شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل آسیا، نشست سه جانبه اسلام آباد در رابطه با افغانستان را یکی دیگر از ابتکارات چین برای برقراری صلح و ثبات در منطقه با استفاده از ابزار اقتصاد دانست و گفت: این نشست برآمده از نگرانیهای امنیتی پاکستان و چین در رابطه با تحقق منافع سیاسی و اقتصادی خود در افغانستان بود.
بهروز ایاز در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی، با بیان اینکه پنجمین نشست سه جانبه چین، پاکستان و افغانستان 16 اردیبهشت به میزبانی اسلام آباد در حالی برگزار شد که چند روز قبل از آن، سازمان ملل نشست دو روزه ای را در دوحه در مورد افغانستان برگزار کرده بود، تصریح کرد: اگرچه در نشست دوحه طالبان دعوت نشده بود، در نشست اخیر، پاکستان از امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان به طور رسمی و مستقیما دعوت کرد تا در این نشست سه جانبه به مساله صلح، امنیت و ثبات در افغانستان بپردازند.
وی افزود: نشست اسلام آباد در راستای نگرانیهای امنیتی مرتبط با افغانستان و موضوعات مطرح شده در نشست دوحه بود که نشان دهنده اهمیت موقعیت و تحولات افغانستان برای پکن و اسلام آباد است.
این تحلیلگر مسائل آسیا، یادآور شد: با گذشت نزدیک به دو سال از روی کار آمدن طالبان در افغانستان، چین و پاکستان، بیشترین توجه را به این کشور برای پیگیری منافع خود داشته اند، چراکه تحولات افغانستان تاثیرات متعددی بر همسایگان خود داشته است. با توجه به اینکه افغانستان بیش از چهار دهه در بی ثباتی و ناامنی به سر برده است، پس از روی کار آمدن طالبان در این کشور، کشورهای همسایه دیپلماسی فعالی را در برقراری نوعی رابطه با این کشور به کار گرفته اند.
ایاز با بیان اینکه نشست اسلام آباد برآمده از نگرانیهای امنیتی پاکستان و چین در رابطه با تحقق منافع سیاسی و اقتصادی خود در افغانستان بود، ادامه داد: آنچه که این روزها پاکستان را بیش از گذشته ناامن کرده است تحرکات گروه «تحریک طالبان» است که در حال حاضر، افغانستان به مامنی امن برای آنها تبدیل شده است. پیروزی طالبان افغان به عنوان یک الگو، آنها را به امر جهاد برای خودمختاری مناطق قبایلی «خیبرپختونخوا» امیدوارتر کرده است. اوج این درگیریها اواخر فروردین 1401 بین تحریک طالبان و ارتش پاکستان رخ داده بود.
وی به مواضع و ابراز نگرانیهای چین در این رابطه در ماه های گذشته اشاره کرد و افزود: این مساله چین را هم نگران کرده است؛ چرا که گروه «تحریک طالبان» همراه با ارتش «آزادی بخش بلوچ» حملات هدفمندی را علیه پروژه های اقتصادی چین در پاکستان به ویژه ایالت بلوچستان انجام داده است. ضمن اینکه نزدیکی مسلمانان اویغور استان سین کیانگ و «حزب اسلامی اویغورستان» به طالبان و پیوستن برخی از آنان به داعش خراسان نگرانیهای امنیتی چین را افزایش داده است.
این کارشناس مسائل آسیا ضمن اشاره به بیانیه پایانی نشست سه جانبه اسلام آباد که در آن بر همکاری اقتصادی با حکومت طالبان تاکید شده و از توافق برای پیوستن افغانستان به کریدور اقتصادی پاکستان- چین یاد شده است، تاکید کرد: برخلاف پاکستان که نگران امنیت سیاسی خود است، چین نگرانیهای امنیتی درخصوص طرحهای اقتصادی خود دارد. تحقق قرارداد 10 میلیارد دلاری اخیر شرکت چینی «گوچین» با طالبان برای استخراج ذخایر لیتیوم در افغانستان که کل ذخایر آن حدود یک تریلیون دلار برآورد می شود، نیازمند ثبات و امنیت در افغانستان است.
