شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: مدیرکل نظام فنی، اجرایی و ارزشیابی وزارت نفت گفت: هوش مصنوعی این قابلیت را دارد که فاصله کشورهای کمتر توسعه یافته با کشورهای توسعه یافته را به‌سرعت در حوزه علم و فناوری کاهش دهد، از این رو، آمریکا به‌دنبال اعمال تحریم بر هوش مصنوعی در کشورهای رقیب خود ازجمله ایران است.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از دارایی‌های مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل دارایی‌های روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از دارایی‌ها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقه‌ای وارد ریاض شد و رایزنی‌هایی با مقامات این کشور داشت. به نظر می‌رسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادی‌سازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: مدیرکل نظام فنی، اجرایی و ارزشیابی وزارت نفت گفت: هوش مصنوعی این قابلیت را دارد که فاصله کشورهای کمتر توسعه یافته با کشورهای توسعه یافته را به‌سرعت در حوزه علم و فناوری کاهش دهد، از این رو، آمریکا به‌دنبال اعمال تحریم بر هوش مصنوعی در کشورهای رقیب خود ازجمله ایران است.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: براساس گزارش گاردین، اتحادیه اروپا به توافقی در مورد برداشت سود از دارایی‌های مسدود شده روسیه برای خرید تسلیحات و کمک به اوکراین دست یافته است. از آنجایی که اتحادیه اروپا از عواقب قانونی مصادره کامل دارایی‌های روسیه نگران است و با توجه به اینکه مسکو حق قانونی برای برداشت این وجوه نداشت، تصمیم گرفت فقط سود حاصل از دارایی‌ها را برای کمک به اوکراین استفاده کند.
شورای راهبردی آنلاین: رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از مصاحبه اینجانب با الجزیره موضعگیری و حرف های گذشته را تکرار کرد که نمی گذارند ایران سلاح هسته ای تولید کند، ولی نهایتا گفت بهترین راه دیپلماسی است. بله ما هم براساس فتوای رهبری دنبال تولید سلاح نیستیم، بلکه مدافع دیپلماسی و تحقق طرح منطقه عاری از سلاح هسته ای هستیم، ولی اگر رژیم اسراییل ما را تهدید هسته ای کند، نمی توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر اجازه دیگران باشیم.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک پژوهشگر مسائل عربستان گفت: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا طی یک سفر منطقه‌ای وارد ریاض شد و رایزنی‌هایی با مقامات این کشور داشت. به نظر می‌رسد یکی از دستورکارهای بین عربستان و آمریکا علاوه بر بحث جنگ غزه، روند عادی‌سازی روابط رژیم اسرائیل و این کشور عربی است.
محمود جوادی*
خروج احتمالی انگلیس از اتحادیه اروپا، از اهمیت راهبردی و ذاتی انگلیس برای سیاست های فراآتلانتیکی آمریکا خواهد کاست. مضاف بر این، خروج متحد اصلی واشنگتن از اتحادیه اروپا زمینه های تاثیرگذاری این کشور در اتحادیه را نسبتا دشوار خواهد ساخت و قطعا هزینه‌های آن را در قبال رویکردهای پان اروپایی جدید اتحادیه افزایش خواهد داد. از سوی دیگر، اظهارات دونالد ترامپ در خصوص موضوعات راهبردی همچون ناتو، روسیه و توافق تجارت فراآتلانتیکی، باعث شده تا ریاست جمهوری دونالد ترامپ مطلوب هیچ یک از قدرت های اروپایی بالاخص انگلیس نباشد.
لندن قائل به تقویت ناتو، تضعیف روسیه و حمایت از توافق تجارت فراآتلانتیکی بوده، در حالیکه دونالد ترامپ، ناتو را نهادی ناکارآمد، روسیه را قدرتی قابل احترام و توافقات تجاری چندجانبه را مغایر با منافع آمریکا عنوان کرده است. فارغ از استمرار و یا تغییر این دیدگاه‌ها، «آمریکای ترامپ» مطلوب جریان های سیاسی اصلی در انگلیس نیست. در این اثنا، پرسش کلیدی آن است که این رویدادها و پیامدهای آن چه تأثیری بر حال و آینده «روابط ویژه» آمریکا و انگلیس خواهد گذاشت؟
ماهیت و آینده «روابط ویژه»
آمریکا و انگلیس دارای روابط راهبردی نیستند، بلکه روابط‌شان ویژه است. تمایز میان دو واژه «راهبردی» و «ویژه» در فهم روابط میان دو کشور حائز اهمیت است. این دو کشور الزاما در تمامی مسائل خرد و کلان، از رویه یکسانی پیروی نمی‌کنند.
