دکتر علی بیگدلی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی در ارزیابی از نشست امنیتی مونیخ و مهم‌ترین موضوعات مطرح شده در آن، خاطرنشان کرد: بعد از جنگ جهانی دوم، در عرض 75 سال گذشته هیچ‌گاه وضعیت امنیتی جهان مانند آنچه امروز با آن مواجهیم، متزلزل نبوده و این نگرانی است که همه دنیا آن را حس می‌کنند.

ترامپ اساساً تمایلی به اروپا ندارد

وی با اشاره به نام‌گذاری این نشست مونیخ با عنوان «افول غرب» و همچنین هشدار آلمان و فرانسه نسبت به تضعیف غرب، گفت: به دلیل سیاست‌های خودمحورانه‌ای که به‌ویژه ترامپ دنبال می‌کند، مقداری اتحادیه اروپا دچار نگرانی است. بحث آن بی‌اعتنایی و بی‌توجهی که به‌طور سنتی آمریکایی‌ها به اروپایی‌ها داشتند نیست، چرا که ترامپ اساساً تمایلی به اروپا ندارد و مبانی تفکراتش اتحادیه‌ای و جهانی نیست. آمریکا مقدار زیادی اروپا را تحت‌فشار قرار داده تا سیاست‌های یکجانبه او را بپذیرد و بی‌توجهی‌اش نسبت به ناتو نیز نگرانی‌های اروپایی‌ها را افزایش داده است.

این تحلیلگر مسائل اروپا و آمریکا با اشاره به اظهارات فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور پیشین فرانسه، مبنی بر اینکه با سیاست‌های ترامپ اروپا باید به دنبال ناتوی جدیدی باشد و خود را از سیاست‌های نامتوازن آمریکایی‌ها مستقل کند، ادامه داد: اروپا برای اینکه خود را در برابر آمریکا نگه دارد تحت‌فشار بسیار شدیدی است و رئیس‌جمهور آلمان هم اعلام کرده بود که پدیده‌ای به نام «غرب» در حال از بین رفتن است و مانند گذشته آن محبوبیت را در دنیا نداریم.

بیگدلی گفت: همان‌طور که خانم پلوسی و آقای پمپئو اشاره کردند اختلافات شدیدی بین اروپا و آمریکا هم در ارتباط با ناتو و هم سیاست‌های اتحادیه اروپا وجود دارد؛ بنابراین فرانسوی‌ها در حال تلاش هستند اتحادیه اروپا را به‌نوعی حفظ کنند.

نگرانی اروپا از تسری تفکر راست افراطی ترامپ

وی سفر اخیر امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، به لهستان را در راستای حفظ اتحادیه اروپا در همان شکل سابق خود عنوان کرد و توضیح داد: تفکر «نو محافظه‌کاری» و «راست افراطی» ترامپ مقدار زیادی باعث نگرانی اروپا به‌ویژه فرانسه شده است. سال آینده با کنار رفتن خانم مرکل ممکن است در آلمان نیز چنین گرایش‌هایی روی کار بیاید؛ همان‌طور که در ایتالیا، اسپانیا، هلند، فرانسه و انگلستان همه نومحافظه کاران روی کار آمده‌اند. اروپایی‌ها نسبت به وضعیت کشورهایشان نگران هستند. همچنانکه آقای مکرون در نشست صدمین سال پایان جنگ جهانی اول در پاریس اظهار داشت، اگر روند کنونی با حمایت ترامپ ادامه پیدا کند اروپا به آتش کشیده خواهد شد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اختلافات میان اروپا و آمریکا و همچنین در درون اتحادیه اروپا بسیار زیاد شده است، ادامه داد: نشست امنیتی مونیخ در چنین شرایطی چندان کار مهمی نتوانست انجام دهد. با توجه به اینکه ذاتاً کنفرانس امنیتی مونیخ نمی‌تواند جنبه اجرایی برای کشورها داشته باشد به نتیجه مطلوبی نرسیدند و آمریکا نیز از سیاست‌های همیشگی‌اش دست برنخواهد داشت و این نگرانی و نارضایتی میان آمریکا و اتحادیه اروپا تداوم خواهد داشت.

تلاش اتحادیه اروپا برای حفظ وضع موجود

بیگدلی با تأکید بر اینکه اتحادیه اروپا تلاش می‌کند شرایط را به همین شکل موجود حفظ کند، به طرح مسئله برجام در حاشیه نشست مونیخ اشاره و تصریح کرد: شاید یکی از دلایلی که اتحادیه خود را پایبند به برجام اعلام می‌کند این است که نمی‌خواهد اجازه دهد آمریکایی‌ها در همه موارد دست اروپا را ببندند و به بازی بگیرند؛ اما با توجه به سرمایه‌گذاری‌های حساس و هنگفتی که آمریکایی‌ها در اتحادیه اروپا انجام داده‌اند باید مقداری از این زاویه هم مسئله را نگاه کرد که شاید ادامه حیات اتحادیه اروپا به‌ویژه در حوزه اقتصادی بدون آمریکا سخت و مشکل باشد.

