غزه، اوکراین و جایگاه تخریبشده اروپاییها در افکار عمومی
اتخاذ سیاستهای خصمانه آنکارا و آتن در تمامی سطوح نظامی و سیاسی ادامه دارد. دو کشور علیرغم اینکه از جلب اعتماد و خودداری از اقدام نظامی در تعطیلات ملی و مذهبی، سخن میگفتند اما به ادعای یونان، ترکیه حتی در ایام سال نو مسیحی 37 بار حریم هوایی این کشور را نقض کرد که 35 بار با هواپیمای ترابری -CN 235 و دو بار با جنگندههای اف-16 بود. علاوه بر تجاوز پهپادهای ترکیه بهمناطق مختلف یونان، جنگندههای اف-16 ترکیه نیز بارها اقدام به نقض حریم هوایی این کشور کردهاند.
رهبران یونان در سطوح مختلف به حملات سیاسی و رسانهای خود علیه ترکیه ادامه میدهند و برخی از مقامات پیشبینی میکنند یونان در مقابل تنشی جدید در روابطش با ترکیه قرار دارد. خانم ساکلاروپولو رئیس جمهور یونان در پی حملات بیسابقه وزارت خارجه ترکیه علیه او مدعی شد یونان بهدنبال همزیستی و همکاری صلحآمیز با ترکیه است اما در برابر ادعاهای غیر قابل قبول و اقدامات تهاجمی ترکیه عقبنشینی نخواهد کرد و هرگز مسیر دیپلماسی را ترک نکرده و در راستای تامین منافع خود و رفاه فرا منطقه به دنبال همکاری با ترکیه و همزیستی مسالمتآمیز و دوستی مردم دو کشور است.
نخستوزیر یونان نیز بر این باور است اگر ترکیه میخواهد روابط دوجانبه با اتحادیه اروپا را عادی کند، باید به اقدامات تحریکآمیز خود در دریای اژه، مدیترانه شرقی و علیه یونان پایان دهد. در «سطح نظامی» نیز معاون وزیر دفاع یونان هشدار داده «مردان و زنان نیروهای مسلح یونان در هر زمان که لازم باشد برای دفاع از مقدسات استقلال ملی و حقوق حاکمیت همه یونانیها آماده هستند.»
به نظر میرسد مواضع تهاجمی مقامات ترکیه علیه یونان مصرف داخلی داشته و در چارچوب رقابت بین جانشینان اردوغان باشد. موضوع غیر نظامی شدن جزایر که بهطور مصرانه توسط ترکیه مطرح میشود موضوع جدیدی نیست و جزایر مورد نظر 30 سال است که نظامی شدهاند؛ اما در یونان، گروهی دیگر اعتقاد دارند سیاست آتن برای جلوگیری از تبدیل ترکیه به یک قدرت منطقهای، ناکارآمد و غیرممکن بوده و نتیجهای نخواهد داشت و یونان منابع زیادی را هدر داده و باید هرچه زودتر این را درک کند.
موضوع گسترش آبهای سرزمینی دریای اژه به یکی از حساسیتهای دو طرف تبدیل شده است. اظهارات پرفسور خریستوس روزاکیس معاون اسبق وزارت خارجه، که اخیرا گفته است طرف یونانی نهایت تلاش خود جهت تقویت گفتگو با ترکیه را انجام داده و در چارچوب گفتگوهای اکتشافی با ترکیه، طرف یونانی پیشنهادهای سازندهای چون پذیرش گسترش آبهای سرزمینی دریای اژه نه به 12 مایل دریایی که در کنوانسیون ملل متحد در مورد حقوق دریاها پیشبینی شده، بلکه پیشنهاد 10 مایل دریایی را ارائه کرده، نوعی عقبنشینی طرف یونانی تلقی شد. به باور مخالفین داخلی، وزارت خارجه باید پاسخ دهد که آیا در گفتگوهای اکتشافی بین دو کشور، طی چند دوری که در 2021 انجام شد و نیز در دورههای قبلی، طرف یونانی اساسا چنین پیشنهادی را مطرح کرده است یا خیر؟ مخالفین دولت مدعیاند موضع پایدار یونان پیرامون حق مسلم این کشور جهت گسترش آبهای سرزمینی به 12 مایل دریایی که بهصراحت در حقوق بینالمللی و بهویژه کنوانسیون ملل متحد در مورد حقوق دریاها پیشبینی شده، همچنان به قوت خود باقی است. به اعتقاد ترکها، افزایش آبهای سرزمینی یونان به 12 مایل دریایی در دریای اژه، وسعت آبهای سرزمینی یونان را که 40 درصد دریای اژه را تشکیل میدهد به 70 درصد افزایش داده و وسعت حوزه دریای آزاد را از 51 درصد به 19 درصد کاهش میدهد. در این صورت کمتر از 10 درصد از حوزه دریای اژه برای ترکیه باقی میماند.
