جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
برندگان و بازندگان جنگ یمن به روایت آمار
مروری بر آمار جنگ
ششم فروردین 1394 نقطه شروع رسمی حمله عربستان سعودی و تمام کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس بهاستثنای عمان طی عملیاتی به نام «طوفان قاطعیت» به یمن است که شش سال است ادامه یافته است. مراکش، مصر، اردن و سودان نیز چهار کشور دیگری بودند که ائتلاف سعودی را در این جنگ همراهی میکردند. در طول این مدت و بر طبق آماری که دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد (اوچا) در آذرماه 1399 در خصوص شمار تلفات جنگ یمن در طول سالهای گذشته منتشر کرد، تاکنون 223 هزار نفر کشته و بیش از 3 میلیون نفر آواره شدهاند. در بسیاری از حملات سعودیها، غیرنظامیان یمنی هدف قرار گرفته شدهاند و اکنون در سایه تداوم جنگ علیه مردم بیدفاع یمن، این کشور با یک فاجعه انسانی روبرو است. پس از گذشت شش سال از شروع جنگ داخلی در یمن، نزدیک به ۸۰ درصد ساکنان این کشور برای گذراندن یک زندگی عادی و بقا به کمکهای بشردوستانه وابستهاند. هماکنون و بر اثر این جنگ و بنا بر آمارهای دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل، حدود نیم میلیون نفر در یمن در شرایط قحطی مطلق زندگی میکنند، این در حالی است که در سال جاری میلادی (2021) بیش از ۱۶ میلیون نفر همچنان با گرسنگی دستوپنجه نرم خواهند کرد. بر اساس گزارشی که چهار آژانس تحت نظارت و مدیریت سازمان ملل (آژانسهای امدادی و بشردوستانه) ارائه کردهاند، دستکم ۴۰۰ هزار کودک زیر پنج سال امسال احتمالاً در صورت تداوم شرایط موجود بر اثر گرسنگی جان خود را از دست خواهند داد.
علاوه بر اینها، در پی حملات متجاوزان سعودی به یمن، بخش مهمی از زیرساختهای اقتصادی، خدماتی، تولیدی و غیره یمن از بین رفته و اقتصاد این کشور بیش از 20 سال عقب افتاده است. این در حالی است که حدود 566 هزار واحد مسکونی نیز بر اثر جنگ تخریب شده است.
هزینه سعودیها در جنگ
در خصوص هزینههای حمله به یمن برای عربستان سعودی تاکنون گزارشهای متعددی منتشر شده است. بر اساس برخی گزارشهای منتشره در محافل غربی ازجمله پایگاه خبری دیوید هرست انگلیس، از آغاز جنگ یمن تاکنون، عربستان ۲۳۳ میلیارد دلار از ذخایر مالی خود را بدون آنکه مشخص باشد صرف چه شده، از دست داده است! دربار سعودی هیچوقت مشخص نکرده است که این اموال چه شده است اما تحلیلگران نظامی معتقدند که این هزینه کلان که درواقع بودجه اداره برخی کشورهای عربی همانند اردن و تونس برای بیش از ۱۸ سال است، در جنگ عربستان علیه یمن صرف شده است. به بیان سادهتر، حمله عربستان به یمن روزانه بیش از 100 میلیون دلار هزینه برای عربستان در پی داشته است.
سود دولتهای غربی از جنگ یمن
البته جنگ یمن در کنار خساراتی که برای یمنیها و هزینههایی که برای سعودیها در پی داشته است، اما از منظری خاص باعث سودهای سرسامآور برای شرکتهای اسلحهسازی غرب بویژه آمریکا و انگلیس شده است. در این زمینه و بر اساس جدیدترین گزارشی که موسسه تحقیقاتی صلح استکهلم منتشر کرده است، فروش اسلحه در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ نسبت به سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ با رشد ۷.۸ درصدی همراه بوده که دلیل اصلی آن افزایش خرید سلاح در غرب آسیا و شمال آفریقا بوده است. در این گزارش اشاره شده، کشورهای خلیجفارس خرید تسلیحاتی خود را تا ۷۸ درصد نسبت به قبل افزایش دادهاند که عامل اصلی آن، جنگ یمن و در کنار آن تقابل با ایران است. بر اساس برخی گزارشها عربستان و امارات روزانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون دلار برای این جنگ هزینه میکنند که بخش بزرگی از این هزینهها صرف خرید تسلیحات و خدمات نظامی مرتبط با جنگ یمن میشود و آمریکا، انگلستان و فرانسه بزرگترین تأمینکنندگان این تسلیحات و خدمات نظامی هستند. مشهورترین قرارداد تسلیحاتی جهان در ۲۰۱۸ در ارتباط با همین جنگ به توافق ترامپ و محمد بن سلمان با هزینهای در حدود ۴۶۰ میلیارد دلار برمیگردد. بهعنوانمثال سود بریتانیا در تجارت سلاح با عربستان در سه ماهه اول ۲۰۲۰، معادل ۱.۴ میلیارد پوند بوده است. منافع اقتصادی غرب در جنگ یمن را میتوان یکی از مهمترین ابعاد اقتصادی این جنگ دانست که نقش قابلتوجهی در طولانی شدن روند صلح در این کشور دارد. این آمار بهخوبی نشان میدهد منافع تجارت تسلیحاتی آمریکا و برخی کشورهای اروپایی در طول جنگ یمن، افزایش داشته و بهطورقطع با محقق شدن صلح، این درآمدها کاهش پیدا خواهد کرد.
