عباس سروستانی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی در رابطه با شکاف عمیق سیاسی ایجادشده در انگلیس در سال‌های اخیر به‌ویژه پس از طرح مسئله برگزیت، خاطرنشان کرد: پس از یک دهه آشفتگی سیاسی در جامعه بریتانیا و به‌خصوص پس از برگزیت، برای اولین بار در یک دهه گذشته در انگلیس دولتی روی کار آمد که اکثریت کافی را برای اجرای وعده‌های انتخاباتی‌اش دارد و می‌تواند برای 5 سال آینده قدرت را حفظ کند.

وی برگزاری پنج انتخابات بزرگ در کمتر از پنج سال را نشانه‌ای از میزان آشفتگی سیاست انگلیس عنوان کرد و گفت: اتفاقاً رمز پیروزی محافظه‌کاران در همین شعار انتخاباتی پایان آشفتگی‌های سیاسی و به سرانجام رساندن برگزیت بود و همان‌طور که جانسون در سخنرانی پیروزی‌اش اشاره کرد «این کشور سزاوار رهایی از مشاجره و منازعه سیاسی بی‌پایان در مورد برگزیت است.»

این تحلیلگر مسائل اروپا انتخابات اخیر مجلس در بریتانیا را از چند جهت حائز اهمیت دانست و توضیح داد: نخست اینکه برای اولین بار از سال 1987 پیروزی بی‌سابقه‌ای برای حزب محافظه‌کار رقم زد، دوم اینکه ترکیب آرای رأی‌دهندگان نشان‌دهنده یک تحول عمیق در سیاست داخلی انگلیس بود و حوزه‌های رأیی که برای نزدیک یک قرن در اختیار حزب کارگر بود به تصاحب محافظه‌کاران درآمد، سوم اینکه پیروزی جانسون و حزب محافظه‌کار را می‌توان نشانه و پشتوانه‌ای برای راست‌های افراطی قلمداد کرد.

سروستانی ادامه داد: نهایتاً اینکه پیروزی قاطع جانسون در این انتخابات گرچه وی را در موقعیتی برتر برای خروج از اتحادیه اروپا قرار داد اما پیروزی ملی‌گراها در اسکاتلند و نگرانی‌های مرزی ایرلند شمالی و همچنین خطر فرسایشی شدن خروج از این اتحادیه یا یک خروج بی توافق با توجه به حجم گسترده مبادلات تجاری این کشور با اتحادیه اروپا، خطر کاهش چشمگیر رشد اقتصادی این کشور و همچنین تجزیه این کشور را در پی دارد.

وی با اشاره به اعتراضات مخالفان برگزیت در انگلیس در پی اعلام نتایج انتخابات و به خشونت کشیده شدن این تظاهرات، گفت: همان‌طور که دیدیم پس از پیروزی حزب محافظه‌کار و علی‌رغم وعده‌های بوریس جانسون برای بهبود اوضاع، شاهد اعتراضاتی با شعار «نه به بوریس جانسون» در برخی شهرهای این کشور بودیم مهم‌ترین دلیل آن‌هم این است که انتخابات 2019 رأی به سیاست‌های حزب محافظه‌کار نبود بلکه رأی به برگزیت بود.

این کارشناس مسائل اروپا فرسایشی شدن روند خروج انگلیس از اتحادیه اروپا پس از سه سال بحث و تأخیر را عامل عصبانیت و ناامیدی بسیاری از مردم برشمرد و ادامه داد: در این شرایط مشخص نبودن رویکرد حزب کارگر و به‌خصوص عدم قاطعیت و بلاتکلیفی شخص جرمی کوربین در خصوص برگزیت که در مصاحبه‌ای قبل از انتخابات گفته بود که به‌شخصه نظر خاصی در خصوص برگزیت ندارد و در صورت پیروزی همه‌پرسی مجدد برگزار می‌کند؛ باعث شد تا حزب محافظه‌کار کرسی‌هایی را که برای سال‌ها در دست حزب کارگر بود و به دلیل رنگ سرخ حزب کارگر به دیوار سرخ معروف شده بود را فتح کند.

