مهدی شاپوری در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی، با اشاره به اعلام نتایج انتخابات کنگره آمریکا، ترامپ و حامیان او را بازنده اصلی این انتخابات در سنا، کنگره و فرمانداری‌ها دانست و تصریح کرد: بیشتر کسانی که از سوی ترامپ حمایت می‌شدند و چهره‌های تندرویی بودند، در این انتخابات شکست خوردند. این وضعیت نشان می‌دهد احتمالا او در انتخابات پیش رو نیز درون حزب جمهوری خواه و همچنین در جامعه آمریکا شرایط ضعیف‌تری نسبت به دوره قبل دارد.

وی افزود: هرچند حزب دموکرات نتوانست مجلس نمایندگان را نگه دارد، اما نسبت به دوره‌های پیش، کرسی‌های کمتری را از دست داد و مجلس سنا را نیز حفظ کرد. این شرایط موفقیتی برای بایدن ارزیابی شد و به نظر می‌رسد اگر او همچنان در دوره بعدی نماینده دموکرات‌ها باشد، احتمال بیشتری برای پیروزی دارد. هرچند تا برگزاری انتخابات آمریکا، ممکن است اتفاقات زیادی رخ دهد، اما درمجموع اکنون او موقعیت مناسبی دارد.

این پژوهشگر پژوهشکده مطالعات راهبردی، با بیان اینکه جمهوری خواهان حتما تلاش خواهند کرد در مجلس نمایندگان روی تصمیمات دولت بایدن در سیاست داخلی و خارجی تاثیراتی بگذارند، گفت: باتوجه به واقعیت حزب جمهوری‌خواه و سیاست‌هایش، آن‌ها در سیاست خارجی، از جمله موضوع ایران، دولت بایدن را تحت فشار قرار خواهند داد تا مواضع سخت‌تری داشته باشد. البته در مواردی که دو حزب اشتراک مواضع دارند، خصوصا در رابطه با چین و جنگ اوکراین و روسیه، سیاست‌های پیش ادامه پیدا خواهد کرد.

شاپوری با اشاره به تشدید مخالفت‌ها با طرح‌های عدالت اجتماعی بایدن و سیاست‌های دولت درقبال موضوعاتی مانند سقط جنین و مهاجرت از سوی جمهوری خواهان در کنگره، یادآورشد: البته دموکرات‌ها توانستند در این دوره در فرمانداری‌ها موقعیت بهتری کسب کنند و از جمله در «لوییزیانا» فرماندار طرفدار ترامپ را شکست دادند که این موفقیت بزرگی برای دموکرات‌ها بود. فرماندار‌ها در آمریکا اهمیت زیادی دارند و این موقعیت بر سیاست‌های داخلی آمریکا تاثیر زیادی دارد.

وی با تاکید بر اینکه این انتخابات کاملا به نفع جمهوری خواهان نبود و تاحدودی موفقیت دموکرات‌ها در آن به چشم می‌خورد، درباره ابراز تمایل روسیه برای پیروزی جمهوری‌خواهان در این انتخابات باهدف تغییر در مواضع آمریکا نسبت به جنگ اوکراین، توضیح داد: روسیه از جمهوری خواهان اصیل و سنتی در این انتخابات حمایت نمی‌کرد، بلکه هدف او حمایت از ترامپیسم بود؛ چرا که آن‌ها دیدگاه نسبتا مثبتی به حکمرانی در روسیه دارند؛ ضمن اینکه چین و روسیه، به درستی، معتقدند سیاست‌های ترامپیسم و طیف او در عرصه بین‌المللی موضع آمریکا را تضعیف می‌کند.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل اضافه کرد: اما این طیف در انتخابات شکست خورد. اکنون چپ‌های دموکرات و مخالفان هم پیمانی آمریکا با دیگر کشورها در جمهوری خواهان، در اقلیت قرار گرفتند و سیاست اکثریت دموکرات‌ها و جمهوری خواهان، درخصوص روسیه و چین و حتی ایران، شباهت‌های زیادی به یکدیگر دارد. بنابراین احتمال تغییر در رویکرد آمریکا نسبت به اوکراین بسیار کم است و از این نظر این انتخابات به نفع روسیه و چین نبود.