انصار الله در کجای جنگ یمن ایستاده است؟
نابودی انصارالله و تصرف سرتاسر یمن و تأسیس حکومت همگرا با دربار سعودی و آمریکا مهمترین اهداف عربستان در آغاز جنگ علیه یمن بود که این اهداف نهتنها محقق نشده بلکه با نتیجه معکوسی همراه شده است. زمانی که ائتلاف تحت رهبری عربستان حمله به یمن را آغاز کرد، انصار الله یک جنبش کوچک محلی در یمن بود، اما پس از شش سال، این گروه کوچک، به یک بازیگر تمامعیار، تعیینکننده و معادلهساز نهفقط در یمن بلکه در سطح منطقه و بینالملل تبدیلشده است که حتی دولت آمریکا برای گفتگو با آن اصرار دارد.
ازنظر میدانی و سیاسی درحالیکه شش سال قبل انصارالله شاید در کمتر از 10 درصد یمن و عمدتاً در سعده تمرکز میدانی داشت، امروز حدود 70 درصد مناطق قابل سکونت و دارای اهمیت راهبردی ازجمله استانهای سعده، صنعا، الجوف، ذمار، حدیده، بخشهای مهمی از استان مأرب و برخی مناطق دیگر در شمال یمن را در اختیار دارد. اصلاً برای عربستان و شرکای منطقهای و بینالمللیاش هم قابلتصور نبود که در جنگ یمن بیش از 380 هواپیما و بالگرد آپاچی و بیش از 8900 تانک و خودروی نظامی و بیش از 11 هزار افسر سعودی و اماراتی در این جنگ سرنگون شده و کشته شوند!
هماینک استان مأرب که از کلیدیترین و استراتژیکیترین مناطق یمن است و به لحاظ سیاسی پایگاه اصلی حزب اصلاح و دولت مستعفی منصور هادی است، به مرکز اصلی تحولات میدانی در این کشور تبدیلشده است که درگیریهای شدیدی هم بین انصارالله و نیروهای تحت امر عربستان برای تسلط بر آن وجود دارد. امروز و تا لحظه نگارش این مطلب، انصارالله طی یک عملیات آزادسازی تنها کمتر از 6 کیلومتر با مرکز این استان فاصله داشته و به دروازههای مأرب رسیده است.
این در حالی است که در نقطه مقابل، ائتلاف سعودی نیز هر چه در توان دارد را برای تصرف استان مأرب به کار بسته و تمام نیروهای مزدور اعم از داعش و القاعده و غیره را به جبهه مأرب روانه کرده، بهطوریکه حدود 40 هزار نیرو در قالب 55 تیپ به مأرب آورده است. در اهمیت تحولات میدانی مربوط به مأرب همین بس که این استان حکم حلب را در سوریه دارد و آزادسازی آن نیز بهمثابه آزادسازی حلب در سوریه است که باعث پایان داعش در آن کشور شد. لذا آزادسازی استان مأرب که بر اساس برآوردهای موجود به زودی اتفاق خواهد افتاد، یک موفقیت مهم برای انصارالله بوده و باعث تغییر موازنه و برچیده شدن نیروی تحت امر سعودی چه ازنظر میدانی و چه سیاسی و نظامی از یمن خواهد گردید. برای همین است که آمریکاییها نیز بهرغم درخواستهایشان برای پایان دادن به جنگ یمن، بهشدت دنبال این هستند که ولو با پایان جنگ هم که شده عملیات آزادسازی مأرب نیمه کاره مانده و این استان از دست نیروهای طرفدار سعودی خارج نشود.
ارزیابی نهایی
عربستان سعودی به هیچیک از اهداف اعلامی و اعمالی خود از آغاز جنگ یمن تاکنون نرسید. اغراق نیست اگر گفته شود امروز این جنگ در حالی ششمین سال خود را به انتها میرساند که بنا بر دادههای میدانی، سیاسی، اطلاعاتی و نظامی موجود، عربستان در یک باتلاق عمیق فرو رفته است. امروز تقریباً دوسوم خاک عربستان سعودی در تیررس موشکها و پهپادهای انصارالله قرار دارند که حتی قادر به عبور از سامانههای پدافند هوایی عربستان هستند.
دولت آمریکا نیز که از شرکای اصلی عربستان سعودی در حمله به یمن بود، با رصد شرایط و تحولات داخلی یمن دقیقاً به این جمعبندی رسیده است که شکست عربستان در یمن «قطعی» و «گریزناپذیر» است، لذا دنبال راهی برای پایان بخشیدن به این جنگ است که حتی در این زمینه وارد گفتگوهایی با انصارالله در عمان نیز شده است؛ البته هدف و راهبرد اصلی دولت بایدن در خصوص پایان جنگ یمن، جز نجات عربستان از این باتلاق نیست.
0 Comments