وی عدول از سیاست‌های نئولیبرالیسم افراطی محافظه‌کاران، وعده‌های انتخاباتی جانسون و ویژگی‌های شخصیتی رهبر حزب کارگر را از دیگر دلایل پیروزی محافظه‌کاران دانست و افزود: درنهایت انتخابات انگلیس و پیروزی جانسون پیروزی دیگری برای راست‌های افراطی بود. دست‌کم 108 نفر از افرادی که در انتخابات اخیر وارد مجلس شدند دارای اتهامات نژادپرستانه، مهاجرستیزی و اسلام هراسی هستند و خود بوریس جانسون نیز در سال 2018 زنان برقع پوش را به جعبه پستی تشبیه کرده بود. این نشان‌دهنده عمق نگرانی جامعه بریتانیا از سیاست‌های مهاجرتی اتحادیه اروپا و در نتیجه رأی به جانسون برای به سرانجام رساندن برگزیت بود.

این کارشناس مسائل اروپا در خصوص روابط آینده بریتانیا با اتحادیه اروپا به‌ویژه در قبال به نتیجه رساندن برگزیت، تصریح کرد: این انتخابات جانسون را در موقعیت برتری در مذاکرات با اتحادیه اروپا قرارداد. او پس از پیروزی تاریخی و اکثریتی که در مجلس کسب کرده است به دنبال تحقق بخشیدن به وعده اصلی خود برای انجام برگزیت است. جانسون در سخنرانی پیروزی خود قول داد که تا آخر ژانویه 2020 از اتحادیه اروپا خارج خواهد شد. از آن‌سو نیز رهبران کشورهای اروپایی در نشست اخیر سران ابراز امیدواری کردند که با این پیروزی هر چه سریع‌تر موضوع برگزیت در مجلس این کشور به رأی گذاشته شود.

سروستانی با اشاره به اظهارات چارلز میشل که ریاست اجلاس سران اتحادیه اروپا را بر عهده داشت، مبنی بر اینکه مجلس انگلیس هر چه سریع‌تر توافق با اتحادیه اروپا را که شرایط خروج انگلیس را تعیین می‌کند، به رأی بگذارد، اضافه کرد: اما این به معنای پایان بحران سیاسی برگزیت برای انگلیس و جانسون نیست؛ چراکه هنوز رویکردهای جانسون در خصوص برگزیت سخت یا نرم مشخص نشده است.

وی افزود: گرچه جانسون در سخنرانی پیروزی خود گفت خواهان برگزیتی است که شامل اتحادیه گمرکی اتحادیه اروپا، بازار واحد و همچنین پایان دادن به صلاحیت کلی دیوان عدالت اروپایی باشد، اما به دلیل فرآیند تصویب برگزیت و هر نوع توافق واسطه‌ای در اتحادیه اروپا و حق وتویی که هر یک از کشورهای عضو دارند امکان دستیابی به یک توافق جامع تا ژانویه میسر نخواهد بود و احتمالاً ما شاهد تمدید دوره انتقالی به مدت 2 سال خواهیم بود و یا اینکه یک برگزیت بدون توافق رخ خواهد داد.

سروستانی چالش دیگر برگزیت را پیروزی قاطع حزب ملی اسکاتلند دانست و گفت: این حزب که به‌شدت مخالف برگزیت است 48 کرسی از 59 کرسی اسکاتلند را به دست آورد. خانم نیکولا استورجن، رهبر این حزب و وزیر اول دولت اسکاتلند بلافاصله پس از انتخابات بحث استقلال اسکاتلند را مطرح کرد و گفت که این مردم اسکاتلند هستند که در مورد آینده خود تصمیم می‌گیرند و نه جانسون و دولت وی. او هیچ وظیفه‌ای برای خروج اسکاتلند از اتحادیه اروپا ندارد و هفته آینده برنامه خود را برای برگزاری همه‌پرسی استقلال منتشر خواهد کرد.