شاپوری با بیان اینکه در این دوره علی رغم میل ترامپ، شرایط دوقطبی در آمریکا شکل نگرفت و انتخابات آرامی برگزار شد، ادامه داد: حیات سیاسی ترامپ، وابسته به ایجاد دوقطبی است و آنطور که آن‌ها می‌خواستند نتوانستند این شرایط را ایجاد کنند. با اینکه مجلس نمایندگان برسیاست‌های دولت اعمال فشار خواهد کرد و قدرت زیادی در آمریکا دارد؛ اما نظام سیاسی این کشور، نظامی پارلمانی نیست و رئیس جمهور قدرت بالایی دارد. در واقع در رابطه با مسائلی که نیاز به تصویب هر دو حزب است، شاهد چانه زنی و تلاش جمهوری خواهان برای کسب امتیاز از دولت و مصالحه خواهیم بود. بنابراین به نظر نمی‌رسد اختلافات شدیدی تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری شاهد باشیم.

وی در خصوص تاثیر نتیجه انتخابات بر مذاکرات برجامی گفت: جمهوری خواهان نتوانستند سنا را به دست آوردند و در مجلس نمایندگان نیز علی رغم شعارهایی که درخصوص «موج سرخ» مطرح می‌کردند، نتوانستند با فاصله زیادی برنده شوند و این شرایط موقعیت بهتری برای بایدن ایجاد کرده است. از این جهت امکان مذاکره و توافق با ایران برای دولت بایدن همچنان وجود دارد. ایجاد و پیروزی موج سرخ، پیامدهای بسیار متعددی برای آمریکا داشت، اما اکنون این اتفاق رخ نداده است.

این پژوهشگر پژوهشکده مطالعات راهبردی با اشاره به بازگشت نتانیاهو به قدرت و تحلیل‌ها درخصوص افزایش امکان پیشبرد طرح‌های منطقه‌ای رژیم صهیونیستی در دوره جدید آمریکا، خاطرنشان کرد: میان دموکرات‌ها و طیف تندور این رژیم به ریاست نتانیاهو، شکافی ایجاد شده است. این شکاف و اختلافات، همچنان وجود دارد و دموکرات‌ها با برخی سیاست‌های تندروهای این رژیم، از جمله مواضعشان نسبت به برجام و برخی رویکردها در فلسطین اشغالی، موافق نیستند. با این حال، اکنون برجام به مسائل دیگری مانند بحث پهپادها و اعتراضات و اغتشاشات داخلی ایران گره خورده و احیای آن دشوارتر شده است.

به گفته شاپوری؛ برجام میراث دموکرات‌ها بوده و مقامات فعلی در شکل‌گیری آن نقش داشته‌اند، بنابراین آن‌ها نمی‌خواهند این به عنوان موضوعی شکست خورده در پرونده دموکرات‌ها باقی بماند و تمایل دارند دوباره احیا شود. با این حال، تحولات اخیر، فشارها در مقابل احیای برجام را افزایش داده است. ضمن اینکه ما شاهد صدور قطعنامه در شورای حکام علیه ایران و همچنین مواضع سخت‌تر اروپا در مقابل برجام هستیم و ادعای ارسال پهپاد از سوی ایران به روسیه، ظاهرا آن‌ها را دلسرد کرده است.

وی تحریم‌های وضع شده علیه ایران در هفته‌های اخیر را باعث تضعیف برجام و کاهش کارآمدی آن دانست و افزود: با این حال؛ گزینه برجام، گزینه بینابینی برای هر دوطرف است و همه طرف‌ها در احیای آن منافعی دارند. از بین رفتن برجام، گزینه مطلوبی برای غرب نیست و گزینه‌های دیگر هزینه هایی برای آن‌ها خواهد داشت. در این موقعیت همچنان برجام می‌تواند تاحدودی کارایی داشته باشد. بنابراین ممکن است در این مدت آمریکا تلاشی برای احیای این توافق انجام دهد.

شاپوری ادامه داد: قطعا جمهوری خواهان بر دولت بایدن فشار خواهند آورد؛ اما نمی‌توانند مانع آن شوند؛ چراکه برجام توافقی سیاسی است و نیاز به تصویب کنگره ندارد. سنای در اختیار دموکرات‌ها نیز مانع از تصویب طرح‌های ضدبرجامی است که ممکن است در مجلس نمایندگان طراحی شود.