انفجار مهیب سه‌شنبه گذشته در بندر بیروت چنانچه در ابتدا عنوان شد، مربوط به آتش‌سوزی در یک انبار نگهداری مواد اولیه تولید اقلام محترقه بوده که با سرایت آتش به محل انبار حدود ۲۷۰۰ تن نیترات آمونیوم، رخ داده است؛ اما حسان دیاب، نخست‌وزیر لبنان در اولین واکنش رسمی نسبت به وقوع انفجار به‌صورت کاملاً هوشمندانه بر ضرورت بررسی علت وقوع انفجار تأکید کرد و گفت که اجازه نخواهیم داد عاملان وقوع این فاجعه بدون مجازات باقی بمانند. اظهارات دیاب نشان می‌دهد که او این رخداد را دست‌کم ازنقطه‌نظر زمینه‌های بروز آن، یک تصادف تلقی نمی‌کند و بر مجازات مسببان آن تأکید دارد.

همچنین کمی بعدازاین حادثه، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه وارد بیروت شد و در اظهاراتی مداخله‌جویانه در جمع مردم این شهر گفت که یک راه‌حل سیاسی (برای تغییرات) در لبنان پیشنهاد خواهد داد.

حادثه‌ای که اخیراً در بیروت اتفاق افتاد یک حادثه دردناک و بی‌نظیر است که از آن به‌عنوان یک فاجعه ملی در لبنان نام می‌برند. برای تجزیه‌وتحلیل این رویداد، دو موضوع را باید مدنظر قرار داد؛ نخست اینکه یک تاجر روسی در سال ۲۰۱۴ حدود ۲۷۵۰ تن نیترات آمونیوم را می‌خواسته به آفریقا ببرد، اما به دلیل نقص فنی در کشتی، در بندرگاه بیروت متوقف و به دستور دولت آن زمان این مواد به انبارهای بندر بیروت منتقل می‌شود.

این مقدار نیترات آمونیوم به مدت ۶ سال در انبار نگهداری می‌شده و شاید این اقدام را بتوان یک خطای انسانی دانست؛ زیرا قرار دادن بیش از ۲۷۰۰ تن نیترات آمونیوم سریع الاشتعال و خطرناک در بزرگ‌ترین بندرگاه خاورمیانه در بیروت به لحاظ فنی کاملاً اشتباه بوده و هر فرد فنی به‌سادگی می‌تواند تشخیص دهد که وجود این مقدار نیترات در یک انبار در بندرگاه پیامدهای خطرناکی به دنبال خواهد داشت.

حتی رئیس سابق و عوامل گمرک بارها به دولت‌های وقت، حال چه دولت سعد حریری و چه دولت‌های پس‌ازآن نامه نوشتند و تأکید کردند که وجود این مقدار نیترات آمونیوم کاملاً خطرآفرین است؛ اما این دولت‌ها توجهی نکردند و دراین‌بین عمده مسئولیت‌ها بر عهده سعد حریری است و به همین دلیل دست‌های پنهان در خصوص این حادثه در حال آشکار شدن است که چرا سعد حریری و دولت وی علیرغم مکاتباتی که مدیرکل گمرک و بندر بیروت ارسال کرده بودند، به این امر توجه نکردند. این موضوع بسیار مشکوک است و انگشت اتهام را به سمت دولت حریری متوجه می‌کند.

موضوع دیگر این است که چه کسی عامل این انفجار بوده است؛ برآیند گزارش‌ها حاکی از آن است که رژیم صهیونیستی و آمریکا آخرین فناوری جنگ الکترونیک را در بیروت تجربه کرده‌اند. به این مفهوم که بر اساس نظریه‌هایی که وجود دارد، کارشناسان امنیتی اعتقاددارند که یک پهپاد بسیار کوچک که در تراشه رایانه‌ای قرار داده‌شده و حجم آن از یک کبوتر کمتر است و در آن اشعه لیزر کار گذاشته بودند، از محلی در تل‌آویو پرتاب‌شده و این جسم پرنده شکل کوچک با پرتاب اشعه لیزر در آن منطقه انفجار ایجاد می‌کند. برآیند گزارش‌های اولیه و تخمین‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که احتمالاً اسرائیل و آمریکا مشترکا با توجه به اطلاع از وجود این مقدار نیترات آمونیوم، این پهپاد کوچک و دارای فناوری‌های پیچیده را به سمت بندر بیروت پرتاب کرده و منجر به بروز آن حادثه شدند.