در حال حاضر که قدرت متکثر شده و اولویت‌ها ماهیتی سیال دارد، به سختی می توان دو کشوری را یافت که دارای روابط راهبردی با یکدیگر باشند، چرا که شرط اصلی در شکل‌گیری روابط راهبردی، انطباق بخش وسیعی از منافع و چالش های دو یا چند کشور با یکدیگر است. با وجود فقدان روابط راهبردی، دو کشور آمریکا و انگلیس برخوردار از روابطی ویژه هستند. کارکرد روابط ویژه میان این دو کشور تماما در سطوح نظامی، امنیتی، اطلاعاتی و تا حدی دیپلماتیک قابل تعریف است. در واقع، در چارچوب «روابط ویژه»، منافع ملی، فرع بر امنیت ملی است. لذا، این موضوع نیز آشکار است که بروکراسی نظامی، امنیتی و اطلاعاتی در تمامی کشورها از جمله ایالات متحده و انگلیس از اصول مشخصی پیروی می‌کند و تغییر دولت‌ها (روی کار آمدن ترامپ) و تحولات جاری در سطح کشورها (برگزیت) تأثیری بر کارویژه و فعالیت آن ها ندارد، چرا که راهبرد امنیت ملی این دو کشور مشخص و منطبق بر یکدیگر است.
نکته حائز اهمیت در تایید این مدعا آن است که در حال حاضر، «برگزیت» عاملی در افول قدرت جهانی انگلیس تصویر و تصور شده و دولتمردان این کشور درصدد ارائه تصویری جهانی از قدرت انگلیس هستند.
یکی از ابزارهای در دسترس برای رفع این خلا و قدرت نمایی جهانی انگلیس، توسل به روابط ویژه و تقویت ارکان آن است. لذا، اولویت های امنیتی، دفاعی و اطلاعاتی «انگلیسی جهانی» در کوتاه‌مدت و میان‌مدت در کانون توجه دولت این کشور قرار خواهد گرفت. همچنین، محدودیت منابع و وحدت رویه و تصمیم‌گیری در لندن ایجاب می کند که دیگر نهادها نیز در راستای تحقق این اولویت ها اقدام کنند. در مجموع، تلاش انگلیس، ارائه تصویری سخت افزارانه و قدرت‌مابانه خواهد بود که قطعا در همسایگی جمهوری اسلامی ایران تجلی خواهد یافت.
«روابط ویژه» و جمهوری اسلامی ایران
در سطح خاورمیانه، پیوندها و روابط ویژه میان دو کشور به حدی عمیق و گسترده است که به عنوان مثال بخشی از رهبری ناوگان نظامی ایالات متحده آمریکا در خلیج فارس بر عهده فرماندهان انگلیسی است و بسیاری از خلبانان انگلیسی از جنگنده‌های آمریکایی در سطح منطقه خلیج فارس و غرب آسیا استفاده می کنند.
از سوی دیگر، تاسیس سه مرکز عظیم شنود و رصد از سوی انگلیس در کشور عمان و همچنین ارائه تمامی داده‌های رصد شده به آژانس امنیت ملی آمریکا، گویای اهمیت روابط دو کشور برای منافع و راهبردهای امنیتی یکدیگر در منطقه خلیج فارس و غرب آسیاست، به‌طوریکه هرگونه تغییر و تحول کلان درون این دو کشور مانع از ایجاد خلل در سطوح همکاری های منطقه ای ذیل «روابط ویژه» خواهد شد.
از سوی دیگر، با توجه به شرایط منطقه خلیج فارس، حداقل چهار دلیل وجود دارد که سطح روابط میان ایران و انگلیس در کوتاه و میان‌مدت بهبود نخواهد یافت:
1) انگلیس حاضر نیست روابط عمیق کنونی خود با کشورهای عربی را قربانی گسترش احتمالی تعاملات و همکاری ها با ایران نماید.
2) ایران و انگلیس فاقد هرگونه منافع – و حتی چالش های – مشترک در قبال بحران های منطقه ای هستند؛ در صورتی که منافع لندن و شورای همکاری خلیج فارس در خصوص بحران‌های منطقه ای همپوشانی دارد.
3) انگلیس ظرفیت مهار قدرت منطقه‌ای ایران را ندارد و از سوی دیگر، سیاست دفاعی-نظامی ایران در خلیج فارس و تنگه هرمز ایجاب می‌کند که بر حضور نیروهای فرامنطقه ای نظارت داشته باشد، امری که احتمالا اصطکاک و درگیری میان نیروهای نظامی ایران و انگلیس را افزایش خواهد داد.
4) بدبینی و سوء‌ظن به انگلیس در ایران امکان هرگونه اعتمادسازی در کوتاه‌مدت را از میان برداشته است.
ازاین‌رو، با توجه به همپوشانی اولویت‌های نظامی، اطلاعاتی و امنیتی میان ایالات‌متحده آمریکا و انگلیس در قالب «روابط ویژه»، بازگشت انگلیس به خلیج‌فارس در قالب راهبرد «شرق سوئز»، استمرار تخاصم میان تهران و واشنگتن به‌خصوص در سطح نظامی در منطقه و همچنین پیوندهای بسیار ضعیف و شکننده میان تهران و لندن، شرایط برای آینده قدرت‌نمایی ایران در سطح منطقه خلیج‌فارس دشوار خواهد بود، سطح اصطکاک میان ایران و انگلیس به‌مراتب افزایش خواهد یافت و قطعاً قابلیت تسری به سطوح دیپلماتیک را نیز خواهد داشت.
[*] پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک
0 Comments