روابط ترکیه و آمریکا در سال‌های اخیر به‌دلیل حذف ترکیه از برنامه فروش جنگنده‌های F-35 آمریکا به ترکیه به‌بهانه خرید سامانه‌های اس-400 روسیه متشنج شد. ترکیه در ماه‌های پایانی سال 2021 درخواست خرید 40 فروند جنگنده F-16 از آمریکا را ارائه داد. این درخواست همچنین شامل مدرنیزاسیون 80 فروند جنگنده اف-16 در ناوگان نیروی هوایی ترکیه بود.

سناتور «باب منندز»، رئیس کمیته روابط خارجی سنا که قراردادهای بزرگ بین‌المللی آمریکا در حوزه تسلیحاتی را بررسی می‌کند، شرط موافقت خود با فروش جنگنده‌های اف-16 به ترکیه را تغییر رویکرد آنکارا در مورد سامانه روسی اس-400، قطع پرواز بر فراز قلمرو یونان، چرخش در روابط با روسیه و نقض حقوق‌بشر معرفی کرد.

چند روز پیش از رای گیری در مورد طرح فوق الذکر، 35 قانونگذار آمریکایی از هر دو حزب عمده کنگره در نامه‌ای به  رئیس جمهوری آمریکا  خواستار متوقف شدن فروش 40 فروند جنگنده‌های «اف-16» و مدرنیزه کردن 80 فروند دیگر به ترکیه شدند. از دیدگاه آن‌ها، فروش این جنگنده‌ها به ترکیه به‌معنای پاداش دادن به اردوغان خواهد بود.

از دیدگاه این نمایندگان که لابی یونان- قبرس یونانی‌نشین در آمریکا به‌همراه ارمنی‌ها را شامل می‌شوند نیروهای تحت حمایت ترکیه و آنکارا از تسلیحات و قطعات ساخت آمریکا برای ارتکاب جنایات جنگی از جمله بمباران هدفمند اهداف غیرنظامی مانند بیمارستان‌ها و مدارس در عراق، سوریه و قره‌باغ کوهستانی استفاده کرده‌اند. آن‌ها همچنین بارها برای نقض قلمرو حاکمیت متحدان و شرکای ناتو مانند یونان و قبرس استفاده شده‌اند. از دیدگاه این گروه از نمایندگان، تا پیش از برداشتن گام‌های مشخصی برای توقف اقدامات بی‌ثبات کننده اردوغان و نقض قوانین بین‌المللی توسط وی، نباید از ارتش ترکیه حمایت شود.

در حالی که «دوگ جونز» معاون قائم مقام وزارت خارجه آمریکا و یا «جان کربی»، هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید، از طرح ترکیه برای مدرنیزاسیون ناوگان جنگنده‌های اف-16 این کشور حمایت کرده و آن را کمک به امنیت ناتو می‌دانند، اما تعداد قابل توجهی از اعضای مجلس نمایندگان آمریکا «تایید این معامله را اشتباه وحشتناک می‌دانند.»

طبق خواست مخالفین، فروش این تسلیحات در ماده پیشنهادی که می‌خواهند در چارچوب «قانون اختیارات دفاع ملی 2023» به‌تصویب کنگره برسد، تایید فروش سلاح از سوی رئیس دولت آمریکا به یک کشور عضو ناتو (ترکیه) که در یک سال گذشته حاکمیت، تمامیت ارضی و یا حریم هوایی کشور دیگر ناتو (یونان) را نقض کرده ممنوع ‌می‌شود. اگر فروش سلاح به این کشور از اهمیت حیاتی برای امنیت ملی برخوردار باشد و یا کشور ناقض عضو ناتو ثابت کند که در 6 ماه گذشته دست به اقدام مغایر نزده است، ممنوعیت تایید فروش سلاح از سوی رئیس جمهوری آمریکا منتفی خواهد شد. این گروه از نمایندگان از ادعاهای یونان و بخش یونانی‌نشین قبرس جانبداری کرده و بر این باورند ترکیه موضع خصمانه نسبت به یونان اتخاذ می‌کند.

مخالفت نمایندگان کنگره با فروش این هواپیماها در شرایطی است که این موضوع برای اردوغان شکست دیگری در عرصه سیاست خارجی و دفاعی تلقی می شود. بزعم مخالفین اردوغان، اظهارات مقامات فنلاند و سوئد قبل از خشک شدن جوهر امضا در ناتو، نشان می‌دهد که اردوغان بار دیگر بدون دریافت امتیازی این سند را امضا کرده و اکنون رسوایی دیگری بر سر موضوع F-16 پیش آمده است. پیش‌بینی می‌شود ترمیم روابط ترکیه با آمریکا و پیش از انتخابات مهم سراسری ترکیه در 2023 با دشوارهای زیادی روبه‌رو است و این امر می‌تواند در محبوبیت اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه تاثیرگذار باشد.

مخالفت کنگره آمریکا در حالی است که ترکیه به‌دنبال اجرای پروژه تولید مشترک سامانه‌های پدافند هوایی «سامپ-تی» با فرانسه بوده و انتظار دارد از پروژه پدافندی مشترک با همکاری فرانسه اطمینان حاصل کند.

یونان که از مخالفین اصلی فروش تسلیحات آمریکایی به ترکیه است و در یک سال اخیر به‌طرق مختلف از جمله رایزنی نخست‌وزیر این کشور در آمریکا و سخنرانی در کنگره آمریکا که با تشویق شدید و ایستاده نمایندگان روبه‌رو بود، آمریکا را در اتخاذ چنین تصمیمی تحت فشار قرار داده است. یونان رقیب سنتی ترکیه در منطقه، همزمان خود خواستار خرید شماری جگنده نسل پنجم از آمریکا است. لابی نمایندگان متمایل به این کشور در کنگره آمریکا، در مخالفت اعضای کنگره با فروش این جنگنده‌ها به ترکیه فعالیت گسترده‌ای داشته‌اند. تنش در روابط یونان و ترکیه در هیچ دوره‌ای از تاریخ معاصر یونان، به این اندازه پیچیده و طولانی نشده بود. زیر سئوال بردن حاکمیت یونان بر نیمی از جزایر «اژه و کرت» و یونان‌ستیزی شدید در ترکیه از شواهد این مدعاست.