جدیدترین مطالب
رسانهها؛ شکست تلاش فضایی کره شمالی و…
شورای راهبردی آنلاین – رسانه ها: تایید سقوط ماهواره نظامی کره شمالی، اظهارات چامسکی درباره افول اروپا، ادامه تنش در مناطق صربنشین کوزوو، واکنش روسیه به تحولات کوزوو، واکنش تند مدودف به اظهارات اخیر وزیر خارجه انگلیس، انهدام آخرین ناو جنگی اوکراین در بندر اودِسا، آغاز رزمایش آمریکا و چند کشور عربی در عربستان، اعزام نیروهای کمکی آمریکا به خلیج فارس، سفر مخفیانه مشاور بایدن به عمان، خروج امارات از ائتلاف دریایی آمریکا، اولین جلسه محرمانه رهبر طالبان با یک مقام خارجی، نشست فرانسه و مراکش در اراضی اشغالی برای بی ثبات کردن الجزایر و تونس، رزمایش دریایی فرانسه و بخش یونانی نشین قبرس در دریای مدیترانه، استقرار واحدهای چچنی در دونتسک و اولین نشست گروه ۷ در مورد هوش مصنوعی از مهمترین خبرهای روابط خارجی بود که در رسانه ها بازتاب یافت. در ادامه گزیده ای از آنها را مرور می کنیم.
اهداف راهبردی و نتایج اولین نشست حضوری سران چین و کشورهای آسیای مرکزی
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه چین در روابط با آسیای مرکزی، سیاست عملگرایانه با محوریت اقتصاد در نظر گرفته و این اقتصاد را در تعامل با سیاست قرار داده و برای همین در قبال موضوعات سیاسی و امنیتی بی تفاوت نبوده است، گفت: توافقات نشست اخیر سران چین و کشورهای آسیای مرکزی، تثبیت و تشدید حضور و نفوذ پکن در این منطقه و در پی آن افزایش توان بازیگری پکن در این کشورها را به همراه دارد.
پیامدهای راهبردی تشکیل «اتاق عملیات مشترک» فلسطین
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: نبرد اخیر گروههای مقاومت فلسطینی با رژیم صهیونیستی که بعد از 5 روز درگیری با تحمیل شرایط مقاومت به پایان رسید، یک پدیده قابل توجه داشت و آن تشکیل «اتاق عملیات مشترک» بود، چراکه این اتاق، نقش مؤثری در طراحی عملیات و نبردهای میدانی نبرد اخیر غزه داشت.
برسام محمدی – کارشناس مسائل منطقه
رسانهها؛ شکست سنگین سوسیالیست ها در انتخابات اسپانیا و…
شورای راهبردی آنلاین – رسانه ها: شکست حزب حاکم در انتخابات محلی و منطقهای اسپانیا و انحلال پارلمان، ادامه اعتراضات صربتبارهای شمال کوزوو، خروج رسمی روسیه از پیمان نیروهای مسلح اروپا ، ارائه لایحه تحریم ۵۰ ساله ایران توسط زلنسکی، اعتراف تلویحی اوکراین به دست داشتن در انفجار پل کریمه، آفریقای مرکزی خواهان استقرار پایگاه نظامی روسیه ، آماده باش ژاپن در پی اعلام پرتاب موشک ماهواره بر کره شمالی، دستور وزیر دفاع ژاپن برای انهدام هرگونه موشک بالستیک احتمالی در حریم هوایی کشور، سفر مادورو به برزیل پس از ۸ سال، انتخاب رجب طیب اردوغان به عنوان سیزدهمین رئیس جمهور ترکیه، واکنش های جهانی به انتخاب دوباره اردوغان، سفر مشاور امنیتی ملی عراق به ایران، کاهش شدید ذخایر ارزی عربستان سعودی، طرح جدید رژیم اشغالگر قدس برای تصرف زمینهای فلسطینیان، سفر وزیر خارجه رژیم صهیونیستی به اروپای مرکزی، هشدار سازمان ملل درباره خطر گرسنگی در سودان، هائیتی، بورکینافاسو و مالی و ادامه فعالیتهای فضایی چین و اعزام گروه فضانوردان شنجوئو 16 به فضا از مهمترین خبرهای روابط خارجی بود که در رسانه ها بازتاب یافت. در ادامه گزیده ای از آنها را مرور می کنیم.

