امیرحسین عسکری در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به دیدار وزرای خارجه روسیه و هند و تصمیم دو کشور به تولید مشترک تسلیحات پیشرفته، تصریح کرد: با وقوع جنگ اوکراین در 24 فوریه 2022، فشارهای فزاینده‌ای از سوی جامعه بین‌المللی بر روسیه وارد شد و اقدامات متعددی نیز صورت گرفت تا از طریق انزوای این کشور، توانایی‌ها و ظرفیت‌های مسکو کاهش پیدا کند. با وجود اینکه تحریم‌های متعددی علیه مسکو وضع شد و تقریبا روسیه در وضعیت انزوا قرار گرفته است، این محدودیت‌های اعمالی نتوانسته اجماع جهانی را رقم بزند و در برخی موارد کشورهای مختلفی با رژیم تحریم‌ها علیه روسیه به صورت کامل همراهی نکرده‌اند.

وی با یادآوری اینکه چند کشور آفریقایی در سازمان ملل متحد در واکنش به قطعنامه ضد روسی حاضر به حمایت از آن نشدند یا به آن رأی منفی دادند، افزود: در آسیا نیز کشورهایی مانند ایران و هند با رژیم تحریم‌ها به صورت کامل همراهی نکرده‌اند. وضعیت هند در این خصوص منحصر به فرد است؛ زیرا این کشور از یکسو دارای روابط ویژه‌ای با غرب و ایالات متحده است و از سوی دیگر در رقابت با دو همسایه خود، یعنی چین و پاکستان، به سر می‌برد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: عدم همراهی هند به صورت کامل با رژیم تحریم‌ها علیه روسیه، به ویژه در حوزه صنایع و تسلیحات نظامی، برای هندی‌ها از چند جهت حائز اهمیت است و علاوه بر آن این وضعیت دارای پیامدهای عمده‌ای نیز برای نظام جهانی است.

عسکری با اشاره به یک رسانه هندی که اذعان کرده بود روابط تجاری روسیه و هند با افزایش معاملات نفت و کود بین دو کشور پس از جنگ اوکراین و روسیه شتاب بیشتری گرفته و اکنون روسیه به عنوان پنجمین شریک تجاری بزرگ هند شناخته می‌شود، ادامه داد: هندی‌ها برای همکاری با روسیه و عدم همراهی با رژیم تحریم‌ها به صورت کامل، انگیزه‌های متعدد و متنوعی دارند.  مهم‌ترین انگیزه و محرک هندی‌ها برای تداوم همکاری‌های خود با روسیه، مسئله همسایه شمالی این کشور، جمهوری خلق چین است.

وی توضیح داد: از دید مقامات هندی، چین برای آنان یک چالش استراتژیک محسوب می‌شود و آن‌ها برای مدیریت همسایه شمالی خود نیازمند برقراری روابط با روسیه هستند. به عنوان نمونه، براساس بیانیه وزرات خارجه هند، مقامات این کشور، طرح‌های بلندپروازانه پکن را زمینه‌ای تهدیدآمیز برای خود ارزیابی می‌کنند و حتی اعلام کرده‌اند طرح کمربند و جاده واقعاً برای کنترل چین بر اقیانوس هند و اقیانوس آرام طراحی شده است.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: با اینکه هند در آغاز تهاجم روسیه به اوکراین حداقل در بیانیه و لحن خود رویکردی علیه مسکو داشت، در ادامه رویه خود را تا حدود زیادی تغییر داد و از موضع ضد روسی اولیه فاصله گرفت. نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، نیز در اجلاس سازمان همکاری شانگهای خطاب به ولادیمیر پوتین گفت که «دوره جنگ سپری شده و قبلا با شما در این خصوص گفتگو کرده‌ام». علاوه بر این، رأی ممتنع هند به قطعنامه ضد روسی در سازمان ملل متحد نشان داد که دهلی از مواضع اولیه خود در قبال روسیه عدول کرده است.