پوست‌اندازی غرب به زیان اتحادیه اروپا

وی گفت: غرب در حال پوست انداختن است و این پوست‌اندازی به زیان اتحادیه اروپا خواهد شد به‌ویژه با توجه به شرایطی که نوید می‌دهد ترامپ برای دور دوم هم به پیروزی خواهد رسید. اتحادیه اروپا از این بابت خیلی نگران و ناراحت است و تلاش می‌کند چهار سال آینده را به شکلی در برابر ترامپ مقاومت کند؛ اما به‌هرحال غربی که در دهه 60، 70 و یا 80 شاهد آن بودیم دیگر حتی در خود آمریکا هم وجود ندارد. میزان ابهت و عظمتی که غرب داشت به‌سرعت در نگاه کشورها در حال کاهش است.

بیگدلی با بیان اینکه نظام سرمایه‌داری با مشکلاتی مواجه شده که ممکن است غرب را از درون دچار ریزش کند، اضافه کرد: تنها راه مقابله با این مسئله این است که غرب به‌طور کل و اتحادیه اروپا به‌طور ویژه باید در نظام کاپیتالیستی بازنگری بکند، چراکه به همان شکل و فرم سنتی‌اش دیگر پاسخگوی مسائل امروز نیست. تعارضی که امروزه بین راست افراطی و نومحافظه کاران با منشأ ترامپ در آمریکای لاتین و اروپا ایجاد شده که به شدت اروپا را از آمریکا جدا می‌کند؛ بنابراین مشکل دست‌کم تا زمانی که ترامپ روی کار است حل نخواهد شد.

لیبی و سوریه در نشست امنیتی مونیخ

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در رابطه با طرح موضوع لیبی در نشست امنیتی مونیخ و اذعان به بی‌نتیجه بودن تلاش‌ها و لزوم تحریم تسلیحاتی گروه‌ها در این کشور، گفت: آمریکا، انگلستان و فرانسه وقتی قذافی را برکنار کردند از نظر خودشان استراتژی ورود خوبی داشتند اما یا به لیبی بعد از قذافی فکری نکرده بودند و یا اینکه اختلافاتی میانشان به وجود آمد. در همین شرایط ترامپ روی کار آمد و او هم بیشتر به منافع آمریکا فکر می‌کند و نه به امنیت خارج از مرزهای کشورش؛ بنابراین لیبی تبدیل به محل رقابتی میان کشورهای منطقه و فرا منطقه‌ای مانند فرانسه و روسیه شد.

وی با اشاره به تصمیمات گرفته‌شده در این نشست در رابطه با لیبی ازجمله تحریم تسلیحاتی، تأکید کرد: مسئله لیبی به این سادگی حل نخواهد شد و سرنوشت آن روشن نیست. من پیش‌ازاین هم تأکید کرده‌ام که سیاست «بهار عربی» غرب اشتباه بود چراکه ترکیبی را به هم زده‌اند که دیگر قابل مرمت نیست.

بیگدلی همچنین به طرح موضوع سوریه در نشست امنیتی مونیخ و اذعان ولفگانگ ایشینگر، رئیس این نشست به اینکه جامعه بین‌المللی در قبال سوریه شکست غیرقابل بخششی داشته است اشاره کرد و گفت: مسئله سوریه به دلیل موقعیت جغرافیایی آن و حل نشدن بحران موجود در این کشور و ناکامی آمریکا در آن به‌مراتب مهم‌تر از لیبی است. سوریه به‌عنوان برگ برنده‌ای به دست روسیه افتاد و آمریکایی‌ها در پشت آقای اردوغان به روس‌ها فشار می‌آورند؛ و به نظر می‌رسد تلاش ها بر این است که رفته‌رفته ایران از موضوع سوریه کنار گذاشته شود. به‌هرحال طرح مسئله سوریه یکی از مهم‌ترین موضوعات مطرح‌شده در این نشست بود.

این استاد دانشگاه همچنین در رابطه با مواضع اعلام‌شده از سوی فرانسه در نشست امنیتی مونیخ مبنی بر شکست سیاست دفاعی غرب در برابر روسیه، به تفاهمات در حوزه انرژی و انتقال گاز میان آلمان و روسیه اشاره کرد و ادامه داد: اروپا به دلایل مختلف نمی‌تواند روسیه را رها کند. روسیه بازار وسیع و پرمصرفی برای اروپایی‌ها است و از بین آن‌ها فرانسه بیشتر از آلمان روابط سنتی‌ای با روسیه دارد. باوجود فشاری که آمریکا به اروپا وارد می‌کند به نظر نمی‌رسد اتحادیه اروپا میل به جدا شدن از روسیه را بیشتر از آنچه امروز وجود دارد نشان دهد و گرایش بیشتری به روسیه نشان خواهند داد. حتی شاهدیم انگلیسی‌ها به دلیل از دست دادن اتحادیه اروپا تمایلی به روسیه و چین نشان می‌دهند تا بازارهای جدیدی را پیدا کنند.

وی افزود: به نظر می‌رسد با توجه به مجموعه این تحولات دنیا در حال ورود به دوران جدیدی از حیات سیاسی – امنیتی است که جای نگرانی دارد.