دکتر غلامرضا خواجی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به اخبار منتشر شده در خصوص اینکه گروهی از وکلای آمریکا، پکن را به داشتن آگاهی قبلی از شیوع ویروس کرونا در خاک چین و مخفی کردن آن متهم کرده‌اند و در تلاش برای گرفتن غرامت چند میلیاردی از این کشور هستند، اظهارکرد: رئیس جمهور آمریکا از ابتدا در رابطه با شیوع این بیماری با مردمش صادق نبود و کاملا بی‌اعتنا با این مسائل برخورد کرد و حتی از مردم خواست بی‌توجه به همه هشدارها به کسب و کار خود بپردازند.
ادعایی تبلیغاتی
وی افزود: در شرایطی که آمریکا به لحاظ تلفات انسانی و خسارات مالی صدمات جدی متحمل شده است، طرح این دست مسائل باعث کاهش فشارهای داخلی می‌شود و خوراک تبلیغاتی به رسانه‌های داخلی می‌دهد که عنوان کنند این بیماری از جانب چین بوده و دولت آمریکا آن‌ها را تا زمان پرداخت خسارت رها نمی‌کند. این ادعاها کاملا تبلیغاتی است و با توجه به نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری در این کشور، مصرف داخلی دارد.
عدم جرم‌انگاری موضوعاتی مانند کرونا
این عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در عین حال با اشاره به ابعاد حقوقی طرح چنین ادعایی گفت: به لحاظ حقوقی وقتی فرد یا کشوری بخواهد دادخواست حقوقی را مطرح کند، ممکن است به دنبال شکایت کیفری باشد که در این صورت باید در دیوان بین‌المللی کیفری این مسئله را دنبال کند که در این دیوان برای این موضوعات جرم انگاری نشده است.
خواجی ادامه داد: اگر هم بخواهد این کیفرخواست را در دادگاه‌های کیفری و داخلی خود مطرح کند باید عناصر جرم را پیدا و نیت مجرمانه را بررسی و ثابت کند، موضوعاتی که به لحاظ حقوقی و علمی غیرممکن است. بنابراین آمریکا با ارائه دادخواستی حقوقی، به دنبال این است که این مسئله را در دادگاه‌های داخلی خود به پیش ببرد که در این صورت باید محل حادثه و رابطه سببیت و عاملی را که باعث انتشار ویروس شده است، اثبات کند. این‌ها قابل اثبات نیست و اثباتش تقریبا ناممکن است. یعنی اگر هم بخواهد بر فرض، چنین دادخواستی را در دادگاه‌های خود آمریکا دنبال کند، پرونده بدون مستندات و تنها در حد پروژه تبلیغاتی خواهد بود.
این استاد حقوق بین‌الملل با بیان اینکه هر کشوری می‌تواند از کشوری دیگر، در دادگاه‌های داخلی خود با تنظیم کیفرخواستی شکایت و تقاضای غرامت کند، اما اثبات و دلیل آوردنش کار ساده‌ای نیست، اضافه کرد: همین که طرح دعوایی شود، بار تبلیغاتی دارد. هر کشوری می‌تواند برای هر موضوعی دادخواستی بدهد، اما اینکه بخواهد در این موضوع به نتیجه برسد و رﺃی قانونی عادلانه‌ای صادر شود، تقریبا محال است.
غیر قابل اجرا بودن دریافت غرامت
خواجوی با اشاره به پرونده تحقیقاتی 15 صفحه‌ای از سوی ائتلاف اطلاعاتی موسوم به «پنج چشم» که نشان می‌داد چین به صورت عمدی اقدام به مخفی کردن یا از بین بردن شواهد مربوط به شیوع ویروس کرونا کرده و امکان اتکا به مستندات برای دریافت غرامت، گفت: چنین مسئله‌ای هم به لحاظ حقوقی قابل اجرا نیست. به هر حال سناریوهای زیادی درباره منشا و اهداف انتشار ویروس در سطوح مختلف مطرح شده است. این‌ها همه فرضیه است. برای هر پدیده‌ای هزاران فرضیه می‌توان مطرح کرد. مثلا درباره ایدز هم این فرضیه‌ها مطرح می‌شد در حالی که هنوز هم منشا آن بعد از سال‌ها مشخص نیست.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: روش آمریکایی‌ها تنها تبلیغاتی است و مبتنی بر هیچ سندی نیست. البته افکار عمومی دنیا هم به ویژه در این شرایط، تحت تاثیر این مسائل قرار می‌گیرد. همین که رئیس جمهور آمریکا از کرونا با عنوان «ویروس چینی» یاد می‌کند، آثار تبلیغاتی خود را دارد.
اهداف تبلیغاتی آمریکا
وی توضیح داد: آمریکا دستکم در بعد تبلیغاتی می‌خواهد چین را تضعیف کند، چینی‌ها هم وقتی متوجه شدند، اتهاماتی را متوجه آمریکایی‌ها کردند. اما این‌ها مسائلی نیست که بتوان به لحاظ حقوقی به آن‌ها استناد کرد. آن‌ها هیچ کدام ادله کافی برای اثبات این ادعاها ندارند. با این حال طرح آن، اثر تبلیغاتی خود را می‌گذارد که البته بستگی به این دارد که چینی‌ها چگونه به این فضاسازی‌ها پاسخ دهند.
خواجی با بیان اینکه اگر هم بر فرض این ویروس آزمایشگاهی باشد، انتشارش می تواند تصادفی و غیر قابل پیش‌بینی باشد، گفت: اگر کشوری توانسته باشد چنین ویروسی را به این حد هوشمند تولید کند که دنیا را تا این اندازه تحت تاثیر قرار دهد، قطعا این زیرکی را دارد که با پنهان کاری ابعاد آن را بپوشاند.
