جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
شهادت ۲ فرمانده جماعت اسلامی لبنان در حمله اسرائیل
جماعت اسلامی لبنان و نیروهای الفجر، شاخه نظامی آن با صدور بیانیهای شهادت دو تن از فرماندهان خود «مصعب سعید خلف» و «بلال محمد خلف» در جریان حمله اسرائیل را تایید کرد.جماعت اسلامی لبنان اعلام کرد این دو فرمانده حین انجام وظیفه خود در دفاع از ملت لبنان و در حمایت از ملت فلسطین در جریان حمله هوایی اسرائیل به یک خودرو در منطقه «البقاع غربی» واقع در شرق لبنان، بعد از ظهر امروز به شهادت رسیدند.
راهبرد برنامه هستهای ترکیه
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، در سخنرانی خود در یک مجمع اقتصادی در شهر سیواس در تاریخ سپتامبر 2019، با بیان «حق ترکیه برای داشتن سلاح هستهای»، به تیتر یک روزنامهها تبدیل شد. در واقع اردوغان به ناعادلانه بودن نظم بینالمللی کنونی اشاره کرد و از داشتن سلاح هستهای بهعنوان یک الزام برای اعتبار بینالمللی کشورش یاد کرد. وی مدعی شد که همه کشورهای توسعهیافته دارای سلاح هستهای هستند و افزود که ترکیه “در حال حاضر روی آن کار میکند”. این اولین باری بود که او آشکارا ایده گزینه هستهای ترکیه را مطرح کرد و به جاهطلبیهای ترکیه برای پیگیری برنامه هستهای نظامی اشاره کرد. برخی از نشانهها تصریح میکند که اردوغان بلوف نمیزند.
نشانهها حاکی از این امر است که ترکیه ساخت اولین نیروگاه هستهای خود را در آک کویو (Akkuyu) در ساحل جنوبی استان مرسین آغاز کرده است. بر اساس گزارشهای منتشرشده در مطبوعات ترکیه، نیروگاه آک کویو 10 درصد نیاز برق کشور را تامین خواهد کرد. این نیروگاه هستهای دارای چهار رآکتور خواهد بود که هر یک به ظرفیت 1200 مگاوات هست و توسط آژانس دولتی انرژی هستهای روسیه (Rosatom) ساخته میشود. اولین واحد قرار است در سال 2023 شروع به کار کند.
بهعنوان بخشی از توافق ترکیه و روسیه، دانشجویان دانشگاههای ترکیه در برنامههای آموزشی هستهای در روسیه ثبتنام کردهاند تا پسازآن در نیروگاه آک کویو مشغول به کار شوند. بر اساس برخی گزارشها، دانشجویان مهندسی ترکیه به دومین گروه بزرگ ملی در حال تحصیل در علوم هستهای در روسیه تبدیل شدهاند
به غیر از روسیه، ترکیه شروع به نزدیک شدن به پاکستان دارای سلاح هستهای نیز کرده است. ترکیه چهارمین منبع بزرگ تسلیحات پاکستان است که از ایالات متحده پیشی گرفته و پاکستان را به بازار بزرگ صادرات تسلیحات ترکیه بین سالهای 2016 تا 2019 تبدیل کرده است. درحالیکه چین منبع اصلی واردات سختافزار دفاعی پاکستان است، ترکیه بهطور فزایندهای جایگزین مهم دیگری را برای پاکستان ارائه میکند.
نشانههای دیگر از جاهطلبیهای ترکیه که بهطور گسترده در مورد آنها گزارش نشده است شامل توسعه موشکهای بالستیک و برنامه فضایی ترکیه است. در سال 2012، شورای تحقیقات علمی و فناوری ترکیه (TÜBİTAK) هدف دولت را برای توسعه یک موشک با برد 2500 کیلومتر اعلام کرد. ترکیه همچنین در سال 2018 آژانس فضایی ترکیه را تأسیس کرد، به این امید که به تعداد انگشتشماری از کشورهای دیگر با برنامههای فضایی بپیوندد. اردوغان، خود برنامه فضایی ترکیه را در مراسمی رسمی در فوریه 2021 رونمایی کرد.