أحدث المقالات
رسانهها؛ شکست تلاش فضایی کره شمالی و…
شورای راهبردی آنلاین – رسانه ها: تایید سقوط ماهواره نظامی کره شمالی، اظهارات چامسکی درباره افول اروپا، ادامه تنش در مناطق صربنشین کوزوو، واکنش روسیه به تحولات کوزوو، واکنش تند مدودف به اظهارات اخیر وزیر خارجه انگلیس، انهدام آخرین ناو جنگی اوکراین در بندر اودِسا، آغاز رزمایش آمریکا و چند کشور عربی در عربستان، اعزام نیروهای کمکی آمریکا به خلیج فارس، سفر مخفیانه مشاور بایدن به عمان، خروج امارات از ائتلاف دریایی آمریکا، اولین جلسه محرمانه رهبر طالبان با یک مقام خارجی، نشست فرانسه و مراکش در اراضی اشغالی برای بی ثبات کردن الجزایر و تونس، رزمایش دریایی فرانسه و بخش یونانی نشین قبرس در دریای مدیترانه، استقرار واحدهای چچنی در دونتسک و اولین نشست گروه ۷ در مورد هوش مصنوعی از مهمترین خبرهای روابط خارجی بود که در رسانه ها بازتاب یافت. در ادامه گزیده ای از آنها را مرور می کنیم.
اهداف راهبردی و نتایج اولین نشست حضوری سران چین و کشورهای آسیای مرکزی
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه چین در روابط با آسیای مرکزی، سیاست عملگرایانه با محوریت اقتصاد در نظر گرفته و این اقتصاد را در تعامل با سیاست قرار داده و برای همین در قبال موضوعات سیاسی و امنیتی بی تفاوت نبوده است، گفت: توافقات نشست اخیر سران چین و کشورهای آسیای مرکزی، تثبیت و تشدید حضور و نفوذ پکن در این منطقه و در پی آن افزایش توان بازیگری پکن در این کشورها را به همراه دارد.
پیامدهای راهبردی تشکیل «اتاق عملیات مشترک» فلسطین
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: نبرد اخیر گروههای مقاومت فلسطینی با رژیم صهیونیستی که بعد از 5 روز درگیری با تحمیل شرایط مقاومت به پایان رسید، یک پدیده قابل توجه داشت و آن تشکیل «اتاق عملیات مشترک» بود، چراکه این اتاق، نقش مؤثری در طراحی عملیات و نبردهای میدانی نبرد اخیر غزه داشت.
برسام محمدی – کارشناس مسائل منطقه
رسانهها؛ شکست سنگین سوسیالیست ها در انتخابات اسپانیا و…
شورای راهبردی آنلاین – رسانه ها: شکست حزب حاکم در انتخابات محلی و منطقهای اسپانیا و انحلال پارلمان، ادامه اعتراضات صربتبارهای شمال کوزوو، خروج رسمی روسیه از پیمان نیروهای مسلح اروپا ، ارائه لایحه تحریم ۵۰ ساله ایران توسط زلنسکی، اعتراف تلویحی اوکراین به دست داشتن در انفجار پل کریمه، آفریقای مرکزی خواهان استقرار پایگاه نظامی روسیه ، آماده باش ژاپن در پی اعلام پرتاب موشک ماهواره بر کره شمالی، دستور وزیر دفاع ژاپن برای انهدام هرگونه موشک بالستیک احتمالی در حریم هوایی کشور، سفر مادورو به برزیل پس از ۸ سال، انتخاب رجب طیب اردوغان به عنوان سیزدهمین رئیس جمهور ترکیه، واکنش های جهانی به انتخاب دوباره اردوغان، سفر مشاور امنیتی ملی عراق به ایران، کاهش شدید ذخایر ارزی عربستان سعودی، طرح جدید رژیم اشغالگر قدس برای تصرف زمینهای فلسطینیان، سفر وزیر خارجه رژیم صهیونیستی به اروپای مرکزی، هشدار سازمان ملل درباره خطر گرسنگی در سودان، هائیتی، بورکینافاسو و مالی و ادامه فعالیتهای فضایی چین و اعزام گروه فضانوردان شنجوئو 16 به فضا از مهمترین خبرهای روابط خارجی بود که در رسانه ها بازتاب یافت. در ادامه گزیده ای از آنها را مرور می کنیم.

