شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: روابط ترکیه و یونان دو عضو ناتو طی سالهای گذشته تنش شدیدی را تجربه کرده است و طرفین یکدیگر را به تحریک طرف مقابل متهم میکنند. سال گذشته این روابط بهشدت رو به وخامت گذاشت و کشتیهای جنگی در شرق مدیترانه در نزاع بر سر مرزهای دریایی و حقوق انرژی با هم روبهرو شدند. آتن و آنکارا طی سال گذشته در درگیری بر سر اکتشاف گاز در شرق مدیترانه به تقابل نظامی نزدیک شدند. ترکیه از یونان خواست تا راهحلهای سیاسی مسالمتآمیز و نه راهحلهای تهاجمی اتخاذ کند.
محمود فاضلی – تحلیلگر مسائل بینالملل
یونان علیرغم مشکلات اقتصادی در حوزه دیپلماسی و توسعه روابط با دیگر کشورها، بسیار فعال بود. در یک سال اخیر، همکاری دفاعی و امنیتی با آمریکا، فرانسه و رژیم صهیونیستی را افزایش داد و از حمایت کامل اتحادیه اروپا برخوردار بود. آتن ضمن قدرتنمایی در مدیترانه روابط خود را با عربستان، بحرین، امارات، اردن، مصر و لیبی توسعه داد. خرید تسلیحاتی یونان از فرانسه و آمریکا، انعقاد قرارداد نظامی با اسرائیل و برگزاری رزمایشهای متعدد با کشورهای عربی در مدیترانه، ازجمله اقداماتی است که از سوی یونان منجر به نگرانی و اعتراض ترکیه شد.
یونان اخیراً یک توافق دفاعی نیز با فرانسه امضا کرد که با اعتراض شدید ترکیه مواجه شد. پیمان راهبردی همکاری نظامی و دفاعی بین یونان و فرانسه شامل سفارش سه ناو است. خرید این ناوها باید تا پایان امسال به ارزش 3.5 میلیارد دلار نهایی و از سال 2025 تحویل داده شوند. در ماه سپتامبر، نیروی هوایی یونان رسماً اعلام کرد که میخواهد 6 فروند جنگنده «رافائل» دیگر از فرانسه خریداری و مجموع سفارش خود را به حدود 30 فروند جنگنده برساند. تصمیمی که بلافاصله مورد تائید پارلمان قرار گرفت.
آتن همچنین درگیر مذاکرات برای خرید چهار ناوچه جدید است. یونان 11.5 میلیارد یورو (14 میلیارد دلار) برای نوسازی نیروهای مسلح خود در پنج سال آینده اختصاص داد. تحویل 18 فروند هواپیمای رافائل قرار است طی دو سال به پایان برسد. پیشبینی میشود جتها و خرید موشکهای هوا به هوا 2.3 میلیارد یورو هزینه داشته باشد. پاریس همچنین قصد دارد نیروی دریایی یونان را به کشتیهای جنگی مجهز کند.
در توافقنامه مشارکت راهبردی یونان وفرانسه کمک متقابل نظامی در صورت حمله مسلحانه توسط کشور ثالث، ولو عضو ناتو، به یکی از دو کشور پیشبینی شده است. آتن درمجموع مدعی است با قرارداد دفاعی که با پاریس امضا شد، فرانسه مسئولیت دفاع از یونان را در صورت حمله احتمالی ترکیه عهدهدار شود. به اعتقاد نخستوزیر یونان در مورد مداخله فرانسه در صورت حضور کشتی حفاری Orux Reis در جنوب کرت، طبق توافقنامه با فرانسه بند کمک نظامی متقابل معین میکند که فرانسه موظف است در صورت حمله ترکیه، به یونان کمک کند. یونان در 40 سال اخیر بهدنبال چنین توافقنامهای با کشورهای اروپایی بود تا مکانهایی که ناتو و سازمان ملل تمایل به مداخله ندارند، اروپا بتواند مداخله کند. یونان طی دو سال اخیر با فرانسه، آمریکا، مصر و ایتالیا در مورد تحدید مناطق دریایی به توافقاتی دست یافته است.