فهم نگرشهای هستهای ترکیه
تعامل نخبگان سیاسی، مذهبی و رسانهای ترکیه با سیاست هستهای در ترکیه طی سالها کمتر مورد توجه واقع شده است. درحالیکه اظهارات اردوغان بیشتر مورد توجه رسانههای خارجی و داخلی قرار گرفته است، دیدگاه اسلامگرایان در این کشور درباره داشتن سلاح هستهای نیز قابل تامل است. حیرتین کارامان، واعظ ارشد، این ایده را در روزنامه ینی شفق که حامی دولت است، چنین بیان کرد: «در زمان پیامبر (ص) مؤثرترین وسیله جنگ، سوارکاری و تیراندازی بود، به همین دلیل، مسلمانان تشویق شدند که از آنها استقبال کنند. امروزه موثرترین سلاح، سلاح هستهای است… کشورهایی که سلاح هستهای ندارند، از کمبود قدرت رنج میبرند و با خطر و تهدید بزرگی روبرو هستند.”
ندرت ارسانل، ستون نویس دیگری در ینی شفق، از ترکیه خواست بدون از دست دادن زمان، سلاح هستهای تولید کند. ارسانل در مقاله خود در ژانویه 2021 اظهار داشت: “در مورد موضوع تسلیحات هستهای؛ نظر شخصی من این است که ما به آن نیاز داریم! زمان مناسب است؟ بله همینطور است. به کسانی که انتقاد میکنند گوش ندهید.”
برای ملیگرایان در ترکیه، توسعه قابلیتهای هستهای برای امنیت و بقای دولت ترکیه مفید است. پدر حزب جنبش ملی (MHP) و شخصیت نمادین راست افراطی ترکیه، آلپ ارسلان تورکش، پیشازاین در سال 1975 تاکید کرده بود که ترکیه باید به سلاح هستهای دست یابد. سایر مقامات ارشد اردوگاه ملیگرایان مانند وزیر دولت سابق، سعدی سومونجو اوغلو، یا وزیر اسبق ارتباطات، انیس اوکسوز، نیز در گذشته اظهارات مشابهی در مورد نیاز ترکیه به توسعه یک برنامه نظامی هستهای داشتهاند.
بااینوجود، در اردوگاه کمالیست-ناسیونالیست، انتقاد نسبت به ایده برنامه هستهای و همکاری دولت با روسیه یا سایر بازیگران غیر غربی در این زمینه وجود دارد. علیرغم ناامیدی از اتحادیه اروپا و ایالات متحده در سالهای اخیر، آنها همچنان معتقدند که منافع امنیتی ترکیه در ناتو و تشکیلات امنیتی غربی بهتر تامین میشود.
جمعبندی
چشمانداز اینکه آیا ترکیه در آینده نزدیک برنامه هستهای خود را گسترش میدهد یا نه، بسیار با پویاییهای سیاسی در عرصه داخلی کشور مرتبط است. ادامه حکومت اردوغان یا داشتن یکی از وارثان او در قدرت احتمالاً راه را برای یک ترکیه هستهای هموار میکند. اردوغان قبلاً نشان داده که آماده است برای تصمیمات استراتژیک خود هزینههای سیاسی و اقتصادی بپردازد. از سوی دیگر، بازگشت به نظم کمالیستی ترکیه قدیم یا حداقل برخی از ویژگیهای آن با جهتگیری غربیاش، احتمالاً ترکیه را از تلاش خود برای دستیابی به قابلیتهای هستهای رها میکند. یک اردوگاه کمالیست-ناسیونالیست در راس، سیاست خارجی سنتی ترکیه را که غرب و ایالات متحده را متحدان واقعی میداند، احیا خواهد کرد. در چنین سناریویی به نظر میرسد که آنکارا گزینه هستهای را رها میکند و به چتر هستهای ناتو بر میگردد.
0 Comments