محمدباقر صداقت در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به صدور فرمان پایان عضویت نمایندگان جریان صدر از سوی رئیس پارلمان عراق تصریح کرد: گرچه در شبکه‌های اجتماعی وابسته به جریان مقتدی صدر، اخباری مبنی بر واکنش جدید این جریان برای دو هفته بعد منتشر شده، اما بعید به نظر می‌رسد مقتدی صدر از تصمیم خود برای کناره‌گیری از روند سیاسی برگردد و تصمیم جدید آنها برای دو هفته بعد صرف نظر کردن از استعفا نیست.
وی با بیان اینکه به جزئیات تصمیمی که قرار است در دو هفته آینده اعلام شود، اشاره‌ای نشده است، افزود: مقتدی صدر نتوانست به اهدافی که برای خود تعیین کرده بود، برسد و با کردها و سنی‌ها ائتلافی صورت دهد که بتواند منجر به تشکیل دولت شود. جریان وابسته به وی از سال 2004 در وزارتخانه‌های کلیدی در عراق حضور داشته و با اینکه هر چند سال یک بار اعلام کناره‌گیری کرده‌اند، اما حزب و جریان سیاسی وابسته به او هیچ گاه از مناصب مهم در دولت عراق کناره‌گیری نکرده‌اند.
ناکامی جریان صدر در تحقق خواسته‌های سیاسی
این تحلیلگر مسائل عراق گفت: قدرت و منابع مالی جریان صدر از حضور در مناصب دولتی تامین می‌شود و بنابراین به دنبال رها کردن جایگاه‌های کلیدی در قدرت نیستند، اما خواسته‌هایی مانند رسیدن به نخست وزیری و گسترش نفوذ خود در بدنه دولت دارند که نتوانستند آنها را از طریق ائتلاف به دست آورند.
صداقت در رابطه با پیامدهای کناره‌گیری مقتدی صدر از روند سیاسی بر افکارعمومی مردم عراق و حامیان آنها گفت: قاطبه بدنه مردمی جریان صدر با نگاه تقدس‌گرایانه به مقتدی صدر می‌نگرند، هر میزان که کناره گیری‌ها و عدم استقلال فکری جریان صدر در حدود بیست سال اخیر بیشتر شده، جریان نخبگانی اولیه، از آنها فاصله گرفته‌اند و اکنون بدنه‌ای از آنها باقی مانده که آنچنان نخبگانی نیستند و تنها دید تقدس‌گرایانه به رهبر خود دارند.
احتمال جابجایی ائتلاف‌ها در روزهای آینده
این پژوهشگر اندیشکده مرصاد درخصوص احتمال جابجایی ائتلاف‌ها در روزهای آینده با هدف دستیابی به توافقی برای تشکیل دولت، اظهار داشت: در مرحله قبلی که جریان صدر در مجلس حضور داشت، سرسخت‌ترین جریان برای معامله با دیگر جریان‌ها بود، اما به نظر می‌رسد با کنار رفتن جریان صدر و تغییر در ترکیب پارلمان و همچنین افزایش نمایندگان جریان وابسته به گروه‌های شیعه، متحدان صدر و حامیان آقای حلبوسی خود را در موقعیت ضعیف‌تری خواهند دید. این مسئله باعث می‌شود احتمال حضور آنها در پای میز مذاکره بیشتر شود و با امتیازدهی‌های متقابل، روند جریان سیاسی را در پیش بگیرند.
صداقت همسو شدن متحدان پارلمانی صدر با او را خارج از روندهای سیاسی بعید دانست و توضیح داد: آنها در مجلس تعدادی نماینده و فراکسیون دارند و برای خود جایگاهی کسب کرده‌اند و به نظر نمی‌رسد با از دست دادن این موقعیت، به سمت گزینه‌هایی که جریان صدر به سمت آنها می‌رود، بروند؛ چرا که آنها بدنه مردمی مانند جریان صدر ندارند.