عسکری با بیان اینکه برای هند، روسیه به عنوان یک منبع تأمین کننده انرژی شناخته می‌شود و برای روسیه نیز هند، به عنوان یک بازار تسلیحاتی، حائز اهمیت است، اضافه کرد: در کنار این مسئله، جنگ اوکراین موجب شده است که روسیه با تحمل فشار از سمت غرب، به سمت چین متمایل شود و این امر می‌تواند برای هندی‌ها یک تهدید فزاینده از اتحاد احتمالی پکن ـ مسکو باشد، از این رو، هند در کنار اینکه به تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه نپیوسته و سیاست مستقل خود را در پیش گرفته است، می‌کوشد تا از طریق تداوم همکاری‌های خود با روسیه، تا حد امکان از اتحاد پکن ـ مسکو جلوگیری کند.

وی ضمن تشریح ابعاد همکاری‌های نظامی روسیه و هند، گفت: روسیه برای هند ظرفیت‌های مختلفی برای همکاری دارد. در زمان اتحاد جماهیر شوروی سه ستون اصلی شکل دهنده روابط دهلی ـ مسکو عبارت بودند از؛ فروش تسلیحات شوروی به هند و کمکهای گسترده شوروی و نهایتا همسویی ژئوپلیتیک اتحاد جماهیر شوروی – هند در مقابل ایالات متحده – پاکستان – چین. در این میان، کارنگی در تحلیلی که در سپتامبر 2022 منتشر کرد تنها ستون بازمانده را فروش تسلیحات نظامی روسیه به هند برشمرد.

عسکری تاکید کرد: اکنون هند بزرگترین مقصد صادرات تسلیحات روسیه در جهان است. به عبارت دیگر، هند برای چند دهه آینده همچنان متکی به روسیه برای تأمین قطعات یدکی، تعمیر و نگهداری از سلاح‌ها خواهد بود و همین امر توجیه کننده تداوم و تقویت و همکاری‌های تسلیحاتی روسیه و هند، با وجود جنگ اوکراین است.

مدیر مرکز پژوهشی – خبری مطالعات اروپا، گفت: براساس بررسی و ارزیابی که مؤسسه صلح استکهلم از سال 2017 تا 2022 انجام داده است، هند با اختصاص 29.7 درصد از کل صادرات تسلیحاتی روسیه به خود، بزرگترین کشور وارد کننده تسلیحات روسی است و همین امر موجب شده که از دید کارشناسان، اتکای نظامی دهلی به مسکو به عنوان یکی از عوامل اعلام بیطرفی هند در جنگ اوکراین در نظر گرفته شود.

وی با اشاره به پیامدهای تداوم همکاری‌های نظامی دهلی ـ مسکو، خاطرنشان کرد: تداوم همکاری‌های نظامی دهلی ـ مسکو به رغم فشارهای فزاینده غرب از چند جهت می‌تواند قابل توجه باشد. اگر روند واردات تسلیحات از روسیه به دهلی با روند فعلی حفظ شود و یا حتی اندکی هم کاهش یابد، تقریبا تأثیر چندانی در بازار تسلیحاتی روسیه رخ نخواهد داد. این در حالی است که یکی از مهمترین اهداف تحریمهای غرب علیه مسکو، محدود کردن بازارهای جهانی روسیه از جمله در حوزه تسلیحات بوده است.

عسکری تداوم همکاری‌های نظامی دهلی ـ مسکو را در رقابت ابرقدرت‌ها در منطقه آسیای جنوبی و دریای جنوبی چین تاثیرگذار عنوان کرد و گفت: گرچه دریای جنوبی چین در حوزه همکاری‌های نظامی هند و روسیه قرار ندارد، اما تقویت حضور روسیه در آسیای جنوبی به همراه نزدیکی مسکو به پکن، می‌تواند هر دو منطقه را برای ایالات متحده و هم‌پیمانانش چالش زا کند. همچنین در کنار این مسئله، روسیه می‌تواند به عنوان یک قدرت موازنه گر جدید در آسیای جنوبی و ما بین کشورهای پاکستان، هند و چین به رسمیت شناخته شود.

وی در عین حال تاکید کرد: بزرگترین پیامد تقویت همکاری‌های نظامی روسیه و هند، که همه ابعاد دیگر را نیز دربرمی‌گیرد، شکست سیاست تلاش برای انزوای روسیه در جهان است.