أحدث المقالات
تأملی بر اظهارات کنایهآمیز وزیر امور خارجه عراق درباره ایران
آنچه بر طبق دادههای واقعی از درون جامعه عراق قابل ارزیابی است، اینکه فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این کشور در خصوص جمهوری اسلامی ایران، بهرغم اختلافنظرها و سلیقههای متفاوتی که بعضاً وجود دارد، فضایی «مساعد، مطلوب و قدردان» بوده است.
وزیر امور خارجه عراق در گفتگوی خود با شبکه مصری تأکید کرده است؛ «به صراحت میگوییم با کشورهای همسایه گفتوگو میکنیم اما دخالت آنها در امور داخلی کشورمان را نمیپذیریم. رابطه ما با ایران، رابطه دو کشور همسایه است، اما تصمیم عراق باید در بغداد گرفته شود نه در پایتخت دیگری».
در خصوص اظهارات فؤاد حسین، نکات قابل ذکری وجود دارد:
نکته اول: عبارات کنایهآمیز وزیر امور خارجه عراق که به صورت تلویحی ایران را متهم به دخالت در امور عراق میکند، درحالی مطرح میشود که جمهوری اسلامی ایران هرگز چنین اجازهای به خود نداده و نمیدهد که در امور داخلی عراق و سایر کشورهای همسایه دخالت کند. براساس اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، منافع ملی و منطقهای کشور از طریق دخالت در امور داخلی دیگران تأمین و تضمین نخواهد شد.
نکته دوم: تعامل جمهوری اسلامی ایران با همسایگان که عراق یکی از مهمترین آنها به شمار میرود، از یک «مبنای منطقی» برخوردار بوده و مبتنی بر اصول مشخصی چون حسن همجواری، همزیستی مسالمتآمیز، تهدیدزدایی در ابعاد نرم و سخت، تنشزدایی، همگرایی با دولتهای مربوطه، کمک به حل و فصل بحرانها، تنشها و چالشهای داخلی این کشورها و تلاش برای دفع تهدیدات امنیت و منافع ملی از همسایگان است که درنهایت اهداف و منافع دو طرف را تأمین میکند.
نکته سوم: عراق از کشورهای مهمی است که از نظر برخورداری از اشتراکات تاریخی، تمدنی، دینی، فرهنگی، اجتماعی، سرنوشت و منافع مشترک ژئوپلیتیکی و همچنین آسیبپذیریها و دغدغههای مشترک بهویژه در حوزه مسائل امنیتی، جایگاه ویژهای در بین همسایگان دارد. این موضوع سبب شده است تا جمهوری اسلامی ایران همواره نگاه ویژهای به این کشور مهم همسایه داشته باشد و ژئوپلیتیک، تمامیت ارضی، ساختار سیاسی، تحولات داخلی و کنشگری آن در سطح منطقه و بینالملل را برای خود مهم قلمداد کند.
با توجه به اینکه تحولات عراق، امنیت و منافع ملی و همچنین جغرافیای ژئوپلیتیکی و سیاسی ایران را به صورت مستقیم تحت تأثیر قرار میدهد، جمهوری اسلامی ایران نمیتواند در قبال تحولات این کشور «بیاعتنا» و «بیتفاوت» باشد. ایران هر تهدیدی از داخل و خارج از عراق علیه عراق را تهدیدی برای خود تلقی میکند و در نقطه مقابل، ایجاد فضای صلح و ثبات و امنیت در این کشور را نیز در جهت امنیت و منافع ملی خود میداند.
نکته چهارم: جمهوری اسلامی ایران تنها کشور در سطح منطقه و جهان است که در تمام بحرانهای داخلی عراق در بیست سال اخیر اعم از دوران اشغال، دوره گذار سیاسی و بهویژه در سالهای گذشته که این کشور با بزرگترین تهدید تمامیت ارضی از سوی داعش و سایر گروههای تروریستی – تکفیری مواجه شد، «صادقانه» در کنار دولت و ملت عراق ایستاده و با هماهنگی دولت آن، حمایتهای قابل توجه سیاسی، اقتصادی، مستشاری، میدانی و… از این کشور کرده است. این حمایتها نقش تعیینکنندهای در ثبات و امنیت مطلوبی که امروز در این کشور حاکم شده، داشته است. ترور شهید سلیمانی در عراق، سند گویایی از «تلاشهای عمیق» ایران در عالیترین سطح، برای حلوفصل مشکلات و معضلات درون عراق از یک سو و برملا کردن نقشههای خطرناک آمریکا و متحدین منطقهایاش برای ایجاد جنگ و آشوب و تفرقه میان احزاب و جریانهای مختلف داخلی عراق، از سوی دیگر بوده است.
نکته پنجم: عملکرد جمهوری اسلامی ایران در عراق که دارای ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، نظامی، فرهنگی، امنیتی، اجتماعی و… است، ناشی از «ضرورتهای همسایگی و ژئوپلیتیکی» بوده و هرگز به معنای دخالت در امور عراق نیست. البته فرصتها و منافع متأثر از اقدامات ایران نیز در وهله نخست متوجه خود عراق شده است که تسهیل روند دولت – ملتسازی، عبور از بحرانهای پیچیده امنیتی، سیاسی، اقتصادی و…، جلوگیری از تجزیه عراق و خنثیسازی بخش بزرگی از توطئههای آمریکایی – صهیونیستی در این کشور در صدر منافع مذکور است.
نکته پایانی
عراق یک کشور در حال گذار بوده و جمهوری اسلامی ایران نیز بنا به سرنوشت مشترک و ماهیت روابط با عراق که فراتر از همسایگی و متأثر از اشتراکات عمیق تاریخی، دینی، فرهنگی و… دو کشور است، بدون توجه به هرگونه فرافکنی، ماجراجویی و جوسازیهای روانی که اساساً منشأ و دستورالعملهای خارجی دارند، همچنان و در شرایط سخت و دشوار در کنار عراق خواهد بود.
مسئولان عراقی ضمن هوشیاری در برابر «القائات» برخی بازیگران منطقهای و قدرتهای جهانی از جمله آمریکا باید توجه کنند که در مقطع کنونی هیچ چیز فراتر از منافع ملت عراق و تحقق امنیت و ثبات سیاسی در این کشور نیست. لذا انتظار این است که از طرح مطالبی که فاقد ارزش سیاسی بوده و جز فرافکنی و حاشیهپردازی که میتواند «مستمسکی» برای دولتها و نیروهای متخاصم خارجی برای برهم زدن روابط بین دو کشور باشد، پرهیز شود.
همچنین جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور دوست و همسایه انتظار دارد، مسئولان عراقی اجازه ندهند این کشور که در مرکز توجه بازیگران مخرب منطقهای و بینالمللی برای بهرهبرداریهای سیاسی، امنیتی و نظامی از این کشور به هر قیمتی قرار دارد، به محلی برای تهدید امنیت ملی ایران تبدیل شود. بدیهی است در این صورت جمهوری اسلامی ایران در دفاع از امنیت ملی خود، ذرهای شک و تردید در سرکوب عاملان و آمران آن به خود راه نخواهد داد.
0 Comments