در حال حاضر یک کمیته تحقیق امنیتی از سوی دولت حسان دیاب تشکیل شده و جزئیات تحقیقات صورت گرفته پس از حصول نتیجه منتشر خواهد شد. حجم خسارات وارده ۵ میلیارد دلار تخمین زده‌شده، اما به نظر می‌رسد بالاتر از این مقدار باشد و با توجه به شرایط اقتصادی لبنان، این کشور وارد یک چرخه پیچیده بحران شده است. با در نظر گرفتن فشارهای اقتصادی، آواره شدن بیش از ۳۰۰ هزار نفر از مردم لبنان پس‌ازاین انفجار و از بین رفتن انبارهای مواد غذایی و دارویی به نظر می‌رسد که لبنان وارد چرخه بحران جدیدی شده و نیازمند کمک فوری بین‌المللی است.

دراین‌بین شاهد بودیم که بعدازاین حادثه یک سناریوی مشخص از سوی رسانه‌های غربی ازجمله آمریکایی، صهیونیستی و عرب دنبال شد مبنی بر اینکه موشک‌های حزب‌الله در این انبار جاسازی شده بود که در اثر ایجاد حرارت منفجر شده‌اند. حتی ریاض اعلام کرد که به دنبال حمله موشکی اسرائیل، موشک‌های حزب‌الله منفجر و باعث این ویرانی شده است.

به نظر می‌رسد این خط تبلیغاتی با هدف جریان‌سازی علیه محور مقاومت و حزب‌الله از سوی این کشورها شکل گرفته است؛ اما سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب‌الله لبنان اخیراً با اشاره به سفر مکرون در سخنانی گفت که ما دیدمان مثبت است و فعلاً برای موضع‌گیری صبر می‌کنیم. نصرالله با اشاره به اینکه برخی نگران هستند و هشدار می‌دهند، افزود: «ما می‌گوییم فعلاً در حال حاضر مثبت نگاه می‌کنیم و اعتقاددارم فرصتی است برای دولت و ملت لبنان برای برون‌رفت از تحریم‌های ظالمانه.»

دراین‌بین سفر امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه به لبنان، اظهارات مداخله‌جویانه او و دادن هشدار به دولت بیروت بیانگر آن است که سناریوهای بعدی بسیار خطرناک‌تر از انفجار بندرگاه بیروت خواهد بود.

همچنین تماس‌هایی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و برخی شخصیت‌های دیگر عربی و غربی به‌جای حسان دیاب و میشل عون با سعد حریری داشتند؛ به این مفهوم است که آن‌ها هنوز دولت حسان دیاب را به رسمیت نمی‌شناسند. در خصوص سفر فوری مکرون نیز باید توجه داشت که وی مانند ژنرال دوگل خود را ارباب و متولی لبنان تلقی می‌کند.

این دخالت‌های مکرون بیانگر آن است که سناریوی خطرناکی برای لبنان تعریف شده مبنی بر اینکه اولاً ارسال کمک‌ها به لبنان منوط به تشکیل یک دولت وحدت ملی بشود. تشکیل دولت وحدت ملی نیز به این مفهوم است که دولت حسان دیاب برکنار و دولتی به نخست‌وزیری حریری یا همفکر با وی تشکیل شود.

گام بعدی هم این خواهد بود که به دولت آینده لبنان فشار وارد بیاورند که حزب‌الله را خلع سلاح کند و هم‌زمان با آن، دادگاه ترور رفیق حریری نیز احکامی علیه رهبران حزب‌الله صادر کند تا بتوانند آن‌ها را بازداشت کنند.

درنهایت اگر دولت آینده نتواند حزب‌الله را خلع سلاح کند، احتمالاً موضوع به شورای امنیت منتقل شود و حزب‌الله و لبنان تحت فصل ۷ منشور سازمان ملل قرار خواهند گرفت تا به‌اصطلاح اجماع جهانی علیه این جریان شکل گیرد. این سناریو که از سوی ترامپ و برخی دولت‌های غربی دنبال می‌شود، بسیار خطرناک است و در این راستا انتظار می رود حسان دیاب که به شرایط آگاه است ایستادگی کند و اجازه موفقیت آن‌ها در پیشبرد چنین سناریویی را ندهد.