شورای راهبردی آنلاین-رصد: «ارتقای روابط روسیه و کره شمالی امری نگران کننده است. نه به دلیل وعده مبهم احتمال حمایت مسکو از پیونگ یانگ در جریان درگیری با آمریکا یا کره جنوبی، بلکه به این دلیل که سفر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به پیونگ یانگ از افزایش انتقال مهمات کره شمالی برای کمک به جنگ مسکو علیه اوکراین و احتمالا تمایل روسیه به ارائه کمک فن آوری نظامی پیچیده‌تر به کره شمالی حکایت می‌کند.»
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: شورای امنیت، مجمع عمومی و شورای حقوق بشر و دیگر نهادهای سازمان ملل از این پس، حتی اگر نخواهند هم ناچارند در بیانیه‌ها و قطعنامه‌های آتی خود به رای مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری مبنی بر “اشغال‌گر” خواندن رژیم اسرائیل و اقدامات غیرقانونی آن در سرزمین‌های اشغالی علیه فلسطینیان اشاره و به آن ارجاع دهند و این یک شکست سیاسی و حقوقی برای این رژیم و حامیانش است.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: سفیر پیشین ایران در ارمنستان گفت: نزدیکی راهبردی ارمنستان به اروپا و آمریکا، چندان دور از انتظار نیست، چراکه دولت پاشینیان نگران است که اگر حمله دیگری در مرزهایش اتفاق بیفتد، نتواند موقعیت خود را حفظ و از کشورش دفاع کند، از این رو سعی دارد متحدانی برای خود در غرب فراهم کند.
شورای راهبردی آنلاین-رصد: «ارتقای روابط روسیه و کره شمالی امری نگران کننده است. نه به دلیل وعده مبهم احتمال حمایت مسکو از پیونگ یانگ در جریان درگیری با آمریکا یا کره جنوبی، بلکه به این دلیل که سفر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به پیونگ یانگ از افزایش انتقال مهمات کره شمالی برای کمک به جنگ مسکو علیه اوکراین و احتمالا تمایل روسیه به ارائه کمک فن آوری نظامی پیچیده‌تر به کره شمالی حکایت می‌کند.»
پنج کشور آسیای مرکزی شامل ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان دو اصل مهم در سیاست خارجی‌شان دارند که در مورد روابط با تمام کشورها آن را لحاظ می‌کنند؛ نخست تنوع‌بخشی و دیگری توازن‌بخشی. این کشورها مایل هستند که در سطح قدرت‌های بزرگ با روسیه، چین، اروپا و آمریکا همکاری کنند و در سطح قدرت‌های منطقه‌ای نیز ایران، ترکیه، هند و کشورهای دیگر در سبد سیاست خارجی آنها قرار دارند. آنها نمی‌خواهند هیچ قدرتی در آسیای مرکزی قدرت مسلط و محوری باشد. درواقع این کشورها می‌خواهند از طریق روسیه، روابط با چین را متوازن کنند؛ از طریق چین، روسیه را و از طریق این دو کشور، آمریکا را. در این بین زمینه بازیگری ایران در آسیای مرکزی هم در همین چارچوب قابل‌بررسی است؛ لذا کشورهای آسیای مرکزی مایل به ایجاد هیچ بلوکی علیه کشورهای دیگر در این منطقه نیستند.
درواقع کشورهای آسیای مرکزی این نگرانی را دارند که سازمان همکاری شانگهای به یک بلوک ضدغربی و یا به ناتوی شرق تبدیل شود؛ بنابراین این پنج کشور اصلاً تمایلی ندارند با کشورهای دیگر، مناطق و یا پیمان‌های دیگر وارد تقابل آشکار شوند. آنها با ایالات‌متحده آمریکا به‌عنوان یکی از شرکای‌شان در حال همکاری هستند، اما این همکاری تا جایی تداوم خواهد داشت که واشنگتن بر کل امورات کشورهای آسیای مرکزی مسلط نشود.
روابطشان با چین نیز به همین منوال است؛ کشورهای آسیای مرکزی در دهه ۹۰ از شوروی جدا شدند و امروز به‌جز قزاقستان، چین شریک نخست تجاری چهار کشور دیگر است. این در حالی است که اکنون تا حدی چین‌هراسی در آسیای مرکزی گسترش پیدا کرده لذا در پی کاهش نقش پکن برآمده‌اند.
در چنین شرایطی ظرفیت مناسبی برای جمهوری اسلامی ایران پدید می‌آید تا با در نظر گرفتن اصل تنوع‌بخشی و توازن‌بخشی که در ابتدای مطلب ذکر شد، وارد تعامل و همکاری بیشتر با این کشورها شود. البته باید توجه داشت ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان نمی‌خواهند چین جایگزین روسیه یا آمریکا شود یا ایران جایگزین چین. این کشورها نمی‌خواهند ایران، روسیه و چین در تقابل با نفوذ آمریکا وارد همکاری شوند.
اگر ایران از این زاویه به همکاری با کشورهای آسیای میانه نگاه کند مهم‌ترین حوزه همکاری بین طرفین حوزه ترانزیت حال چه ریلی، چه جاده‌ای و چه خطوط هوایی است. همچنین در حوزه صادرات محصولات کشاورزی، همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان همکاری شانگهای و تجارت دریایی در دریای خزر با ترکمنستان و قزاقستان می‌تواند در دستور کار همکاری‌های دو طرف قرار گیرد. درعین‌حال همکاری‌های امنیتی و انتظامی در حوزه مبارزه با مواد مخدر، مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی به‌ویژه با محوریت افغانستان مورد استقبال کشورهای آسیای مرکزی قرار خواهد گرفت.
ایران می‌تواند از این زمینه‌های موجود استفاده کند تا جای پایش در آسیای مرکزی محکم‌تر شود. ابتدا باید ارزیابی کنیم که چند درصد واردات و صادرات این منطقه برای ایران است. درواقع اول باید جای پایمان را محکم کنیم و ازنظر اقتصادی نفوذمان را گسترش دهیم.
درنتیجه جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با استفاده از اصل توازن‌بخشی و تنوع‌بخشی در این منطقه برای افزایش حضور خود استفاده کند. در چنین شرایطی بالطبع در برخی از حوزه‌ها نیز همکاری‌هایی بین ایران با روسیه و چین شکل خواهد گرفت.
0 Comments