شورای راهبردی آنلاین – رصد: پیامدهای حمله نظامی روسیه به اوکراین بر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در سه حوزه اصلی مذاکرات سیاسی و تحرکات نظامی، کمکهای بشردوستانه و امنیت غذایی و تامین نفت و گاز خواهد بود.
وب سایت اندیشکده آمریکایی کارنگی در یادداشتی نوشت: از منظر سیاسی، این بحران هنوز هیچ تغییر قابل توجهی ایجاد نکرده است. در عوض، دولتهای عربی خلیج (فارس) و اسرائیل، ضمن رصد تنشها میان آمریکا و روسیه، به دنبال به حداکثر رساندن منافع خود در حوزههای کلیدی هستند. با این حال، تحریمهای بلندمدت علیه روسیه برای کشورهای خاورمیانه ازجمله مصر، عربستان سعودی و امارات چالشبرانگیز خواهد بود، زیرا این کشورها اخیرا صنایع دفاعی خود را متنوع کرده و به دنبال همکاری بیشتر با روسیه هستند.
سوریه و لیبی، دو کشوری که به همکاریهای ایالات متحده و روسیه برای برای رسیدن به نتایج سیاسی پایدار نیاز دارند، احتمالاً آسیب بیشتری خواهند دید. ردپای نظامی قابل توجه روسیه در هر دو کشور و انزوای سیاسی و اقتصادی فزایندهاش ممکن است باعث شود تا روسیه در مسیر تلاشهای مستمر برای حل و فصل اختلافات سیاسی در لیبی اختلال ایجاد کند و حتی بیشتر از گذشته از نظامهای سوریه و ایران حمایت کند.
برای اروپا، حضور نظامی قابل توجه روسیه در لیبی نگران کننده است. در همین حال، هم ترکیه و هم اسرائیل از چشم انداز اقدامات آتی روسیه در سوریه نگران هستند. ترکیه نگران است که روسیه فشارها را در ادلب تحت محاصره شورشیان افزایش دهد و باعث هجوم پناهجویان به این کشور شود. کردهای سوریه نیز نگران هستند که بده بستان آمریکا و ترکیه در این کشمکش بزرگ ژئوپلیتیکی به ضرر آنها تمام شود. اسرائیل نگران همکاریهای رو به رشد روسیه و ایران است.
همچنین نگرانیهای فزایندهای درباره کمکهای بشردوستانه و امنیت غذایی در منطقه، بهویژه در کشورهای درگیر بحران وجود دارد. جمعیت فزاینده پناهندگان اوکراینی و هزینههای بازسازی پس از جنگ، این نگرانی را ایجاد میکند که کمکهای بشردوستانه حیاتی ممکن است از خاورمیانه و شمال آفریقا به سمت اوکراین جاری شود. قطع این کمکها برای میلیونها فلسطینی، لبنانی، یمنی، سوری و مردمانی که در کشورهای درگیر جنگ و بحرانهای اقتصادی زندگی میکنند؛ فاجعه بار خواهد بود.
این بحران به دلیل نگرانیهای قابل توجه در مورد امنیت غذایی تشدید میشود، به ویژه در کشورهایی مانند لبنان و مصر که برای تامین گندم خود به روسیه و اوکراین متکی هستند. این بحران احتمالا با افزایش سرسام آور قیمت مواد غذایی و انرژی در سطح جهان بدتر خواهد شد. چنانکه به مرور زمان ممکن است مردم برای اعتراض به خیابانها بازگردند.
آینده عرضه گاز و نفت موضوعی حیاتی است. اروپا احتمالاً به دنبال ایجاد منابع گازی جایگزین خواهد بود و این فرصتی برای کشورهای حوزه خلیج (فارس) و مدیترانه شرقی است. در حال حاضر، کشورهای حوزه خلیج (فارس) از افزایش قیمت نفت سود میبرند و از این وضعیت برای مذاکره مجدد درباره روابط استراتژیک خود با ایالات متحده و دستیابی به دستاوردهای سیاسی در مناطقی مانند یمن استفاده میکنند، اما سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که آیا این وضعیت، کشورهای مدیترانه شرقی را به سرعت بخشیدن به برخی توافقها در زمینه تامین گاز و تبدیل شدن به یک شریک کلیدی برای اروپا سوق خواهد داد؟
درمجموع خط سیر تحولات در جنگ اوکراین، نشان دهنده تغییرات بلندمدت در مناسبات جهانی از جمله در خاورمیانه و شمال آفریقا است. اگر ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در سطح بینالمللی احساس انزوا کند، اقدامات آینده او چگونه خواهد بود و چه پیامدهایی برای این منطقه خواهد داشت؟
0 Comments