محمد باقر صداقت در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به تفاهم نامه بغداد و واشنگتن درخصوص خروج نیروهای رزمی و عملیاتی آمریکا از عراق تا پایان سال 2021 و تغییر ماهیت عملیات این کشور از رزمی به آموزشی اظهار داشت: آنچه پارلمان عراق می‌خواست شبیه خروج نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان بود، اما آنچه در میدان رخ داد تنها تغییر پوشش حضور نیروهای آمریکایی در عراق بود.

وی افزود: پوشش آن‌ها پیش از این در قالب مبارزه با داعش بود. با توجه به شکست داعش حتی اگر مجلس عراق چینن مصوبه‌ای هم نداشت، آمریکایی‌ها مجبور بودند پوشش خود را برای ادامه حضور در عراق تغییر دهند. بنابراین همان‌طور که نیروهای وابسته به مقاومت در عراق اعلام می‌کنند، این رویه صرفا بازی با الفاظ است و با ادامه این روند حضور آمریکا در عراق نه کم می‌شود و نه خاتمه می‌یابد.

این کارشناس مسائل عراق یادآور شد: حتی روزنامه نیویورک تایمز هم با اشاره به تفاهم نامه میان این دو کشور، این عملکرد آمریکا را «نمایش دیپلماسی» خواند، چراکه حضور آمریکایی‌ها در عراق استمرار پیدا خواهد کرد. در واقع آمریکایی‌ها تاکنون زیر بار ترک عراق رفته‌اند.

صداقت ضمن تشریح صحنه سیاست داخلی در عراق، یکی از مولفه‌های تاثیرگذار در مواضع این کشور نسبت به حضور آمریکا را نتیجه انتخابات پارلمانی 18 مهرماه عنوان کرد و ادامه داد: با اینکه پیش بینی نتایج در این دوره مقداری دشوار است، اما به نظر می‌رسد تغییر قابل توجهی در نتیجه آن نسبت به انتخابات سال 2018 وجود نخواهد داشت.

به اعتقاد این تحلیلگر مسائل عراق، در این شرایط اگر حضور آمریکا در عراق، در همین سطح فعلی باشد قطعاً نه تنها عملیاتی که از سوی محور مقاومت و مخالفان این حضور انجام می‌شده، ادامه می‌یابد و بلکه افزایش پیدا خواهد کرد.

وی تأکید کرد: البته باید به خواست بسیاری از گروه‌های سیاسی مبنی بر استمرار حضور نیروهای آمریکایی هم توجه داشت، چرا که در جلسه ویژه پارلمان عراق که مصوبه خروج نیروهای نظامی آمریکا تصویب شد تنها 170 نماینده از مجموع 329 نماینده در جلسه شرکت کردند و قسمتی اعظمی از نمایندگان اهل سنت و جریان‌های کرد این کشور مخالف تصویب این مصوبه بودند و بعدا هم تلاش‌های زیادی برای ملغی کردن این مصوبه داشتند.

این پژوهشگر اندیشکده مرصاد با اشاره به علل عدم اجرای مصوبه پارلمان عراق و مخالفت برخی گروه‌های سیاسی با آن، توضیح داد: ظاهرا بخشی از مخالفان حضور آمریکا در عراق هم به این جمع‌بندی رسیده‌اند که کنار زدن کامل آمریکا از عراق، آنگونه که در افغانستان رخ داد، نشدنی است و در آینده شاهد حضور آمریکایی‌ها خواهند بود.

صداقت گفت: البته بعد از این مصوبه نیز برخی این اشکالات را مطرح کردند که مجلس عراق شانیت تصویب چنین مصوبه ای را ندارد، چرا که این امر باید از طریق لایحه‌های دولت مطرح شود. از سوی دیگر موافقان هم قانونگذاری را از وظایف مجلس دانسته و این مصوبه را برای دولت لازم الاجرا می‌دانستند. اما درمجموع ناکارآمدی‌های موجود در نظام عراق موجب شده که حتی اگر مجلس این کشور را دارای شانیت لازم برای تصویب ان قانون بدانیم باز هم در عمل شاهد اجرای آن نباشیم.

وی اضافه کرد: بخشی از گروه‌های سیاسی در عراق، می‌خواهند از آمریکا به عنوان مانع و بازدارنده در برابر به‌اصطلاح نفوذ بیشتر ایران در عرصه‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی عراق استفاده کنند؛ اما آن‌ها به تفاوت میان نفوذ ایران با جنس حضور آمریکا در این کشور توجه نمی‌کنند و مشترکات متعدد و مرز طولانی میان دو کشور را نادیده می‌گیرند.

این کارشناس ادامه داد: این درحالی است که جنس حضور آمریکا در عراق اشغالگری است و این مشترکات وسیع فرهنگی نیز میان این دو کشور وجود ندارد. نباید فراموش کرد جنگ‌های داخلی عراق در سال‌های 2006 تا 2008 و اشغال بخش‌های وسیعی از آن توسط داعش از نتیجه‌های اشغال عراق و چراغ سبز نشان دادن برخی سیاسیون عراقی به آمریکا بود.

صداقت ادامه داد: اکنون نیز آمریکا خواهان این است که عراقی‌ها آن‌ها را ضامن امنیت خود بدانند، بنابراین در صورت کاهش حضور آمریکا، احتمال افزایش ناامنی‌ها با چراغ سبز آمریکا وجود دارد.

این تحلیلگر مسائل عراق ادامه داد: گروه‌های موافق حضور آمریکا در عراق، این کشور را دروازه‌ای به سوی کشورهای صنعتی می‌بینند و معتقدند کشورهای غربی در پوشش حضور نیروهای آمریکایی در عراق حاضر به فعالیت در این کشور هستند. البته این امر هم با حضور جدی اخیر فرانسه در عراق و تعاملاتشان با مقامات بغداد رد شده و برخی از کشورهای غربی مترصد کاهش حضور نیروهای آمریکایی در عراق هستند تا فضا را برای خود بازتر ببینند.

وی توضیح داد: در واقع حامیان حضور آمریکا در عراق، تصور می‌کنند با خروج این کشور شرایطی مانند آنچه در افغانستان ایجاد شد رقم خواهد خورد و گروه‌های مسلح و یا شبیه به آن، در عراق قدرت خواهند گرفت؛ اما تفاوت عمده ای میان عراق و افغانستان وجود دارد. عراق با داشتن نیروی رزمی وفادار، تجربه لازم و امکانات مبارزه با این گروه‌ها را دارد.

صداقت اضافه کرد: پس از حضور گروه‌های شیعی در قدرت، گروه‌های اهل سنت احساس می‌کردند از صحنه سیاسی محروم مانده‌اند و این مسئله باعث شد از ورود نیروهای داعش استقبال کنند؛ اما با توجه به اینکه مناطق تحت سکونت آن‌ها توسط داعش اشغال شد و از این جهت آسیب‌های متعددی دیدند، مجددا شاهد تکرار حرکتی برای اشغال عراق نخواهیم بود و چنین حرکت‌هایی استقبال مردمی پیدا نخواهد کرد.