حسن دانایی فر در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با بیان اینکه هر از چند گاهی بحث تجزیه عراق به‌عنوان یک فشار سیاسی توسط آمریکایی‌ها مطرح می‌شود، تأکید کرد: تجزیه کشورها تقسیم کیک نیست که کسی به‌راحتی بتواند آن را تقسیم کند. گرچه اشتهای آمریکایی‌ها بسیار بالاست و علاقه‌مند هستند همه این کیک را بردارند و اگر هم نشد، فعلاً بگویند این تکه یا آن تکه‌اش متعلق به ماست! اما ماجرای تقسیم عراق به‌سادگی نیست.

این کارشناس مسائل خاورمیانه یادآور شد: اولین باری که بحث تقسیم عراق مطرح شد در سال 2005 توسط خانم «کاندولیزا رایس» دبیر وقت شورای امنیت ملی آمریکا، بود. او بحثی را در رابطه با «خاورمیانه جدید» و «خاورمیانه بزرگ» مطرح کرد. آن زمان خیلی‌ها می‌گفتند مفهوم جدید روشن است اما مفهوم بزرگ در رابطه با خاورمیانه چگونه تعریف می‌شود.

وی ادامه داد: آمریکا و اسرائیل از همان زمان به دنبال کوچک کردن و تجزیه خاورمیانه بودند و چون با تجربه‌ای که در خاورمیانه داشتند کشورهای کوچک و یا شبه کشورهایی مانند امارات، کویت و بحرین لقمه‌های راحتی در نظر گرفته شده بودند که آمریکایی‌ها و اسراییلی‌ها به‌راحتی آن‌ها را قورت می‌دهند، آن‌ها می‌خواستند این تئوری را در خاورمیانه تعمیم دهند. زمانی بود که آمریکایی‌ها می‌گفتند باید خاورمیانه را ترک کنیم. اما از سوی دیگر با یک پارادوکسی با نام امنیت اسرائیل مواجه شدند.

دانایی فر افزود: ازنظر آمریکا حالا که اسرائیل نمی‌تواند از این بزرگ‌تر شود، حتماً همیشه باید یک استکبار بزرگ‌تر از خودش کنارش بایستد و از آن حمایت کند. بنابراین با خروج آن‌ها باید کشورهای منطقه کوچک شوند و مثلاً عراق سه کشور و سوریه دو کشور شود. حتی خواب‌های آشفته‌ای هم در رابطه با ایران در خاورمیانه جدید دیده بودند که نقشه‌های آن وجود دارد.

سفیر پیشین ایران در عراق با تأکید بر اینکه مردم عراق اعم از شیعه و سنی با قومیت‌های مختلف نسبت به این موضوع حساس و آگاه هستند، گفت: این‌گونه نیست که کسی از راه برسد و بخواهد کشورشان را تجزیه کند.

وی درعین‌حال با اشاره به اخبار منتشر شده در رابطه با تلاش برخی گروه‌ها و کشورها برای تشکیل اقلیم سنی نشین در عراق به مرکزیت استان الانبار، بحث تشکیل اقلیم‌های جدید را موضوعی متفاوت از تجزیه عراق دانست و اضافه کرد: قانون اساسی عراق موضوع تشکیل اقلیم را به رسمیت می‌شناسد. این دیدگاه مطرح است که بر اساس قانون اساسی موجود، اقلیمی تشکیل شود و اقلیم‌های دیگری هم در مناطق جنوبی عراق شکل بگیرد. اما این را باید با موضوع تجزیه عراق متفاوت دانست.

دانایی فر با تأکید بر اینکه البته آمریکا و اسرائیل به دنبال تجزیه کشورهای منطقه هستند، افزود: بحث تشکیل اقلیم جدید در عراق، بحثی داخلی است و از ابتدا هم دیدگاه‌های مختلفی در این رابطه بوده است. درواقع آن‌ها به دنبال پیاده کردن مدلی مانند ایالت هستند.

این دیپلمات کشورمان در خصوص اینکه آیا تشکیل این اقلیم‌ها می‌تواند خطر تجزیه عراق را دوباره پررنگ کند، گفت: تحلیل‌هایی هست که تشکیل این اقلیم‌ها می‌تواند منجر به تجزیه عراق شود. اما تجزیه عراق بحث ساده‌ای نیست. هیچ‌کس نمی‌تواند عراق را تجزیه کند. مردم عراق حس عجیبی به یکپارچگی کشورشان دارند، حقشان هم است.

وی گفت: این موضوعی نیست که آمریکایی‌ها بخواهند امروز از 12 هزار کیلومتر آن‌سوی مرزها در رابطه با آن تصمیم بگیرند. علاوه بر آن خاورمیانه هم در وضعیتی نیست که آن‌ها تعیین تکلیف کنند. مردم منطقه هستند که می‌توانند این موضوعات را به سرانجام برسانند.

دانایی فر همچنین با اشاره به تظاهرات وسیع ضدآمریکایی در بغداد و آثار آن، گفت: من مدت ها در عراق زندگی کرده‌ام. این تظاهرات را عراق به عمرش مشاهده نکرده بود و تظاهراتی عادی نبود. اینکه گفته می‌شود این حضور از سوی یک مذهب یا گروه خاص در عراق بوده است فضاسازی است و واقعیت چیز دیگری است.

وی ادامه داد: حتی برخی رسانه‌های غربی این راهپیمایی را به ایران منتسب کردند، درحالی‌که این تناقضی در تحلیلشان است، چراکه همان رسانه‌ها تا سه هفته قبل می‌گفتند مردم در خیابان‌های بغداد معترض‌اند تا ایران در عراق حضور نداشته باشد. آن‌ها دچار تناقض‌گویی شده اند. آمریکا امروز در برخورد با پدیده‌های منطقه دچار واکنش است و رفتارهای واکنشی دارد و رفتارهایش  کنشی نیست. در رفتارهای غیرکنشی هرگونه حرف می‌زنند و بعدازظهر همان روز حرفشان را پس می‌گیرند.