یکی از حساسیتهای دایمی ترکیه احداث استحکامات نظامی و خریدهای تسلیحاتی یونان است. وزیر دفاع ترکیه که از منتقدین خریدهای تسلیحاتی یونان از فرانسه و آمریکا است بر این باور است وضعیت اقتصادی یونان بر همه واضح است. یونان مشکلات اقتصادی جدی دارد اما مشتاق خرید سیستمهای تسلیحاتی بسیار گران بوده و بودجه دفاعی خود را افزایش میدهد. یونان با کشورهای مختلف در داخل ناتو قراردادهای ائتلاف منعقد کرده و یادداشت تفاهم امضا میکند. بهرغم وجود ناتو، چه نیازی به این توافقات وجود دارد؟ استحکامات نظامی یونان علیه چه کسی است؟ این سلاحها برای دفاع معمولی خیلی زیاد است، اما برای مقابله با ترکیه خیلی کم است. او از یونان میخواهد با گسترش آبهای سرزمینی خود از 6 به 12 مایل دریایی در اژه، دچار محاسبات اشتباه نشود و تلاش نکنند که واکنش ترکیه را به آزمون بگذارند. صلاح است که یونان در همان 6 مایل دریایی باقی بماند. یونان به توسعهطلبی و نقض رژیم غیر نظامی 16 جزیره از مجموع 23 جزیره دریای اژه که در کنوانسیونهای بینالمللی بهویژه پیمان لوزان پیشبینی شده است، ادامه میدهد. یونان مدعی حاکمیت جزایری است که در هیچ کنوانسیون بینالمللی واگذاری آنها به این کشور پیشبینی نشده است. اقدامات تحریکآمیز از جمله نظامی کردن جزایر نزدیک به ترکیه نقض توافقنامههای بینالمللی است. آتن تلاش میکند تا مسائل بین دو کشور را به مشکل ترکیه – اتحادیه اروپا – آمریکا یا ترکیه – ناتو تبدیل کند.
خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه که در هفتههای اخیر از فعالترین شخصیتهای ترکیه علیه یونان بوده معتقد است: «یونانیها در هر فرصت ترکیه را بهعنوان یک تهدید خارجی توصیف میکنند. آنها با نشان دادن ترکیه بهعنوان یک تهدید، سعی میکنند امتیاز موقعیتی به دست آورند.» آنکارا بر این باور است مشکلات دو کشور با نگرشهای پوپولیستی و سازشناپذیر برخی از سیاستمداران یونانی، به دور از قوانین و واقعیتهای بینالمللی، عمیقتر میشود. آنکارا همچنین منتقد جدی تقویت حضور نیروهای آمریکایی در پایگاه خود در منطقه آلکساندروپلیس یونان بوده و نارضایتی خود را از تقویت حضور نیروهای آمریکایی در آلکساندروپلیس که برای اهداف نیروی دریایی آمریکا استفاده میشود، تاکید دارد.
روابط بین ترکیه و یونان، دو عضو ناتو اغلب دچار تنش بوده بهطوریکه سال گذشته این روابط بهشدت رو به وخامت گذاشت و کشتیهای جنگی در شرق مدیترانه در نزاع بر سر مرزهای دریایی و حقوق انرژی که یونان و قبرس مدعی منطقه اقتصادی انحصاری خود هستند، با هم روبهرو شدند. یونان و ترکیه سال گذشته در درگیری بر سر اکتشاف گاز در شرق مدیترانه بهتقابل نظامی نزدیک شدند. ترکیه بارها از یونان خواسته است تا راهحلهای سیاسی مسالمتآمیز و نه تهاجمی اتخاذ کند، اما آتن در مواضع رسمی، حق خود را برای گسترش آبهای سرزمینی خود از 6 به 12 مایل دریایی فعلی در اطراف جزایر دریای اژه محفوظ میداند.
0 Comments