آن را موارد زیر برشمرده است. دلیل اول توانمندی های دو کشور است که این دو کشور را به دو قدرت منطقه ای اصلی و رقیب در خاورمیانه تبدیل نموده است. دلیل دوم اختلاف در رویکرد سیاست خارجی و تفاوت در نحوه ائتلاف های منطقه ای و بین المللی دو کشور است؛ مساله ای که رقابت بر سر نقش منطقه ای را محور اصلی حاکم بر روند روابط ایران و مصر در دوره گذشته قرار داده است. دلیل سوم به اتهامات مصر به ایران مبنی بر مداخله در مسائل داخلی این کشور بازمی گردد، به شکلی که مصر گاهی اوقات به مسأله خیابان خالد اسلامبولی، تلاش ایران برای مداخله در حوادث ۲۵ ژانویه ۲۰۱۱ و به شمار آوردن انقلاب مصر به عنوان الهامی از الگوی انقلاب اسلامی ایران اشاره نموده است. متقابلا درخواست ایران از مصر مبنی بر عدم مداخله در مسائل داخلی آن در پی مشارکت تعدادی از اعضای پارلمان مصر در کنفرانس معارضان ایرانی در پاریس (منافقین) مطرح است.
دوم: نقاط اشتراک میان مصر و ایران
در برخی از پرونده های منطقه ای توافقی بر سر اهداف کلی وجود دارد؛ در این باره می توان به راه حل سیاسی بحران سوریه اشاره نمود؛ به شکلی که هر یک از دو کشور خواستار حل و فصل سیاسی بحران سوریه هستند. در این باره مصر خواستار حفظ تمامیت ارضی سوریه و نهادهای دولت سوریه است که تنها از طریق رسیدن به یک حل و فصل سیاسی امکان پذیر است. ایران نیز خواستار حل و فصل سیاسی بحران سوریه است که در این باره دیدگاه دو کشور همسو است.
مسله دوم توافق دعوت مصر و ایران برای خالی نمودن منطقه خاورمیانه از سلاح های کشتار جمعی است؛ به شکلی که دو کشور در اگوست ۱۹۷۴م طرحی را به سازمان ملل درباره ایجاد یک منطقه خالی از سلاح های کشتار جمعی ارائه دادند.
سوم: مواضع مصر در برابر ایران
می توان مواضع مصر در برابر ایران را به مواضع رسمی اتخاذ شده از سوی برخی از نهادهای دولتی همچون نهاد ریاست جمهوری، وزارت خارجه، الازهر و مواضع غیر رسمی اتخاذ شده از سوی رسانه ها و طیف های مختلف جامعه برشمرد که می توان بر اساس زیر به آن اشاره نمود:
در سطح رسمی:
می توان گفت محورهای اختلاف میان مصر و ایران در مواضع رسمی مصر در برابر ایران انعکاس یافت که بر وضعیت امنیت خلیج فارس در چهارچوب اولویت های سیاست خارجی مصر و تأکید بر ایستادن مصر در کنار کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در برابر هرگونه تهدیدات خارجی تمرکز یافته است.
در سطح غیر رسمی
در این سطح می توان بر پرداختن رسانه ها و برخی از نیروهای سیاسی به روابط با ایران تمرکز نمود؛ به شکلی که می توان گفت این طرف ها دیدگاه ثابت و روشنی درباره ایران و یا در باره سیاست خارجی ندارند و این به آن معناست که ملاحظات دیگری بر پرداختن آنها به مسأله روابط میان مصر و ایران و یا سیاست خارجی ایران حاکم است.
چهارم: زمینه های فعال سازی روابط با ایران
نویسنده دراین باره پنج راهکار برای فعال سازی روابط با ایران در دوره آینده مطرح نموده است که عبارتند از ۱- باز نمودن کانال های ارتباطی با ایران ۲- فعال سازی دیپلماسی غیر رسمی Track Two- بالا بردن سطح همکاری اقتصادی با ایران ۴- تلاش برای ایفای نقش میانجی در اختلافات میان کشورهای حوزه خلیج فارس و ایران ۵- بالا بردن سطح اقدام عربی مشترک برای ایجاد تعادل در افزایش فعالیت ایران در منطقه.
0 Comments