اهمیت راهبردی از سرگیری مناسبات ایران و مصر

بر این اساس، دو کشور که روابطشان از زمان پیروزی انقلاب اسلامی قطع شده، ممکن است بتوانند با وساطت بغداد بار دیگر به سمت همکاری با یکدیگر گام بردارند. اما ایران و منطقه غرب آسیا و خلیج فارس از چه جهاتی برای مصر اهمیت دارد و چرا این کشور شمال آفریقا، به فاصله اندکی از بهبود روابط ایران و عربستان، برای بهبود روابط با ایران ابراز تمایل کرده است؟
به نظر دلایل مختلفی در تغییر رویکرد مصر نقش داشته اند، که در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود:
- عوامل اقتصادی
مصر کشوری با بیش از ۱۰4 میلیون نفر جمعیت است که بخشهای صنعت و کشاورزی آن از مشکل توسعهنیافتگی رنج می برد و بخش اعظم درآمدهای ارزی آن از محل بخش خدمات و گردشگری به دست می آید. در نتیجه، همهگیری ویروس کرونا و بحران اوکراین دو بحران جدی بودند که اقتصاد بیمار مصر را به طور اساسی تحت تأثیر قرار دادند؛ همهگیری ویروس کرونا، سبب شد تا درآمد حاصل از گردشگری مصر کاهش بیسابقهای پیدا کند.
همچنین وقوع جنگ روسیه و اوکراین که حدود 30 درصد از گندم جهان را تأمین میکنند مصر را بهعنوان بزرگترین واردکننده گندم در شرایط دشواری قرارداده است. بر این اساس به نظر می رسد جذب سرمایههای خارجی و گردشگران بیشتر، از جمله راهکارهایی هستند که می توانند اقتصاد مصر را از سقوط نجات دهند. بنابراین توسعه روابط با کشورهای حوزه خلیجفارس از جمله ایران در دستور کار این کشور قرار گرفته است.
- عوامل سیاسی- امنیتی
در طی بیش از چهل سال گذشته، مسائلی همچون قضیه فلسطین و پیمان کمپ دیوید در سطح منطقهای و همچنین نگاه متفاوت دو کشور به ساختار حاکم بر نظام بین الملل و شرایط آن و نحوه برخورد با قدرت های بزرگ (غربگرایی مصر در برابر غرب ستیزی نسبی ایران) در سطح بین المللی؛ از جمله عواملی بوده اند که سبب واگرایی بین دو کشور گردیده اند. هر چند در مقطع کنونی نیز بسیاری از این اختلافات پابرجا بوده و حتی به واسطه افزایش تنشها بین ایران و رژیم صهیونیستی و تعلیق طولانی مدت برجام، تشدید نیز شدهاند، اما بهبود روابط عربستان سعودی با ایران، این گزینه را پیش روی مقامات مصر گذاشت که با وجود اختلاف بر سر مسائل منطقه ای و بین المللی، می توان به توسعه و بهبود روابط پرداخت و بر نقاط اشتراکی که برای حل و فصل مسائل منطقه لازم است، تمرکز کرد.
از طرف دیگر با وجود ادعاهای تاریخی مصر برای رهبری جهان اسلام، این کشور سالهاست از این آرمان خود فاصله گرفته و به ایفای یک نقش حاشیه ای بسنده کرده است. در این سالها، این عربستان سعودی بوده که در این زمینه در جهان عرب به ایفای نقش پرداخته است؛ در نتیجه مصر برای حفظ موقعیت و جایگاه نسبی خود در جهان عرب و اسلام، می کوشد از حرکتهای تک روانه و خلاف جهت عربستان پرهیز کند.
- عوامل ژئوپلیتیکی
ایران و مصر در دو سوی منطقه خاورمیانه، دو کشور مهم منطقه ای به شمار می روند که ویژگی های متعددی آن دو را به یکدیگر شبیه ساخته است؛ نقش بی بدیل ایران در خلیج فارس، آسیای میانه و قفقاز و نقش بی بدیل مصر در دریای سرخ، مدیترانه و شمال آفریقا. بر این اساس، ایران و مصر با برخورداری از جایگاه ژئوپلیتیک ویژه در منطقه خاورمیانه، نقش مهمی در امنیت این منطقه ایفا می کنند، به طوری که حوزه نفوذ و عمق استراتژیک این دو کشور محدود به مرزهایشان نمی شود.
