جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
دوره نوین سیاست خاورمیانهای ترکیه
سیامک کاکایی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی درباره پیشینه اختلافات ترکیه با کشورهای عربی بهویژه عربستان گفت: «تحولات منطقه خاورمیانه بعد از شکلگیری ناآرامیها در کشورهای عربی یا همان بهار عربی، تأثیرات زیادی در سیاست خارجی کشورهای منطقه ازجمله ترکیه برجای گذاشت. درواقع ترکیهای که به دنبال ارائه مدل و الگوی سیاسی به کشورهای عربی دستخوش تحول بود به ناگاه رویکرد سیاست خارجی خود را تغییر داد و وارد دورهای از تنش با کشورهای مهمی از شمال آفریقا گرفته تا حاشیه خلیجفارس و ازآنجا تا مرزهای خود در سوریه شد.»
وی تأکید کرد: «یکی از بازیگرانی که روابط ترکیه با آن متلاطم گشت، عربستان سعودی بود. این تنش در روابط ریاض-آنکارا از زمانی شکل گرفت که سیاست ترکیه در قبال مصر پس از روی کار آمدن ژنرال سیسی تغییر کرد. به این معنا که سیاستهای عربستان و ترکیه در قبال مصر در دونقطه مخالف قرار داشت؛ ترکیه از اخوانالمسلمین حمایت میکرد اما کشورهای عربی چون امارات و عربستان مخالف اخوانیها بودند و از ژنرال سیسی حمایت میکردند. درعینحال این کشورهای عربی نگران بلندپروازیهای ترکیه در حمایت از اخوانیها و تأثیر آن بر فعالیتهای منطقهایشان بودند.»
به گفته این کارشناس، پسازآن رخدادهای دیگری در تیرگی بیشتر روابط آنکارا و ریاض مؤثر بود که ازجمله میتوان به ماجرای قتل خاشقچی در ترکیه و حوادث پسازآن، تقابل دو کشور در قطر و افزایش همکاریهای نظامی آنکارا-دوحه و تنشهای ترکیه با برخی کشورهای عربی در حوزه مدیترانه شرقی اشاره کرد که بهنوعی این کشور را در انزوا قرار داد. به همین دلیل نیز سطح روابط تجاری و سرمایهای کشورهای عربی مانند عربستان و امارات با ترکیه بهطور چشمگیری کاهش پیدا کرد.
کاکایی در پاسخ به اینکه رایزنیهای اخیر ترکیه با امارات و عربستان تحت تأثیر چه عواملی شکلگرفته و آیا این رایزنیها آغازی بر بازگشت دوباره ترکیه به منطقه خاورمیانه است، توضیح داد: «بنبست و چالشهای سیاست خارجی ترکیه در مناطق پیرامونی و بهموازات آن ماجراجوییهایی که ترکیه در عرصه سیاست خارجی در سالهای اخیر انجام داد بر وضعیت ارزی و اقتصادی این کشور تأثیر منفی زیادی برجای گذاشت. تا آنجا که به کاهش شدید ارزش لیر در برابر ارزهای خارجی منجر گشت. این مسائل به همراه تنشهایی که ترکیه با اروپا و آمریکا دارد اردوغان را بر آن داشته است که به تجدیدنظر در روابط با کشورهای خاورمیانه بهخصوص عربستان برآید.»
وی افزود: «از یکسو چرخش در سیاست خارجی و بازتعریف دوباره از روابط با ریاض و از سوی دیگر نیاز ترکیه به سرمایههای عربی، شرایط را در مسیری جدید قرار داده است.»
کاکایی با اشاره به اینکه برای عربستان سعودی نیز ورود به یک روابط تعریفشده جدید با ترکیه مهم است، گفت: «چرا که ریاض و بهویژه شخص بنسلمان ازیکطرف میکوشد از ماجرای پرهزینه قتل خاشقچی گذر کند و از طرف دیگر عربستان به دنبال نقش و نفوذ جدید منطقهای در خلیجفارس، عراق، شرق و شمال خاورمیانه و شمال آفریقا است.»
کارشناس مسائل ترکیه بابیان این موضوع که تنشزدایی در روابط با کشورهایی چون ترکیه و ایران موردتوجه عربستان است، ادامه داد: «چراغ سبز دو طرف به یکدیگر در شرایط بغرنج روابط، به این معنا است که طرفین از تداوم تنش خسته شدهاند و با دیدارهای سطح بالای دو کشور، مرحله نوینی از روابط ریاض و آنکارا کلید خواهد خورد.»
وی توضیح داد: «در همین حال ترکیه ضمن نیاز به سرمایههای عربی که این کشور را به سمت امارات، عربستان و قطر سوق داده است، درصدد حلوفصل مشکلات خود در مدیترانه شرقی برآمده است. اگرچه جغرافیای این کشورها در مدیترانه نیست اما نفوذ مؤثری در معادلات منطقهای دارند.»
این کارشناس درباره آینده سیاست خارجی ترکیه تأکید کرد: «قابل پیشبینی است که در این مسیر ترکیه در تلاش برای شکل دادن روابطی جدید با مصر و رژیم اسرائیل باشد. لذا میتوان گفت دوره جدیدی در سیاست خاورمیانهای ترکیه پس از یک دهه تنش و مخاصمه آغاز شده که در این میان چگونگی و سطح بازگشت ریاض و ترکیه به روابط عمیق اقتصادی و سیاسی پیشین برای اردوغان بسیار مهم است؛ زیرا از یکسو رئیسجمهور ترکیه از منظر سیاست خارجی شدیداً موردانتقاد جریانهای داخلی قرار دارد و از سوی دیگر برای عربستان و شخص بنسلمان نیز در کنار ترکیه قرار گرفتن باهدف قدرت گرفتن و ثبات پایههای حکومت جدید در عربستان مهم تلقی میشود.»
0 Comments