ایاز همچنین این نشست سه جانبه را در راستای انتقال پیام نشست دو روزه دوحه به طالبان دانست و اضافه کرد: چین و پاکستان با انتقال پیام دوحه مبنی بر ضرورت شکلگیری دولتی فراگیر، حق آموزش دختران و ایجاد ثبات در افغانستان را به عنوان پیش شرطی برای به رسمیت شناخته شدن یادآور شده و خواستار تصمیم فوری طالبان در این زمینه شده اند. اگرچه طالبان اراده ایجاد دولت فراگیر را نداشته باشد، اما از دو شرط دیگر نهایت استفاده را برای کسب مشروعیت بین المللی خود خواهد کرد. چه بسا محروم کردن دختران از آموزش توسط طالبان و بزرگنمایی در گسترش تروریسم در افغانستان که توسط پاکستان صورت می گیرد، دو اهرم طالبان برای به رسمیت شناخته شدن بوده است.
این تحلیلگر مسائل آسیا ضمن اشاره به ابراز آمادگی وزیر خارجه چین برای حمایت از کابل در بازسازی اقتصادی، اظهارداشت: آنچه که در این رابطه برای پکن و اسلام آباد اهمیت دارد، برقراری امنیت در افغانستان است و به نظر می رسد این دو کشور امنیت و ثبات را پیش شرط مهم خود برای به رسمت شناختن طالبان لحاظ کنند و نه مسائل حقوق بشری و محدودیتها درخصوص آموزش دختران را. بنابراین، این نشست سه جانبه نوعی تضمین امنیت پاکستان و افغانستان برای پکن نیز بوده است؛ چرا که برخی از مهمترین پروژه های اقتصادی چین در پاکستان نیز به دلایل امنیتی متوقف شده است و چین نمی خواهد این اتفاق در افغانستان برایش تکرار شود.
به گفته ایاز؛ از سوی دیگر دو کشور با انتقال پیام دوحه سعی در اقناع طالبان برای برقراری امنیت و حکومت فراگیر به عنوان پیش شرطی برای به رسمیت شناختن آن داشته اند. اظهارات امیرخان متقی مبنی بر اینکه در حال حاضر هیچ گروه تروریستی در افغانستان فعالیت ندارد نیز در این راستا قابل ارزیابی است.
وی با اشاره به نقش آفرینیهای اخیر چین در تحولات بین المللی و تلاش برای حل برخی پرونده ها و مناقشات، تاکید کرد: نشست اسلام آباد را می توان یکی دیگر از ابتکارات چین برای برقراری صلح و ثبات در منطقه با استفاده از ابزار اقتصاد دانست. چین به دنبال نظم دلخواه خود از طریق «دیپلماسی اقتصادی» و مبتنی بر سند ابتکار «امنیت جهانی» است.
این تحلیلگر مسائل آسیا با بیان اینکه پکن با برگزاری این نشستهای سه گانه در پی ایجاد “نظم چینی” در منطقه برای تحقق طرح عظیم خود، “یک کمربند یک جاده”، است که با “راهبرد اقتصادمحور” برای ایجاد ثبات و امنیت دنبال می شود، گفت: با توجه به نحوه خروج آمریکا از افغانستان و پیامدهای آن، برقراری ثبات در افغانستان از طریق دولتی فراگیر و اجرای طرحهای اقتصادی می تواند برگ برنده دیگری را در دیپلماسی چین رقم بزند. این خود می تواند استقبال بیشتر کشورهای منطقه و جهان را از نظم چینی به همراه داشته باشد که در مقابل نظم لیبرالی قرار می گیرد.
ایاز تاکیدکرد: مساله افغانستان آزمون مهمی برای چین است که موفقیت در آن، محبوبیت چین را در جهان افزایش خواهد داد. اگرچه به دلیل پیچیدگی مشکلات سیاسی و اقتصادی افغانستان این امر به سادگی محقق نخواهد شد و نمی توان چندان با خوشبینی به آن نگاه کرد.
0 Comments