جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
اهمیت و پیامدهای کمیسیون مشترک مرزی ارمنستان و جمهوری آذربایجان
دکتر ولی کالجی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با بیان اینکه آنچه در دیدار سه جانبه روسای جمهور ارمنستان، جمهوری آذربایجان و روسیه در سوچی رخ داد توافقی برای تشکیل کمیسیون مشترک مرزی برای تعیین حدود مرزهای ارمنستان و جمهوری آذربایجان بود، اظهار داشت: بعد از جنگ دوم قره باغ، مناطق زنگلان، کلبجر و لاچین به حاکمیت جمهوری آذربایجان برگشت و کنار رفتن منطقه حائل، باعث شد این دو کشور در این منطقه همسایه شوند.
وی افزود: در یک سال اخیر به طور مرتب تنشهای مرزی متعددی میان دو کشور به وجود آمد که منجر به تشکیل کمیسون مشترک مرزی شد. البته قرار بود این جلسه و اعلام تشکیل این کمیسیون دقیقا در سالگرد امضای موافقتنامه آتش بس قره باغ، یعنی 10 نوامبر (20 آبان) انجام شود، اما به نظر میرسد به دلیل حساسیتهای شدیدی که در ارمنستان وجود داشت و آن موافقتنامه یادآور شکست سیاسی و نظامی این کشور بود، آقای پاشینیان تصمیم گرفت نشست را با یک فاصله زمانی از نظر تاریخی آن را برگزار کند.
حل مشکلات مرزی به زمان بیشتری نیاز دارد
این تحلیلگر مسائل آسیای مرکزی و قفقاز با یادآوری اینکه قرار است این کمیسیون تا انتهای سال میلادی اختلافات را حل و فصل کند، گفت: باور حل و فصل اختلافات در بازه زمانی یک ماهه سخت است؛ آنچه در طول یک سال حل نشده چگونه قرار است در طول یک ماه حل شود؟ بنابراین به نظر میرسد حل این موضوعات به زمان بیشتری نیاز دارد.
کالجی ادامه داد: اظهارات آقای پوتین بعد از اجلاس سوچی از بیانیه آن مهم تر بود. او گفت که این اختلافات از دوران شوروی به ارث رسیده و تلویحا اشاره کرد که مرزبندی دقیق و مشخصی از دوران شوروی وجود ندارد و این مسئله باید در دوره جدید تعیین تکلیف شود. گرچه وی لفظ «کریدورهای ارتباطی» را به کار برد، اما از کلمه «زنگزور» استفاده نکرد.
وی اضافه کرد: هر چند آقای پاشینیان تاکید کرده بود در نشست سوچی درخصوص مسئله کریدور صحبتی نخواهد شد، اما به نظر میرسد صحبتهایی در این باره انجام شده است و آقای پوتین برای اینکه حساسیتی خصوصا در داخل ارمنستان ایجاد نشود، از لفظ کریدورهای ارتباطی استفاده کرده است، اما در نهایت این کریدورهای ارتباطی میان جمهوری آذربایجان و نخجوان ایجاد خواهد شد؛ اما نه با عنوان زنگزور.
این کارشناس مسائل آسیای مرکزی و قفقاز توضیح داد: دولت ارمنستان در تلاش است درخصوص کم و کیف این کریدور و اینکه از چه نقاطی عبور خواهد کرد، مالکیت، نحوه کنترل و تامین امنیتش، داخلی یا بینالمللی بودن، نظامی یا غیرنظامی بودن و ریلی یا جادهای بودن آن با طرفها صحبت کند. خصوصا اینکه قرار است در سطح معاون نخست وزیر نشست دیگری احتمالا در مسکو برگزار شود تا راجع به جزئیات تشکیل کمیسیون مرزی مشترک مذاکراتی صورت گیرد.