این کارشناس مسائل عراق با بیان اینکه برخی از احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام در عراق سخن می‌گویند، ادامه داد: به نظر می‌رسد به جای تعداد نمایندگان جریان صدر، نمایندگان دیگری در پارلمان جایگزین شوند و مجلس می‌تواند به کار خود ادامه دهد، اما هنوز روشن نیست که آیا جریان صدر می‌خواهد خارج از مجلس و روندهای قانونی و سیاسی، مانند تظاهراتی که در سال 2016 و 2019 انجام دادند، حرکت‌هایی انجام دهد که مانع از شکل‌گیری دولت شود یا خیر.
صداقت درباره امکان موفقیت چارچوب هماهنگی شیعه برای تشکیل دولت در شرایطی که احتمال می‌رود گروه‌های صدر مخالفت‌هایی با آنها سازماندهی کنند، گفت: گروه‌های شیعه با فرصتی که ایجاد شده به دنبال تشکیل دولت هستند و افزایش تعداد کرسی‌ها نیز به آنها این فرصت را می‌دهد. آنها خواستار انتخابات زودهنگام نیستند؛ چرا که احتمالا در آن صورت مشارکت و استقبال مردمی کمتری را شاهد خواهیم بود. ضمن اینکه انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات دیگر برای عراق هزینه‌های زیادی در پی دارد.
حرکت جریان‌های شیعه به سمت تشکیل حکومت
این تحلیلگر مسائل عراق با بیان اینکه مجموعه شرایط موجود جریان‌های شیعی را به سمت تشکیل حکومت می‌برد و آنها نمی‌توانند بیش از این منتظر بمانند، ادامه داد: نوری مالکی و هادی العامری اختلافاتی با یکدیگر دارند، اما در شرایط فعلی این مسائل مانع تشکیل حکومت نخواهد شد.
وی با اشاره به اعتراضات مردمی در عراق نسبت به مسائل اقتصادی و معیشتی و تشدید برخی مشکلات با وجود بن بست سیاسی در این کشور، اضافه کرد: در فصل تابستان مشکلات خدماتی در عراق به اوج می‌رسد، خصوصا با توجه به مشکلات برق رسانی و آب رسانی، زمینه برای شکل گیری اعتراضات مردمی بیشتر فراهم می‌شود. اکنون جرقه اعتراضات مردمی در عراق زده شده، اما جریان تظاهرکنندگان غیرصدری اعتراضات اکتبر، در حال مقابله با آن هستند و تاکید دارند که انجام تظاهرات در این مقطع به نفع جریان‌های سیاسی و به ویژه جریان صدر تمام می‌شود.
صداقت تاکید کرد: روند سیاسی در عراق پساصدام و بی‌تجربگی جامعه نسبت به حکومت پارلمانی و حزبگرایی از یک سو و کم تجربگی سیاستمداران در ایفای نقش در نظام سیاسی جدید و همچنین نداشتن برنامه سیاسی مبتنی بر ایدئولوژی مشخص از سوی دیگر، موجب ایجاد پریشانی سیاسی در برهه‌های حساس مختلف در ساحت سیاسی عراق و بعضا انسداد سیاسی شده است و به نظر نمی‌رسد این زمینه‌ها در آینده نزدیک حل شدنی باشد. تا زمانی که جریان‌های سیاسی و بدنه اجتماعی آنها نتوانند با موفقیت دوره گذار از استبداد به دموکراسی را پشت سر بگذارند شرایط سیاسی عراق به ساحل آرامش نخواهد رسید.
وی یادآور شد: پیش از این نیز شخصیت‌هایی خارج از نظام سیاسی عراق، همچون آیت الله سیستانی و شهید حاج قاسم سلیمانی، زمینه‌ساز برون رفت از بحران‌های سیاسی می‌شدند، لیکن در حال حاضر آشفتگی سیاسی در بین گروه‌ها و احزاب مختلف در عراق پیش از بیش نمایان شده است.
