دکتر احمد بخشایش در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی در خصوص اظهارات رئیس سابق سیا مبنی بر کاهش ثروت عربستان اظهار کرد: وضعیت عربستان را از این جهت مانند وضعیت آمریکا می‌دانم. آمریکا بزرگ‌ترین کشور ثروتمند دنیاست و در همین حال بزرگترین بدهکار دنیا هم محسوب می‌شود به طوری که یک تریلیون دلار بدهی دارد. از طرف دیگر عربستان هم 11 میلیون بشکه نفت صادر می‌کند، مانند معمر قذافی که هزار میلیارد دلار در اروپا سرمایه‌گذاری کرد و وقتی کشورش دچار جنگ داخلی شد، بلوکه‌اش کردند، عربستان هم به همین شکل رفتار کرده است.

وی با اشاره به ارزیابی دیوید پترائوس مبنی بر اینکه ذخیره ارزی عربستان به کمتر از 500 میلیارد دلار رسیده و کسری بودجه این کشور هر سال از 40 تا 60 میلیارد دلار است، ادامه داد: عربستان حدود 23 میلیون نفر جمعیت دارد که به لحاظ درآمد سرانه وضعیت بسیار خوبی دارد و هزینه‌های این جمعیت نسبتا قابل کنترل است. پیش از اینکه در سیاست خارجی و منطقه‌ای‌اش تغییراتی اعمال کند، چنین وضعی نداشت، اما در شرایط فعلی مخارج عربستان زیاد شده است.

این استاد دانشگاه افزود: سیاست منطقه‌ای و اقدامات عربستان باعث شده است که مجبور به استفاده از ذخایر مالی‌اش شود. این کشور فقط حدود 800 میلیارد دلار در یکی از بانک‌های آمریکایی داشت که 500 میلیارد دلار آن صرف قرارداد نظامی برای تجهیز تسلیحاتش شد و به واسطه این خرید سلاح بخشی از اموالش را از دست داد.

بخشایش درخصوص سخنان رئیس سابق سیا که گفته بود فعالیت‌های عربستان در کشورهای منطقه و جهان باعث کاهش منابع مالی این کشور شده تصریح کرد: عربستان با ائتلافی که علیه یمن شکل داده حدود 10 تا 20 هزار سرباز را از سودان، پاکستان و کشورهای دیگر به این منطقه آورده است که باید به آن‌ها پول بپردازد. علاوه بر این‌ها در عراق و سوریه پول‌های زیادی خرج می‌کند تا نظم داخلی و منطقه‌ای را به هم بزند. هزینه‌های بالایی برای پیگیری سیاست هایش از طریق شبکه مجازی می‌پردازد. حتی پول‌هایی را در ایران هزینه می‌کند تا بازار ایران را به هم بریزد. همه اینها باعث می‌شود که درآمدها و ثروتی که در عربستان ذخیره شده، کاهش یابد.

وی گفت: محمد بن سلمان تلاش دارد این‌ها را از طرق مختلف جبران کند؛ مثلا یکی از اقداماتش این بود که حدود 60 تن از شاهزاده‌ها را در یکی از هتل‌ها زندانی کرد و از هر کدام حدود 20 میلیارد ریال عربستان گرفت تا آزاد شوند و الان هم با پابند الکترونیکی آن‌ها را کنترل می‌کند.

وی در عین حال درباره نیاز عربستان به سرمایه گذاری خارجی و پول برای پیشبرد چشم انداز 2030 که محمد بن سلمان به دنبال آن است، توضیح داد: عربستان از اینکه یک خانواده بر این کشور مسلط شده و از باب مسائل حقوق بشری و رفتار با منتقدان و ترس و وحشتی که ایجاد می‌کند، تحت فشار است. در این کشور نظام پادشاهی روی کار است که در آن کشمکش‌های ولیعهدی و شاهزادگی وجود دارد و مانند امپراتوری عثمانی که در حرمسراها بسیاری از اختلافات دنبال می‌شد و برای اینکه به قدرت برسند شاهزاده‌ها را کور می‌کردند، امروز هم حدود 50 نفر از آن‌ها با پابند کنترل می‌شوند.

وی در خصوص مشکلات آینده عربستان در پی این کاهش ثروت حاکمیتی گفت: می‌توانیم اینگونه ارزیابی کنیم که عربستان مواضعش را تغییر خواهد داد؛ چرا که عربستان به خودش تکیه ندارد و به آمریکا و اسرائیل متکی است. وقتی می‌بیند آمریکا در قبال اقدامات ایران مثلا سرنگون کردن پهپادش اقدامی نمی کند، باعث می‌شود در سیاست‌هایش تغییر موضع بدهد. مثلا عربستان با یمنی‌ها مذاکره کرد و از پاکستان خواست که با ایران گفتگوهایی را دنبال کند تا بتواند مشکلات منطقه‌ای‌اش را حل کند.

بخشایش توضیح داد: بنابراین با اینکه کاهش ذخیره مالی مد نظر مقامات عربستان است، اما از لحاظ درآمدی نیست که به عربستان فشارهای تعیین‌کننده‌ای می‌آید. بلکه بیشتر مسئله این است که آمریکا حاضر نیست به عنوان نقطه اتکای عربستان سعودی در منطقه عمل کند و مثلا عملیات نظامی علیه ایران انجام دهد. این امر باعث می‌شود که موضع عربستان عوض شود.

وی با بیان اینکه عربستان روزانه 11 میلیون بشکه نفت صادر می‌کند، ادامه داد: بنابراین درآمد عربستان مستمر است و کاهش ثروت اندوخته شده‌اش موجب درهم شکستگی آن نمی‌شود. حتی می‌تواند نفتش را پیش فروش کند، اما آمریکا به عربستان به عنوان گاو شیرده نگاه می‌کند. با کاهش منابع مالی عربستان، آمریکایی‌ها توجه خاصشان به این کشور کمتر می‌شود. هر چه توجه آمریکا کمتر شود عربستان مجبور می‌شود که در سیاست‌های منطقه‌ای‌اش بیشتر تجدید نظر کند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: وقتی محاسبه آمریکا در خصوص عربستان عوض می‌شود، عربستان احساس می‌کند که سر بزنگاه نمی تواند از آمریکا کمکی بگیرد. آمریکایی‌ها تا کنون هم در حد انتظار عربستان ظاهر نشده اند. عربستان وقتی دید که صحیح نیست به جایی دل ببندد که در وقت نیاز به آن کمکی نمی کند، درابطه با یمن تغییر موضع داد.

وی با اشاره به اینکه عربستان ایران را رقیب منطقه‌ای خود می‌بیند و سعی می‌کند مانع نفوذ ایران شود تاکید کرد: عربستان از این باب در کشورهای منطقه و مخصوصا در رابطه با ایران تغییر سیاست می‌دهد که می‌بیند آمریکا که باید همیار و همکار او در منطقه باشد عکس العمل لازم را در برابر ایران نشان نمی دهند  و در مواقع نیاز به کمکش نمی آید.