وی با بیان اینکه در همه‌پرسی 2014، 45 درصد از رأی‌دهندگان اسکاتلند از استقلال حمایت کردند اما موردپذیرش دولت مرکزی واقع نشد، افزود: تکرار دوباره همه‌پرسی خطر آشفتگی سیاسی در این کشور را مشابه آنچه در کاتالونیای اسپانیا رخ داد، در پی دارد. از سوی دیگر تضاد میان قانون برگزیت و توافقنامه بلفاست و مشخص نبودن وضعیت مرز بین اتحادیه اروپا و ایرلند شمالی نیز یکی دیگر از چالش‌هایی است که باعث شکست توافق‌های قبلی برگزیت شده و در دولت جانسون نیز کماکان حل‌نشده باقی‌مانده است.

وی در رابطه با مواضع آمریکا در خصوص برگزیت و آینده روابط انگلیس با این کشور نیز گفت: دولت ترامپ به این دلیل از برگزیت سخت حمایت می‌کند که در چارچوب استراتژی «اول آمریکا» توافق‌های دوجانبه تجاری را به معاهدات چندجانبه و تعهدآور ترجیح می‌دهد. در مورد انگلیس نیز همین‌طور است و همان‌طور که دیدیم ترامپ در پیام تبریک توئیتری خود به جانسون گفت که این پیروزی راه را برای توافق بین انگلیس و ایالات‌متحده هموار می‌کند و این معامله می‌تواند بسیار بزرگ‌تر و پرسودتر از هر معامله‌ای با اتحادیه اروپا باشد.

سروستانی درعین‌حال افزود: اما هم اشتیاق جانسون و هم ترامپ در یک معامله تجاری نمی‌توانند واقعیت آنچه را که برای پیمان یک توافق تجاری دوجانبه لازم است، دور بزنند؛ چراکه سازوکارهای بستن معاملات تجاری بسیار پیچیده است و به‌طورمعمول سال‌ها طول می‌کشد و این نمی‌تواند مانع از کاهش رشد اقتصادی انگلیس در صورت برگزیت سخت شود.

این کارشناس مسائل اروپا افزود: اگر توافق‌نامه برگزیت منعقد شود یک دوره زمانی برای خروج از اتحادیه اروپا وجود خواهد داشت و در این مدت، دولت انگلستان همچنان باید به قوانین اتحادیه اروپا پایبند باشد. این بدان معناست که انگلیس و ایالات‌متحده در این مدت که حداقل 2 سال طول می‌کشد؛ رسماً نمی‌توانند معامله تجاری جدیدی را اجرا کنند.

وی بابیان اینکه آمریکا همواره به دنبال تضعیف اتحادیه اروپا بوده و برگزیت را در این راستا ارزیابی می‌کند، گفت: علاوه بر این آمریکا می‌تواند با بریتانیا اتحادیه آنگلوساکسونی ایجاد کند، چراکه بریتانیایی‌ها بیشتر به آمریکایی‌ها نزدیک هستند؛ بنابراین برگزیت از دو جهت برای آمریکا برد – برد به‌حساب می‌آید. هم از یک‌سو رقیب تجاری‌اش تضعیف می‌شود و هم با توجه به اینکه انگلیس ششمین قدرت تجاری دنیا است می‌تواند پیمان‌های دوجانبه‌ای منعقد کند که برایش منافع بیشتری دارد.

سروستانی با بیان اینکه ترامپ از نتیجه انتخابات بریتانیا بسیار سرمست شده است، ادامه داد: ترجیح ترامپ این است که از چندجانبه گرایی به سمت مذاکرات دوجانبه برود. چراکه در این شرایط قدرت چانه‌زنی بیشتری دارد و می‌تواند کسری‌های تجاری‌اش را کمتر کند. علاوه بر این قدرت‌های سنتی اروپا مانند آلمان و فرانسه دل‌خوشی از آمریکا و به‌ویژه ترامپ ندارند. ترامپ به دنبال این است که شرق اروپا را جدا کند. چراکه آن‌ها در مقایسه با فرانسه و آلمان بیشتر با آمریکا همراه هستند و در ناتو هم تامین هزینه‌های بیشتری را به عهده می گیرند. درواقع آمریکا به دنبال این است که اروپای جدید و قدیم را در مقابل هم قرار دهد و برگزیت گام مهمی در این رابطه به‌حساب می‌آید.