نخستوزیر یونان در خصوص توافقنامههای دفاعی این کشور با فرانسه و آمریکا اعتقاد دارد: یونان دفاع خود را تقویت کرده و توافقنامههایی در چارچوب حقوق بینالمللی امضا میکند. یونان، قبرس و مصر پایبندی خود به قوانین بینالمللی را اثبات کرده و بهطور جداگانه توافقنامه تحدید مناطق دریایی با مصر منعقد کردند. وزیر خارجه یونان واکنش ترکیه به توافق یونان با فرانسه و آمریکا را مورد انتقاد قرار داد و مدعی شد “توافقنامههای یونان با فرانسه و آمریکا نیز برای ناتو و برای ثبات و امنیت منطقه مفید است. واکنشهای ترکیه فقط در صورتی توجیهپذیر است که این کشور خود را کشور مهاجم بداند. این واکنشها کاملاً غیرقابل درک است. توافقنامهها و یادداشت تفاهمهای یونان علیه هیچ کشوری ازجمله ترکیه نیست. این توافق دفاعی موجب تقویت دفاع و امنیت اروپا، تقویت پیوندهای فراآتلانتیک و توزیع عادلانهتر بار مسئولیتها میشود.”
رئیسجمهور و وزیر دفاع ترکیه در طول ماه گذشته بارها علیه همکاریهای دفاعی یونان و فرانسه موضعگیری کردند. اردوغان حتی در دیدار اخیرش با جو بایدن و مکرون در حاشیه اجلاس گروه 20 در رم، نگرانی کشورش در خصوص ایجاد پایگاه در «آلکساندروپلیس» یونان (40 کیلومتری ترکیه) باهدف کنترل منطقه بالکان را به اطلاع هر دو رسانده که ظاهراً مکرون پاسخی به پرسش اردوغان نداده و فقط در رابطه با درخواست یونان برای خرید جنگنده از فرانسه تأکید داشته است.
وزیر دفاع ترکیه در ماه ژوئیه مدعی شده بود یونان وارد یک مسابقه تسلیحاتی شده، آنها سلاح و تجهیزات خریداری میکنند اما تغییر توازن قدرت با چند جت دست دوم امکانپذیر نیست. به باور آنکارا، هر کشوری میتواند با هر کشور دیگری توافقنامه امضا کند. ما مدعی نیستیم که همه این توافقنامهها علیه ماست. مهم این است که بتوانیم از فلات قاره خود دفاع کنیم. ما توانایی خود را هم در میدان و هم در میز دیپلماسی علیه کسانی که تلاش دارند حقوق ما را پایمال کنند، نشان داده و در آینده نیز نشان خواهیم داد.
درحالیکه تنش میان ترکیه و یونان در شرق مدیترانه ادامه دارد، یونان به همراه آمریکا، انگلیس، فرانسه، ایتالیا، رژیم صهیونیستی، مصر و قبرس یونانینشین رزمایش مشترکی با نام Nemesis با شرکت جنگندهها و رزمناوها برگزار کرد. به ادعای ترکیه، ایجاد ائتلافهای جدید در چارچوب ناتو، خریداری تسلیحات نظامی و جلب حمایت از کشورهای عضو ناتو به «روح همبستگی ناتویی» و روابط دوجانبه آسیب میرساند. اقدامات تحریکآمیز و لفاظیهایی که باعث افزایش تنشها میشود، فایدهای نخواهد داشت و باید از این امر جلوگیری شود. ائتلاف ناتو که ما (ترکیه) عضو آن هستیم قویترین سازمان دفاعی امروز و تاریخ است؛ بنابراین همه باید بدانند تا زمانی که در داخل این سازمان هستند، پیگیری ائتلافهای دیگر به ناتو و روابط دوجانبه آسیب رسانده و اعتماد را تضعیف میکند.
فرانسه اگرچه وقتی اقداماتی یکجانبه در دریای مدیترانه شرقی وجود داشت، آن را محکوم و ناوچههایی را به منطقه اعزام کرده، اما همزمان اعتقاد دارد ناتو بهاندازه کافی با آنکارا صریح برخورد نمیکند. در درون ناتو، همه این مسائل باید با ترکیه روشن شود و هر کاری لازم است انجام شود که ترکیه به اروپا پشت نکند و بهسوی افراطیگری مذهبی یا گزینههای ژئوپلیتیک منفی نرود.
0 Comments