دکتر محمود دهقان در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به گزارش اخیر نیویورک‌تایمز که در آن ضمن مقایسه رویکرد دولت‌های ترامپ و بایدن در حوزه سیاست خارجی با وجود شعارهای متفاوت، عملکرد آن‌ها را نسبت به اولویت‌های راهبردی این کشور مشابه دانسته بود، تصریح کرد: در آمریکا رده‌های تصمیم گیری وجود دارد که برخی از آن‌ها آشکار و میدانی و برخی مدیریتی و هدایت‌کننده هستند. حاکمیت در اختیار دولت‌ها نیست و مجموعه‌ای از سرمایه‌داران و صاحبان کارخانجات بزرگ، سناتورها و نمایندگان پرنفوذ، با مدیریت کمیته روابط خارجی و کمیسیون‌های سیاسی کنگره آمریکا، برنامه‌های درازمدت را تدوین می‌کنند.
وی با بیان اینکه اظهارات اخیر هنری کیسینجر نشان داد دولت‌ها در آمریکا از سوی حاکمیت مورد انتقاد هستند که نتوانسته‌اند به اهدافی که برایشان تعیین شده بود، به طور کامل برسند، ادامه داد: کیسینجر به صراحت اعلام کرد که اگر خود را در روسیه درگیر کنید، چین برنده اصلی مناقشه مربوط به اوکراین خواهد بود؛ این رویکردی است که دهه‌های بعد را می‌بیند، حاکمیت آمریکا آن را تعیین کرده است و دولت‌ها هر یک بسته به توان خود تا حدی آن را پیش می‌برند.
این استاد دانشگاه با یادآوری برخی شعارهای انتخاباتی که از سوی جو بایدن در دوره انتخابات، خصوصا درباره سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه، مذاکرات هسته‌ای و جنگ یمن مطرح می‌شد، گفت: نیویورک تایمز در آمریکا یکی از رسانه‌هایی است که جریان حامی آن از کارتل‌های نفتی هستند و وابستگی زیادی به امنیت انرژی دارند. در شرایطی که قیمت نفت به طور بی‌سابقه‌ای بالارفته و سطح نارضایتی‌ها افزایش یافته، این جریان نیز ناراضی است.
دهقان به پیامدهای جنگ اوکراین و افزایش قیمت سوخت در آمریکا اشاره کرد و افزود: حزب دموکرات از بایدن انتظار داشت که با روی کارآمدن او بتواند گشایشی ایجاد کند، اما با توجه به افزایش قیمت سوخت و تورم در آمریکا و دسترسی چین به سوخت ارزان‌تر، شرکت‌های آمریکایی متضرر شده‌اند. این فشارها بر بایدن در صورتی که حزب او در انتخابات میان دوره‌ای کنگره که قرار است مهرماه برگزار گردد، پیروز نشود، افزایش خواهند یافت.
وی با بیان اینکه مقاله نیویورک تایمز نشان داد کارتل‌های نفتی که حامی سنتی حزب دموکرات بوده‌اند اکنون منتقد عملکرد بایدن هستند و معتقدند او نتوانسته خواسته‌های آن‌ها را برآورده کند، ادامه داد: اکنون با توجه به عملکردی که بایدن داشته، به نظر می‌رسد سیاست خارجی آمریکا نسبت به دوره ترامپ، تفاوت اساسی نداشته است. با اینکه انتقادهایی نسبت به خروج آمریکا از افغانستان و عراق مطرح می‌شد و آمریکا به دنبال این بود که بر روسیه و چین تمرکز کند، با وجود ضرباتی که به روسیه زدند، همچنان نتوانسته‌اند در مقابل چین به اهدافی که طراحی کرده بودند، برسند.
این استاد روابط بین‌الملل به سرنوشت مشابه بایدن و ترامپ با توجه به رویه‌ای که دولت‌های آن‌ها در سیاست خارجی در پیش گرفتند، اشاره کرد و گفت: شرایط بیرونی، آمریکا را به وضعیتی رسانده که برخی سیاست‌ها را به ناچار در پیش گرفته است. این نشان می‌دهد آمریکا در جنگ قدرتی که در آن قرار گرفته است، دست بازی ندارد و با تغییر شرایط نسبت به سال‌ها پیش، برای این کشور ایفای نقش مبتکرانه و ترسیم خطوط جدید در سیاست خارجی به سختی پیش می‌رود.
دهقان اضافه کرد: وقتی اوباما روی کار آمد، به سیاست جمهوری‌خواهان در افغانستان و عراق انتقاد داشت و اعلام کرد نیروهای آمریکایی را از این کشورها خارج می‌کند، اما زمانی که ماجرای شورش لیبی و قیام‌های عربی اتفاق افتاد، در این کشور دست به کشتار زد و همان سیاستی را در پیش گرفت که جمهوری خواهان در عراق و افغانستان انجام داده بودند و برخلاف شعارهای انتخاباتی اش به عنوان رئیس جمهوری جنگ‌طلب، مورد انتقاد قرار گرفت.
دهقان با یادآوری اینکه حتی قرارداد خروج نیروهای نظامی آمریکا از عراق و افغانستان در زمان ترامپ، امضا شد، اضافه کرد: واقعیت‌های جهان به گونه‌ای خود را به آمریکا تحمیل کرده که با وجود شعارهای اولیه از انجام آن‌ها ناتوان است. برای نمونه، در مورد ایران نیز با وجود شعارهایی که بایدن درخصوص برجام مطرح می‌کرد، همچنان همان رویه دوران ترامپ ادامه دارد و آن‌ها در حالی منتظر رسیدن به نتیجه هستند که اکنون تحولات مهمی در نظام بین‌الملل رخ داده و شرایط بین‌المللی در منطقه به ضرر تحریم‌ها رقم خورده است که این روند، اصلا مطلوب یا خواسته آمریکا نیست.
وی با اشاره به تلاش بایدن برای ایجاد اجماع و ائتلاف برای پیشبرد اهدافشان و حفظ همراهی و هماهنگی هم‌پیمانان آمریکا خصوصا با تقویت انسجام ناتو که در دوره ترامپ با شعار «اول آمریکا» تضعیف شده بود، خاطرنشان کرد: در هر حال، روشن است که آمریکا خود را ناچار به پذیرش شرایط جدید و واکنش نشان دادن به اتفاقات می‌بیند و چندان نمی‌تواند براساس شعارها و اولویت‌هایی که احزاب مدنظر دارند، پیش رود و برای آن‌ها تمرکز کافی نشان دهد.
این استاد دانشگاه به کنار گذاشتن سیاست‌های حقوق بشری بایدن در سفر به عربستان و دیدار او با محمد بن سلمان علی رغم مواضع قبلی، اشاره کرد و گفت: به نظر می‌رسد دموکرات‌ها به دلیل تغییر در اولویت‌های خود و رقابت تنگاتنگ با چین و روسیه، توان پیشبرد شعارهایی را که درخصوص خاورمیانه مطرح کرده بودند، ندارند و هزینه دادن و تمرکز بر آن را چندان ضروری نمی‌بینند.