کالجی با بیان اینکه اگر طرفین بتوانند به جای درگیری و جنگ در قالب گفتگو مسیر را جلو ببرند به نفع همه طرفها است تا منطقه مجددا دچار تنش و اختلافات مرزی نشود، گفت: جمهوری آذربایجان و ارمنستان در این بخش مهم مرزی خود با تاخیر 30 ساله نسبت به دیگر جمهوریهای شوروی تعیین حدود میکنند.
ایران باید در جریان توافقات و مصوبات باشد
وی با تاکید بر اینکه این انتظار حداقلی وجود دارد که ایران در جریان توافقات و مصوبات این کمیسیون مشترک قرار گیرد، اضافه کرد: این انتظار حق طبیعی ایران است؛ چرا که اتفاقاتی که در جاده گوریس – کاپان افتاد نشان داد این اختلافات مرزی میتواند دامن مسیر ترانزیتی ایران را بگیرد و یا اینکه اگر احیانا این کریدور از مجاورت مرز ایران عبور کند میتواند تهدیدی برای مرز ایران و ارمنستان باشد.
این تحلیلگر مسائل آسیای مرکزی و قفقاز با بیان اینکه طرفهای آذری، روسی و ترک تاکید کرده اند که این کریدور تهدیدی برای مرز ایران نیست، گفت: آنها باید این تصمیم را به طور شفاف، رسمی و دقیق اعلام کنند. اطلاع ایران از مصوبات و روند مذاکرات میتواند باعث اعتمادسازی بیشتر در منطقه شود و از شدت نگرانیها نسبت به این مسیر و تهدید احتمالی مرز ایران و ارمنستان بکاهد.
کالجی تاکید کرد: درهرحال این مسیر نباید تهدیدی برای مرز حدود 40 کیلومتری ایران باشد؛ ضمن اینکه مصوبات این کمیسیون نباید مقدمهای برای تغییر مرزهای جغرافیایی در منطقه شود. در واقع نباید جغرافیای ژئوپلیتیک منطقه تغییر کند.
ضرورت افزایش رایزنیهای مداوم منطقهای
وی با تاکید بر ضرورت افزایش رایزنیهای مداوم منطقهای در این خصوص و ایفای نقش فعال تر و پویاتر دیپلماسی ایران، گفت: ایران میتواند به پروسه مذاکرات در قره باغ کمک کند، تا با تثبیت وضعیت مرزها و برقراری آرامش بتوان برای طرحهای بعدی منطقه که از جمله آن اجرای راه آهن شوروی در منطقه جلفا است اقداماتی انجام داد. قطعا احیای مسیر ترانزیتی و راه آهن به نفع ما خواهد بود. ایران تنها کشوری بود که در جنگ اول قره باغ ارتباط ریلی اش با قفقاز قطع شد و 30 سال است که این ارتباط وجود ندارد.
این کارشناس مسائل آسیای مرکزی و قفقاز به نقش روسیه درخصوص برگزاری کمیسیون مشترک مرزی و مذاکرات جمهوری آذربایجان و ارمنستان و همچنین اختلافات مسکو و تهران در رابطه با مصادیق تغییرات ژئوپلیتیک در منطقه، ادامه داد: متاسفانه تا کنون از جزئیات این کمیسیون اطلاعات دقیقی نداریم. اگر این کمیسیون برای حل و فصل اختلافات مرزی و اجرایی شدن بند نهم موافقتنامه آتش بس قره باغ و ایجاد دسترسی جمهوری آذربایجان به نخجوان باشد، مسئلهای وجود ندارد، اما ایجاد «دالان زنگزور» براساس خواسته جمهوری آذربایجان باعث نگرانی و غیر قابل قبول خواهد بود.
وی افزود: تجربه سه دهه گذشته نشان میدهد حذف ایران و یا نادیده گرفتن آن از توافقات منطقهای کمکی به صلح و ثبات در منطقه نخواهد کرد. امیدواریم این همکاریها زمینهای برای همکاریهای 6 جانبه در قفقاز در چارچوب 3+3 باشد.
0 Comments