بسیاری از تحلیلگران طی چند هفته اخیر پیش‌بینی کرده بودند که با توجه به رایزنی‌های صورت گرفته، مصطفی ادیب موفق به تشکیل کابینه نشود. درواقع، اختلافات بر سر وزارت دارایی به‌جایی رسید که آقای ادیب استعفای خود را به میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان اطلاع داد و به مأموریت سابق خود در آلمان بازگشت. بدون شک عدم تشکیل دولت در لبنان که مسبوق به سابقه است پیامدهایی را برای این کشور به دنبال خواهد داشت. منتها برای بررسی دقیق آن ابتدا باید به واکاوی دلایل شکست آقای ادیب در تشکیل دولت پرداخت. در رابطه با دلایل این عدم توفیق در تشکیل کابینه باید به دو بعد دلایل داخلی و دلایل بین‌المللی اشاره کرد. در خصوص دلایل داخلی، وزارت دارایی یکی از وزارتخانه‌های اساسی لبنان به شمار می‌رود و بحث‌های اقتصادی باید به امضای وزیر دارایی برسد؛ اما طی چند سال اخیر چون کابینه لبنان به‌نوعی طایفه‌ای تقسیم می‌شود این وزارتخانه سهم شیعیان بود و وزرای شیعه نیز اغلب توسط حرکت عمل و جنبش حزب‌الله تائید می‌شوند. در ابتدا مصطفی ادیب به اصرار سعد حریری تلاش کردد که این بخش در اختیار یک نفر از اهل سنت قرار بگیرد اما بعدتر حریری از این مسئله کوتاه آمد اما گفت باید فرد شیعه نیز توسط او انتخاب شود. این خواسته وی، موردقبول جریانات شیعی قرار نگرفت. حتی امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه نیز دراین‌باره گفت که برخلاف خبرها که مدعی هستند جنبش امل با همراهی حزب‌الله باعث شدند تا کابینه تشکیل نشود اما بیشتر اصرار حریری منجر به بروز این وضعیت شده است.

مسئله دیگری که باعث سقوط کابینه در لبنان شد اینکه عموماً هر نخست‌وزیری که در این کشور توافقی روی کار آمده با همین چالش‌ها روبرو بوده است.

باید توجه داشت که اکثریت مجلس لبنان در اختیار جریان هشت مارس است اما آقای ادیب از یک‌سو به‌نوعی به آقای نجیب میقاتی که مشی میانه‌ای داشت نزدیک بود و از سوی دیگر بیشتر از سوی افرادی که به ۱۴ مارس تمایل داشتند انتخاب‌شده بود.

بااین‌وجود جریاناتی مانند حزب‌الله باهدف ایجاد ثبات در کشور با به قدرت رسیدن آقای ادیب موافقت کردند. لذا یکی از دلایلی که آقای ادیب موفق به تشکیل دولت نشد این بود که پشتوانه سیاسی قدرتمندی نداشت.

درعین‌حال آقای مصطفی ادیب برخلاف دیگر نخست‌وزیران این کشور یک شخصیت مشهور در عرصه لبنان نبود و این امر نیز برای تشکیل کابینه مشکل‌ساز شد.

موضوع بعدی که می‌توان به آن اشاره کرد این‌که حجم مشکلات لبنان بسیار بالاست؛ شیوع ویروس همه‌گیر کرونا، تحریم‌ها علیه سوریه و مقاومت که بر اقتصاد لبنان اثرگذار است و فاجعه بندر بیروت، لبنان را با شرایط سختی مواجه کرده که خروج از آن بسیار دشوار است.

در بعد خارجی نیز جریانی به رهبری آمریکا، عربستان سعودی و امارات در لبنان به دنبال پروژه حذف حزب‌الله از دولت در گام نخست و در گام بعد خلع سلاح آن هستند. لذا اگر بحث خارج کردن وزارت دارایی از دست شیعیان مطرح شد با این هدف بود که قدرت عمل حزب‌الله را کاهش دهند و سپس آن را به‌مرور از صحنه سیاسی حذف کنند. آمریکا هم اعلام کرده بود به دولتی که حزب‌الله در آن حضورداشته باشد کمک مالی نخواهد کرد.

بنابراین این گام توسط این سه کشور باهدف حذف حزب‌الله برداشته شده بود.

دراین‌بین رئیس‌جمهور فرانسه نیز در یک فضای احساسی بعد از انفجار بیروت وارد این کشور شد و تلاش داشت که اعمال‌نفوذ کند. این در حالی است که عرصه سیاسی هر کشوری بسترسازی‌های خود را دارد. لذا یک دستور کار تعیین شده از خارج برای یک مسئله داخلی در لبنان راه به‌جایی نبرد و اتفاقاتی که امروز پیش‌آمده را شاهد هستیم.

دراین‌بین احتمالاً بار دیگر شاهد خلأ دولت در لبنان خواهیم بود و ازآنجایی‌که دخالت‌های خارجی در این کشور نیز افزایش‌یافته به نظر می‌رسد که این بحران بیش از دفعات قبل به درازا بینجامد؛ زیرا هرکدام از بازیگران خارجی به دنبال پیشبرد اهداف خود هستند و می‌خواهند مهره‌های خود را روی کار بیاورند این در حالی است که لبنان کشوری نیست که با دستورالعمل خارجی، مسائلش حل‌وفصل شود؛ بنابراین دولت در لبنان باید یک دولت توافقی و برخاسته از واقعیت‌های این کشور باشد و در ضمن جریانات مختلف را شامل شود. در آخر هم اینکه شرایط باید طوری باشد که دولت آینده بتواند کمک‌های بین‌المللی را جذب کند. در شرایط فعلی با توجه به حجم مشکلات در لبنان تشکیل دولتی با چنین ویژگی‌هایی تقریباً در کوتاه‌مدت و میان‌مدت بعید به نظر می‌رسد. البته ازآنجایی‌که حزب‌الله و گروه‌های مقاومت به‌شدت به دنبال ثبات در لبنان هستند به کابینه‌های توافقی تن خواهند داد؛ اما مشکل اینجاست که احتمالاً این کابینه‌ها اسیر خواسته‌های نامعقول جریانات مخالف حضور حزب‌الله و جریانات مقاومت خواهند شد و دخالت‌های خارجی نیز بر آتش این اختلافات دامن خواهد زد.