در نتیجه، از زمان جمال عبدالناصر تاکنون، ملاحظات امنیتی مصر اقتضا میکرده که این کشور به سوی شرق روی آورد و همواره یکی از مبانی سیاست خارجی مصر تمرکز بر منطقه ای از جهان عرب بوده که از آن با اصطلاح «مشرق عربی» نام برده میشود. این منطقه جغرافیایی تمامی کشورهای عراق، سوریه، اردن، لبنان، فلسطین و شش کشور حاشیه خلیج فارس را شامل می شود. دولت مصر به خوبی بر این نکته واقف است که منطقه خلیج فارس، منطقه نفوذ ایران است، از این رو این کشور برای حفظ منافع اقتصادی، سیاسی و اشتراکات فرهنگی و مذهبی خود در منطقه خلیج فارس، به دنبال حضور مؤثرتر در این منطقه و ارتباط گیری با همه کشورهای آن بهویژه ایران است.
از سوی دیگر، از آنجا که ایران و مصر در منطقه خاورمیانه بر دو تنگه استراتژیک جهان تسلط دارند، شکاف میان این دو کشور، موجب کاهش اقتدار کارکردی این منطقه ژئوپلتیک خواهد شد؛ از این رو طبیعی است که طرفین به دنبال چارچوبی مشترک برای توسعه روابط دو جانبه باشند.
- بازگشت سوریه به آغوش جهان عرب
هر چند دولت مصر در ابتدای شکل گیری بحران سوریه، از معارضان سوری حمایت میکرد و موضعی مخالف جمهوری اسلامی ایران اتخاد نمود، اما حال با گذشت بیش از 12 سال از این بحران و پابرجا ماندن حکومت اسد در این کشور و بازپذیرش سوریه در اتحادیه عرب، مقامات مصری تصور می کنند آنها نیز باید همچون سایر همتایان در جهان عرب به اشتباه تحلیلی خود در زمینه آینده سوریه اقرار نموده و راه دوستی با این کشور و همپیمانانش از جمله ایران را در پیش بگیرند.
- عوامل فرهنگی- تمدنی
ایران و مصر دو کشور تاریخ ساز و تمدن ساز در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا هستند. بدون تردید این دو کشور از دیرباز به عنوان دو قدرت بزرگ فرهنگی در تاریخ بشریت مطرح بودهاند؛ آثار و شواهد نخستین ارتباطات جدی میان دو تمدن بزرگ دنیای باستان، یعنی ایران و مصر، در ابتدای نیمه دوم هزاره اول ق.م و در زمان حکومت هخامنشینان در ایران مشهود است. در عصر حاضر نیز هر دو کشور در صدد احیای جایگاه تمدنی- فرهنگی سابق خود هستند و این امر انگیزه ای برای توسعه همکاریها در آنها ایجاد می کند. ضمن اینکه روابط حسنه این دو کشور در جهان اسلام به عنوان دو بازیگر بزرگ و مهم، همواره حائز اهمیت بوده است و از این رو، ارتقای روابط بین دو کشور، منافع گسترده ای برای دو ملت، منطقه، جهان اسلام و حوزه تمدن اسلامی خواهد داشت.
بر این اساس به نظر می رسد هر چند برخی اختلافات موجود بین ایران و مصر در مقطع کنونی تفاوت چندانی نکرده، اما تغییر فضای دیپلماتیک حاکم بر منطقه پس از بهبود روابط ایران و عربستان و مهیا شدن شرایط برای شکل گیری بستر همکاری و نوعی نظم امنیتی جدید، دولت مصر را ترغیب کرده که از رقبای منطقه ای خود عقب نماند و بکوشد در تحولات منطقه ای جدید، سهمی درخور داشته باشد؛ سهمی که هم یادآور داعیههای این کشور برای ایفای نقش جدی در جهان اسلام باشد و هم بتواند گوشه ای از بحرانهای داخلی این کشور را برطرف کرده و سامان دهد.
0 Comments